11/05/2024 00:10Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Tây Sơn
Đăng bởi Vanachi vào 07/03/2024 00:58
Nguyên tác
浮沈萍世遇時窮，
且載南冠任北風。
身困十年懷素節，
命隨一髮表丹衷。
倘能合義無慚愧，
只爲求仁肯怨恫。
五十年來成一夢，
幾多辛苦總還空。
Phiên âm
Phù trầm bình thế ngộ thời cùng,
Thả tải nam quan nhiệm bắc phong.
Thân khốn thập niên hoài tố tiết,
Mệnh tuỳ nhất phát biểu đan trung.
Thảng năng hợp nghĩa vô tàm quý,
Chỉ vị cầu nhân khẳng oán đồng,
Ngũ thập niên lai thành nhất mộng,
Kỷ đa tân khổ tổng hoàn không.Dịch nghĩa
Chìm nổi như cánh bèo vì gặp phải lúc cùng,
Đội mũ phương nam để chống lại gió bắc.
Thân phải tù đày mười năm vì giữ khí tiết trắng,
Số mệnh theo mái tóc để tỏ tấm lòng son.
Miễn sao hợp với điều nghĩa nên không có gì phải thẹn,
Chỉ vì điều nhân mới phải giận kẻ hung hăng kia.
Năm mươi năm qua như một giấc mộng,
Chịu bao nhiêu cay đắng mà rồi cũng như không.Bản dịch của Đông A
Cố cùng chìm nổi kiếp bình bồng
Đội mũ trời nam ngạo bắc giông
Thân khốn mười năm hoài tiết tháo
Mệnh theo mái tóc tỏ lòng trung
Ví theo chính nghĩa không làm thẹn
Cầu giữ điều nhân chịu oán chồng
Năm chục năm đời thành giấc mộng
Bao nhiêu cay đắng vẫn toàn không
Nguyên chú: “Trình đề thẩm quan chuyển tả thị lang Hùng lão gia” 呈提審官轉左侍郎熊老爺 (Trình quan đề thẩm chuyển quan tả thị lang họ Hùng).
Dịch nghĩa của Nguyễn Duy Chính.
Hai bài thơ này làm khi Lê Quýnh cùng bốn người bị giam trong ngục ở Bắc Kinh đã mười năm. Khi được hỏi cung, ông xin cho về sống gần bên biên giới nước Nam để có dịp qua lại thăm nom mẹ. Tuy nhiên nhà Thanh vẫn ngại việc thả ông ra sẽ gây rắc rối trên phương diện ngoại giao với nhà Tây Sơn nên không thuận mà chỉ bằng lòng cho sống ở An Nam doanh (với gia quyến vua Lê) với điều kiện phải cạo đầu theo kiểu Trung Hoa, nếu không sẽ an tháp ở Nhiệt Hà nhưng các ông nhất định không chịu. Khi hỏi về tâm sự muốn gì, Lê Quýnh chỉ trình lên hai bài thơ này.