26/04/2024 16:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Kinh thi; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Chu
Đăng bởi Vanachi vào 02/10/2005 09:19
Nguyên tác
中穀有蓷，
暵其修矣。
有女仳離，
條其嘯矣。
條其嘯矣，
遇人之不淑矣。
Phiên âm
Trung cốc hữu thôi,
Hãn kỳ thúc (tu) hĩ
Hữu nữ phỉ ly,
Điều kỳ túc (tiếu) hĩ,
Điều kỳ túc (tiếu) hĩ,
Ngộ nhân chi bất thục hĩ.Dịch nghĩa
Trong hang có cây thôi,
Đã khô héo rồi vậy.
Có người vợ bị xa lìa,
Chép miệng mà thở dài,
Chép miệng mà thở dài,
Vì gặp phải người chẳng hiền lành vậy.Bản dịch của Tạ Quang Phát
Có cây thôi ở trong hang,
Lá cành trơ trụi khô tàn còn chi.
Có người vợ đã chia ly
Thở dài chép miệng sầu bi một mình
Thở dài chép miệng chỉ đành,
Gặp người chẳng phải hiền lành thuỷ chung.
Chú giải của Chu Hy:
Chương này thuộc hứng.
tu (đọc thúc): dài, hoặc là khô, như thịt cắt miếng dài mà phơi khô gọi là tu.
điều: dáng chép miệng thở than.
tiếu (đọc túc): chép miệng mà thở dài. Quá bi sầu hận tủi, chẳng phải than thở mà thôi, lại còn chép miệng thở dài nữa.
thục: lành. Ngày xưa, gọi việc tử vong, tang tóc, đói kém đều là bất thục (việc chẳng lành), vì rằng lấy việc tốt lành mừng vui làm thiện sự (việc lành), còn việc dữ, việc tai hoạ làm bất thiện sự (việc chẳng lành). Ngôn ngữ người bây giờ cũng thế.
Tăng thị nói rằng: gặp năm đói kém mất mùa mà vội phụ phàng bỏ nhau thì ân tình đã suy bại bạc bẽo lắm rồi, mà nhà thơ lại nói vì gặp phải người khốn cùng, gặp phải người chẳng hiền lành, mà không có lời oán trách nặng nề thì người vợ ấy rất là trung hậu.