26/04/2024 02:50Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 16/04/2010 23:53
Nguyên tác
夢澤悲風動白茅，
楚王葬盡滿城嬌。
未知歌舞能多少，
虛減宮廚為細腰。
Phiên âm
Mộng trạch bi phong động bạch mao[1],
Sở vương táng tận mãn thành kiều.
Vị tri ca vũ năng đa thiểu,
Hư giảm cung trù vị tế yêu[2].Dịch nghĩa
Đầm Mộng gió hắt hiu lay động cỏ bạch mao,
Vua Sở khiến những cô gái cả thành chết hết.
Chưa biết hát múa được bao lâu,
Vì giữ eo thon mà nhịn đói để bếp lạnh.Bản dịch của Lê Quang Trường
Bạch mao đầm Mộng gió đìu hiu,
Thành Sở vùi chôn bao ả kiều.
Múa hay nào hay được mấy chốc?
Mà cung lạnh bếp, giữ vòng eo.
Khoảng năm thứ nhất thứ hai niên hiệu Đại Trung (847-848), tác giả đi ngang qua đất Sở xưa, cảm tác làm bài thơ này. Mộng trạch tức đầm Mộng. Nước Sở thời xưa có hai đầm là Vân và Mộng, đầm Vân nằm phía bắc Trường Giang, đầm Mộng nằm phía nam Trường Giang. Đầm Mộng này là chỉ hồ Động Đình ở Giang Nam có chu vi chừng chín trăm dặm. Bài thơ mượn chuyện xưa nói chuyện nay, phúng thích hoàng đế đời Đường hoang dâm tửu sắc và mỉa cả những người ngu muội không tự biết thân phận mà tự hãm vào những chuyện bi kịch. Nội dung bài thơ mang đề tài xã hội rộng thường thấy trong thơ Đường nhưng được viết hàm súc, uyển chuyển, thủ pháp rất cao.
[1] Là loại cỏ tranh nước Sở, thân trắng dáng mềm, ngày xưa dùng để gói đồ thịt. Kinh Thi, chương Thiệu nam, bài "Dã hữu tử khuân" có câu: "Bạch mao đồn thúc, hữu nữ như ngọc" (Lấy lá bạch mao gói (con hươu chết) lại, đem đến tặng cô gái đẹp như ngọc). Ở đây dùng để chị cô gái đẹp.
[2] Sách "Hậu Hán thư", "Mã Giao truyện" chép: "Sở Linh Vương thích người có eo thon nhỏ nên trong cung có nhiều cô gái bị chết vì nhịn đói".