26/04/2024 11:55Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 10/05/2021 13:27
Nguyên tác
南車霄息滯歸鴻，
世路崎嶇恨未通。
人有同心增激慨，
武無用地泣英雄。
孟津洗甲愁無雨，
赤壁揚帆淚欠風。
果信 扶南天意在，
向陽吹起火星烘。
Phiên âm
Nam xa tiêu tức trệ quy hồng,
Thế lộ kỳ khu hận vị thông.
Nhân hữu đồng tâm tăng khích khái,
Vũ vô dụng địa khấp anh hùng.
Mạnh Tân tẩy giáp sầu vô vũ,
Xích Bích dương phàm lệ khiếm phong.
Quả tín phù nam thiên ý tại,
Hướng dương xuy khởi hoả tinh hồng.Bản dịch của Huỳnh Thúc Kháng
Xe nam đi lại vắng tin hồng,
Đường thế quanh co giận chửa thông.
Người có đồng lòng thêm khẳng khái,
Võ không lựa đất khóc anh hùng.
Mạnh Tân giắc giáp chờ mưa bắc,
Xích Bích giương buồm thiếu gió đông.
Ắt hẳn lòng trời phò tổ quốc,
Hoả tinh thổi đỏ giữa tầng không.
Năm 1908, Ngô Đức Kế (Tập Xuyên) cùng Huỳnh Thúc Kháng và các chiến sĩ khác, tất cả 27 người, bị đày ra Côn Đảo. Ngay hôm đến, nhóm Huỳnh Thúc Kháng mới vào tù thì có người ở ngoài ném vào mảnh giấy, mở ra xem thì có thư gửi cho Ngô Đức Kế và hỏi thăm các anh em, kèm bài thơ này, ở dưới đề tên “Bắc Hà Thượng Cát Trần Trọng Cung”. Lúc đó anh em Huỳnh Thúc Kháng đều không biết là ai, sau mấy tuần mới gặp nhau, thường qua lại và thành bạn thân.
Bài thơ được chép trong Thi tù tùng thoại, không có đề tựa. Tiêu đề do người đăng tự đặt.
Trần Trọng Cung khi ở trong tù vốn có một tập ghi chép văn thơ, trước khi mất có trao lại cho ông Lê Đại. Về sau Lê Đại đã trao lại tập đó cho cháu Trần Trọng Cung là Trần Văn Nhạ, nhưng sau đó bị đốt cháy trong một trận càn quét của giặc ở làng Kim Đê, phủ Vĩnh Tường vào năm 1949. Do đó, có thể đây là bài thơ duy nhất còn được ghi chép lại của Trần Trọng Cung.