26/04/2024 13:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 27/04/2006 08:47
Nguyên tác
雲根石竇似蜂房，
滿目山光接水光。
涉海鑿山癡李勃，
負舟藏壑拜元章。
螺痕夕霽嶙峋出，
霧影朝迷次第藏。
漫說漁人舟一葉，
數重門戶水雲鄉。
Phiên âm
Vân căn thạch đậu tự phong phòng
Mãn mục sơn quang tiếp thuỷ quang
Thiệp hải tạc sơn[1] si Lý Bột
Phụ chu tàng hác[2] bái Nguyên Chương
Loa ngân[3] tịch tễ lân tuân xuất
Vụ ảnh triêu mê thứ đệ tàng
Mạn thuyết ngư nhân chu nhất diệp
Sổ trùng môn hộ Thuỷ Vân hương.Dịch nghĩa
Dưới chân mây, bày hang đá như tổ ông;
Đầy mặt thấy ánh sáng trên núi tiếp với ánh sáng dưới nước.
Vượt bể để đi đục núi như Lý Bột thật là ngây,
Đột thuyền lên cạn giấu trong hang như Nguyên Chương thì đáng phục
Buổi chiều trời lạnh, sóng gợn lăn tăn hiện ra,
Ban sáng màn mù che núi lần lượt rút lui.
Vui chuyện bảo rằng người chài dong chiếc thuyền kia,
Đang len lỏi qua nhiều từng cửa tìm vào làng Tiên.Bản dịch của Hoàng Xuân Hãn
Chân mây lỗ đá từa phòng ong
Chốn chốn lèn chong ánh nước lồng.
Vượt bể đục non cười Lí Bột,
Đội thuyền giấu động phục Nguyên Ông.
Chiều êm sóng gợn lăn tăn nổi,
Sáng toả mù tan lớp lớp trong.
Vui chuyện kìa ai thuyền một lá,
Cửa lèn len lỏi kiếm non bồng.
Thuỷ Vân hương nghĩa đen là làn nước mây, xứ ở trên nước, giữa mây. Cũng là văn từ trỏ chốn tiên.
[1] Vượt bể đục núi: trỏ sự làm khó nhọc mà vô ích. Sách Nam hoa kinh (thiên Ưng đế vương) có “Thiệp hải tạc sơn” nghĩa là vượt bể đào sông, nghĩa là đào sông dưới bể là một chuyện vô lý. Đây tác giả chỉ mượn một phân chữ sách Nam hoa kinh để ám chỉ những hang động, lối thông đục thiên nhiên trên nhiều đảo. Còn tích Lý Bột thì chưa rõ.
[2] Đội thuyền giấu trong hang núi. Nguyên trong Nam hoa kinh có câu ấy (thiên 6, Đại tông sư), nhưng với ý rằng làm như vậy tưởng là chắc chắn, nhưng khi ngủ, có kẻ trộm mất mà không biết. Trong thi văn xưa, ý giấu thuyền trong hang núi là ngụ ý kẻ đi ẩn không muốn để dấu lại. Có lẽ tác giả dùng ý này. Tích Nguyên Chương lấy từ đâu chưa rõ.
[3] Dấu ốc, hoặc trỏ tăm của các loài thuỷ tộc nổi lên thành sóng nhỏ, hoặc trỏ sóng nhỏ hình tròn trên nước lặng.