27/04/2024 01:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi tôn tiền tử vào 09/07/2017 10:52
Nguyên tác
海上假山何處來？
聞之出自烏柏臺。
山石少時翁所砌，
山木少時翁所栽。
至今山木甚苯䔿，
至今山石俱莓苔。
翁之年以九十二，
日與此山將徘徊。
一朝雲間乘鶴去，
此山委翳乎蒿萊。
子孫欲向富家賣，
富家不嗜真可哀。
我自病回有一海，
有海每恨無山排。
忽然此山望望至，
排之睨視無不佳。
休翁之失休翁得，
山海運會亦奇哉！
Phiên âm
Hải thượng giả sơn hà xứ lai?
Văn chi xuất tự Ô Bách đài.
Sơn thạch thiếu thời ông sở xế,
Sơn mộc thiếu thời ông sở tài.
Chí kim sơn mộc thậm bổn tỗn,
Chí kim sơn thạch câu môi đài.
Ông chi niên dĩ cửu thập nhị,
Nhật dữ thử sơn tương bồi hồi.
Nhất triêu vân gian thừa hạc khứ[1],
Thử sơn uỷ ế hồ cao lai.
Tử tôn dục hướng phú gia mại,
Phú gia bất thị chân khả ai.
Ngã tự bệnh hồi hữu nhất hải,
Hữu hải mỗi hận vô sơn bài.
Hốt nhiên thử sơn vọng vọng chí,
Bài chi nghễ thị vô bất giai.
Hưu ông chi thất, hưu ông đắc,
Sơn hải vận hội diệc kỳ tai!Dịch nghĩa
Hòn non bộ ở trên bể từ đâu mà đến?
Nghe nói từ tay một vị Ngự sử làm ra.
Đá núi ấy là do ông xây đắp từ lúc trẻ tuổi,
Cây núi ấy cũng do ông trồng từ buổi thiếu thời.
Đến nay cây núi đã tốt um,
Đến nay đá núi đã rêu đầy.
Ông đã chín mươi hai tuổi,
Vẫn hàng ngày quanh quẩn với núi này.
Một buổi kia ông cưỡi hạc đi rồi,
Núi này bị vứt bỏ trong đám cỏ rậm.
Con cháu ông toan bán cho nhà giàu,
Nhà giàu không thích, thật đáng thương.
Ta từ khi ốm về nghỉ vẫn có một cái bể,
Có bể nhưng vẫn hận vì không có núi bày.
Bỗng đâu núi này lù lù đến,
Bày vào bể ngắm xem cái gì cũng xinh.
Một ông già về hưu mất, thì một ông già về hưu khác được,
Vận hội núi bể cũng lạ kỳ thay!Bản dịch của Nguyễn Văn Tú
Hòn non bộ từ đâu đến đó,
Nghe từ đời quan Ngự trước đây.
Đá kia chính tự ông xây,
Cây kia, tuổi trẻ, chính tay ông trồng.
Cây tới độ rễ chồng, lá rủ,
Đá tới kỳ mốc phủ rêu dày.
Tuổi ông vừa chín mươi hai,
Quanh cùng non bộ ngày ngày vui chơi.
Bỗng một sớm phương trời mây hạc,
Đá cùng cây phó mặc cỏ lau.
Ngán thay con cháu ông sau,
Muốn đem non bán, bọn giàu không mua!
Ta về nghỉ vốn ưa non bộ,
Có bể không, không có non bày.
Ngờ đâu non bỗng đến tay,
Đặt vào trông cũng hay hay ưa nhìn.
Lạ thay non bể biến thiên,
Kẻ buông người dỡ là duyên hai già.
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).
[1] Chỉ việc chết. Trong các truyện thần tiên, người đắc đạo không chết mà chỉ cưỡi hạc bay về trời, vì thế thường dùng điển này để tránh nói rõ chữ tử, chết, vong.