09/05/2024 05:50Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 07/02/2019 00:35
Nguyên tác
歷閱風霜半白頭，
一官幸得老而休。
世途今又多坷坎，
利局難能寡怨尤。
為我拂鬚終有隙，
拭人唾面昔曾憂。
百杯亦為忘情者，
莫怪門前舐犢牛。
Phiên âm
Lịch duyệt phong sương bán bạch đầu,
Nhất quan hạnh đắc lão nhi hưu.
Thế đồ kim hựu đa khả khảm,
Lợi cục nan năng quả oán vưu.
Vị ngã phất tu[1] chung hữu khích,
Thức nhân thoá diện[2] tích tằng ưu.
Bách bôi diệc vị vong tình giả,
Mạc quái môn tiền thỉ độc ngưu[3].Dịch nghĩa
Từng trải gió sương đã bạc nửa đầu
Làm một chức quan may được cáo lão về nghỉ
Trên đường đời nay lại gặp nhiều bước gập ghềnh
Trong cuộc lợi khó giữ được ít lời oán trách
Kẻ phẩy râu cho mình rút cục cũng gây nên hiềm khích
Người ta nhổ vào mặt mà mình chùi đi đời xưa còn cho là đáng lo
Uống trăm chén rượu cũng vì để quên mọi sự
Dừng lấy làm lạ con trâu già liếm mình con nghé ở trước cửaBản dịch của Đỗ Đình Tuân
Từng trải gió sương bạc nửa đầu
Làm quan may được cáo về hưu
Đường đời nay gặp nhiều quanh gấp
Cuộc lợi thì sao tránh oán cừu
Chùi bọt mặt mình còn đáng ngại
Phẩy râu thất ý cũng ngầm mưu
Uống trăm chén rượu cho quên cả
Liếm nghé trước nhà chẳng lạ đâu?
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).
[1] Đời Chân Tông nhà Tống, Khấu Chuẩn làm Tể tướng, Đinh Vị làm Tham chính. Vị rất nịnh Chuẩn. Một hôm hai người cùng ngồi ăn yến, thấy râu chuẩn bị canh dính vào, Vị liền phẩy đi hộ. Chuẩn nói đùa rằng: “Sao quan Tham chính lại lại phẩy râu cho quan Tể tướng?” Vị thẹn, thành hiềm khích rồi gièm với vua bãi Chuẩn để mình thay.
[2] Truyện Lâu Sư Đức trong Đường thư chép: Em Đức được cử làm quan Thái thú ở Đại Châu. Sư Đức răn bảo em nên nhẫn nhục. Em nói: “Từ nay người ta nhổ nước mọt vào mặt, cũng chỉ chùi đi thôi”. Đức bảo: “Chùi thì người ta giận, cứ để khô đi thì hơn”.
[3] Do chữ “Lão ngưu thỉ độc” (Trâu già liếm nghé). Trâu già yêu nghé nên hay liếm vào mình nghé, ví như người ta yêu con vuốt ve con vậy. Hậu Hán thư truyện Dương Bưu có câu “Do hoài bão ngưu thỉ độc chi ái” (Còn ôm tấm lòng yêu con như trâu già liếm nghé). Con Bưu là Dương Tu bị Tào Tháo giết, cho nên Bưu nói thế.