27/04/2024 04:34Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 02/10/2018 22:02
Nguyên tác
青袍今已誤儒生，
萬里歸心對月明。
愁向公庭問重譯，
休將文字占時名。
霑襟正嘆人間事，
小隱堪忘世上情。
卻羨無愁是沙鳥，
風波終日看人爭。
Phiên âm
Thanh bào[1] kim dĩ ngộ nho sinh,
Vạn lý quy tâm đối nguyệt minh.
Sầu hưởng công đình vấn trùng dịch[2],
Hưu tương văn tự chiếm thời danh.
Chiêm khâm chính thán nhân gian sự,
Tiểu ẩn[3] kham vong thế thượng tình.
Khước tiễn vô sầu thị sa điểu,
Phong ba chung nhật khán nhân tranh.Dịch nghĩa
Mặc áo xanh nay đã lầm lỡ kiếp nho sinh,
Cách xa muôn dặm, lòng quy ẩn tỏ dưới vầng trăng sáng.
Buồn bã hướng công đình hỏi việc trùng dịch,
Nhưng chớ đem chữ nghĩa văn chương ra để đổi lấy cái danh vọng một thời.
Ướt đầm vạt áo than thở việc đời,
Nơi rừng sâu chỉ làm kẻ tiểu ẩn sao quên được tình đời cõi nhân gian.
Thích nhất là được như chim âu vô sầu muộn,
Suốt ngày đùa giỡn với sóng nước ngắm người đời tranh giành.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Áo xanh nay lỡ kiếp nho sinh,
Muôn dặm lòng về với ánh trăng.
Buồn chốn công đường kêu phiên dịch,
Chớ đem chữ nghĩa hỏi lợi danh.
Ướt đầm vạt áo than nhân sự,
Tiểu ẩn nào quên được thế tình.
Muốn học chim trời vô sầu muộn,
Phong ba suốt buổi ngắm đời tranh.
Các câu được trích từ:
- Câu 1. Lý Gia Hựu, Đề biệt Nghiêm Sĩ Nguyên (câu 8)
- Câu 2. Lư Luân, Vãn thứ Ngạc Châu (câu 6)
- Câu 3. Liễu Tông Nguyên, Liễu Châu động manh (câu 7)
- Câu 4. Liễu Tông Nguyên, Hành Dương dữ Mộng Đắc phân lộ tặng biệt (câu 6)
- Câu 5. Triệu Hỗ, Hựu ức Sơn Dương (câu 3)
- Câu 6. Cao Biền, Ký Hu Đỗ Lý Toại Lương xử sĩ (câu 1)
- Câu 7. La Nghiệp, Bộc Xạ pha vãn vọng (câu 7)
- Câu 8. Lục Quy Mông, Khan yếm tân phôi ký hoài Tập Mỹ (câu 6)
[1] Theo điển chế đời Đường, quan bát, cửu phẩm thì mặc màu xanh. Ý chỉ chức quan thấp bé.
[2] Ý nói phiên dịch, khéo léo. Theo Hán thư - Bình Đế kỷ: “Việt Thường thị trùng dịch hiến bạch trĩ nhất, hắc trĩ nhị” 越裳氏重譯獻白雉一，黑雉二 (Họ Việt Thường qua phiên dịch đem cống một con bạch trĩ, một đôi hắc trĩ). Lời chú rằng: “Nhất dịch vị truyền ngôn dã đạo lộ tuyệt viễn phong tục thù cách cố luỵ dịch nhi nãi thông” 一譯謂傳言也道路絕遠風俗殊隔故累譯而乃通 (Dịch là truyền ngôn ngữ đi vậy, đường xa tít, phong tục cách trở, thế phải luỵ vào dịch thì sau mới thông được).
[3] Chỉ những người ẩn dật nơi sơn dã. Đại ẩn chỉ những người ẩn dật nơi thành thị. Ý câu thơ muốn nói ở nơi thâm sơn cùng cốc mà lòng còn chưa dứt được tục luỵ, làm sao quên được chuyện thị phi cõi nhân gian?