26/04/2024 06:55Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Cảm phú
感賦

Tác giả: Cao Bá Quát - 高伯适

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 26/03/2014 20:02

 

Nguyên tác

聞說當年三晉地,
封疆表裏據山河。
如何帶礪資雄險,
更使倉皇脫網羅。
碧草多情縈戰骨,
黑灰末劫到彌陀。
請纓不少奇南子,
獨聽將軍奏凱歌。

Phiên âm

Văn thuyết đương niên Tam Tấn[1] địa,
Phong cương biểu lý cứ sơn hà.
Như hà đới lệ[2] tư hùng hiểm,
Cánh sử thương hoàng thoát võng la[3].
Bích thảo đa tình oanh chiến cốt,
Hắc hôi[4] mạt kiếp đáo Di Đà[5].
Thỉnh anh[6] bất thiểu kỳ nam tử,
Độc thính tướng quân tấu khải ca.

Bản dịch của Đỗ Quang Liên

Tam Tấn đất này nhớ chuyện xưa,
Trong, ngoài bờ cõi vững sơn hà.
Đã thế giữ nước kiêu hùng thế,
Sau rút màn vây vội vã a?
Cỏ biếc nặng tình ôm chiến cốt,
Tro đen mạt kiếp tới Di Đà.
"Xin dây" đâu thiếu trang nam tử,
Mà chỉ tướng quân hát khải ca.
[1] Thời Xuân Thu, ba họ Nguỵ, Triệu, Hàn giữ chức khanh của nước Tấn. Đến thời Chiến Quốc, Nguỵ Văn Hầu, Triệu Liệt Hầu và Hàn Cảnh Hầu đã chia nước Tấn thành ba nước Nguỵ, Triệu, Hàn và gọi chung là Tam Tấn, hiện nằm ở hai tỉnh Sơn Tây, Hà Nam và khu vực Hà Bắc.
[2] Dải áo và viên đá mài. Lời thề khi Hán Cao Đế khi phong đất cho chư hầu: “Hoàng Hà như đới, Thái Sơn như lệ, Quốc dĩ vĩnh ninh, Viên cập miêu duệ.” 黃河如帶,太山如礪,國以永存,爰及苗裔 (Sông Hoàng như cái đai, Thái sơn như đá mài; Cùng với nước lâu bền, truyền mãi cho con cháu).
[3] Phản ánh cục diện thời Chiến Quốc (403-211 tr.CN) ở Trung Quốc, lúc này phân chia hơn 10 nước, trong đó có 7 nước mạnh hơn cả, sử gọi là thất hùng. Để đối phó với Tần hùng mạnh, sáu nước còn lại liên kết theo kế hợp tung. Nhưng năm 254 tr.CN, Hàn và Nguỵ theo Tần, sau đó Tần lần lượt tiêu diệt các nước khác lập ra triều đại mà các nhà nho gọi là cường bạo nhất: đốt sách và chôn sống gần 500 nho sĩ.
[4] Theo Hán thư, đời Hán Vũ Đế đào ao Côn Minh ở Trường An thấy có đống tro màu đen. Vua lấy làm lạ, được một nhà sư Ấn Độ cho biết đó là phần sót lại của ngọn lửa đốt cháy thế giới trong hoại kiếp. Theo Phật giáo, vũ trụ trải qua nhiều đại kiếp, mỗi đại kiếp gồm 4 trung kiếp: thành, trụ, hoại, hư. Mỗi trung kiếp có sách chép dài 335.900.000 năm.
[5] Vị Phật đón những người có duyên nghiệp tốt lành, sau khi chết được về cõi Tây phương cực lạc.
[6] Theo Hán thư, Chung Quân xin được sợi dây để quyết trói vua Nam Việt về cửa ải.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Cao Bá Quát » Cảm phú