29/03/2024 15:48Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Phụng hoạ ngự chế “Mai hoa”
奉和御製梅花

Tác giả: Ngô Hoán - 吳煥

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 07/04/2020 15:24

 

Nguyên tác

綃裳玉骨韻清孤,
枝北枝南蓓蕾珠。
差塞雪深龍角咽,
漢宮粧曉燕釵癯。
香飄東閣詩多少,
影蘸西湖月有無。
天意欲資調鼎鼐,
早教春信到寒株。

Phiên âm

Tiêu thường ngọc cốt[1] vận thanh cô,
Chi bắc chi nam bội lỗi chu[2] (châu).
Sai tắc tuyết thâm long giác yết,
Hán cung trang hiểu Yến thoa cù[3].
Hương phiêu đông các[4] thi đa thiểu,
Ảnh trám Tây Hồ nguyệt hữu vô[5].
Thiên ý dục tư điều đỉnh[6] nãi,
Tảo giao xuân tín đáo hàn chu (châu).

Dịch nghĩa

Xiêm y cốt cách như ngọc, phong vận thanh cao
Cành bắc cành nam đều trổ muôn nụ ngọc
Ngậm lại như móng rồng trong tuyết dày nơi biên ải
Dáng tựa nàng Yến gày buổi sớm trang điểm chốn thâm cung
Hương về nơi gác đông, tình thơ thêm hứng
Bóng hoa in nước Tây Hồ, ánh trăng như có như không
Ý trời những muốn giúp điều hoà vạc canh
Cho cành mai sớm báo tin mùa xuân đến

Bản dịch của Nguyễn Thị Lâm

Xiêm y vóc ngọc vận thung dung
Cành bắc cành nam nở một vùng
Rồng ngậm tuyết sương miền viễn tái
Yến gầy trang điểm chốn thâm cung
Hương đưa đông các thơ nhiều hứng
Rợp bóng Tây Hồ, nguyệt có không
Trời giúp điều canh đà sẵn ý
Cành mai sớm đã báo xuân phong
Bài thơ này hoạ bài Ngự chế mai hoa thi của Lê Thánh Tông.

[1] Cốt cách như ngọc. Viên Phong bình phẩm hoa mai có câu: “Băng cơ ngọc cốt vật ngoại giai nhân” (Da như băng, cốt cách như ngọc, thực là giai nhân ngoài cõi đời).
[2] Cành bắc cành nam đều trổ muôn nụ ngọc. Mai trên núi Đại Dũ (phía nam huyện Đại Dũ, tỉnh Quảng Tây) tương truyền cành phía nam rụng hoa thì cành phía bắc mới nở.
[3] Nàng Yến gầy. Triệu Phi Yến là cung nữ trong cung vua Hán Thành Đế, cũng có dáng điệu gầy như mai.
[4] Gác đông, tức dinh tể tướng. Dinh tể tướng ngày xưa có trồng nhiều mai. Đỗ Phủ hoạ bài thơ của Bùi Địch tiễn bạn vào Ba Thục có câu: “Đông các quan mai động thi tứ” (Tới đông các xem hoa mai lại rung động tứ thơ).
[5] Bóng hoa in nước Tây Hồ, ánh trăng như có như không. Lâm Bô đời nhà Tống khi lui về ẩn cư ở Tây Hồ có trồng rất nhiều cây mai, mùa hoa trắng xoá che rợp cả ánh trăng.
[6] Điều hoà vạc canh. Công việc của tể tướng cũng ví như người nấu canh. Vua Cao Tông nhà Ân khi tìm được Phó Duyệt về làm tướng có bảo ông rằng: “Nhược tác hoà canh nhữ duy diêm mai” (Ví như nêm canh thì ông là muối và mơ).

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Ngô Hoán » Phụng hoạ ngự chế “Mai hoa”