23/04/2024 23:30Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 29/09/2005 20:01
Nguyên tác
匏有苦葉，
濟有深涉。
深則厲，
淺則揭。
Phiên âm
Bào hữu khổ diệp,
Tế hữu thâm thiệp.
Thâm tắc lệ,
Thiển tắc khế.Dịch nghĩa
Bầu có lá đắng (chưa già, chưa có thể lấy vỏ đem phơi khô để đeo vào mình mà lội nước).
Chỗ qua sông này phải lội sâu.
Sâu thì cứ mặc áo mà lội,
Cạn thì xắn áo lên mà đi qua.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Trái bầu kia lại còn lá đắng,
Bến sang sông gặp chặng nước sâu.
Lội sâu cứ mặc áo vào,
Lội qua nước cạn xăn cao tùy thời.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc tỷ.
bào: trái bầu. Trái bầu mà đắng thì không thể ăn được, đặc biệt chỉ có thể đeo vào mình mà lội nước mà thôi, Nhưng nay bầu lại còn lá (còn lá thì chưa được già, chưa có thể đem phơi lấy vỏ để đeo vào mình mà lội nước), tức là vào lúc chưa có thể dùng được.
tế: chỗ qua sông.
thiệp: lội đi ngang qua dòng nước sâu.
khế: xăn áo lên mà đi ngang qua dòng nước cạn.
Đây là bài thơ châm biếm thói dâm loạn. Nói rằng trái bầu chưa có thể dùng được (chưa già để có thể đeo mình mà lội ngang sông) mà chỗ đi lại sâu, người đi phải dò sâu hay cạn rồi sau mới có thể vượt qua, để sánh với việc trai và gái cũng nên thương lượng cho hợp lễ nghĩa để thi hành vậy.