20/04/2024 09:49Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 17/07/2018 16:54
Phiên âm
Khai tạc công tòng cổ Ngũ Đinh[1],
Khí lưu sơn nhạc phục lôi đình.
Khê gian xuân trưởng thiên niên ngải,
Động lý tình lưu cửu địa tinh.
Phi tẩu mạc đào cầm thú tích,
Hàng tàng khả chúc hạ di hình.
Khiêm[2] quang tín thị huyền thiên đạo,
Tiểu diệu[3] linh trung ngụ đại linh.Dịch nghĩa
Công mở đục từ thần Ngũ Đinh thời cổ,
Khí lưu ở núi phục sẵn sấm sét.
Giữa khe xuân mọc lên giống cây ngải ngàn năm,
Trong động trời tạnh có ánh sao từ chín từng đất.
Các loài chim bay thú chạy khó thoát để lại dấu vết,
Có thể soi thấy hình người đang hoạt động.
Ánh sáng Khiêm tin là đạo huyền vi của trời,
Trong cái linh của tinh tú nhỏ ngụ cái linh lớn.Bản dịch của Hoài Anh
Công mở đục tự Ngũ Đinh,
Khí lưu núi, phục lôi đình gớm ghê.
Ngải ngàn năm mọc giữa khe,
Ánh sao ủ đất lập loè trong hang.
Dấu chim thú soi rõ ràng,
Hình người hiện giữa hào quang rành rành.
Đạo huyền vi của hoá sinh,
Trong tiểu minh, ngụ đại linh cơ trời.
Thạch Hoả tục gọi là Hòn Đá Lửa. Theo Di cảo Trương Vĩnh Ký thì Thạch Hoả cương thuộc địa phận làng Bình Thành (Biên Hoà), núi có nhiều đá lửa, mùa hè nắng nóng, lửa sáng bốn phía trông như sao nháy. Theo thư tịch xưa, phía mặt bắt đảo Quy Dữ (đối diện ấp Tân Lương xã Phước Thành) là gò Thạch Hoả, có loại đá đen. Khi nắng chiếu vào đá bắn ra tia hoả quang, lấp lánh như sao bay. Thêm nữa, dưới gò đất là bụng Rùa (của con Rùa mà đầu là đảo Quy Dữ). Người dân ở Thạnh Hội (Tân Uyên) đào tìm được rất nhiều đá bén, hình lưỡi tầm sét mà huyền thoại mê tín cho rằng Thần Quy giữ kho vũ khí của Lôi Thần. Cũng do Đồng Nai có gò Thạch Hoả, mà người dân Đồng Nai hiền hoà, nhân hậu và thẳng thắn nhưng đôi khi nóng tính. Người ta hay nói câu “Đồng Nai thạch hoả” hay “Đồng Nai đá lửa” là vì vậy.
[1] Tên một vị thần tướng thời khai thiên lập địa theo truyền thuyết.
[2] Khiêm trong quẻ Tổn của Chu Dịch: “Mãn chiêu tổn, khiêm thụ ích” (Tự mãn thì bị tổn hại, khiêm nhường thì được lợi ích). Cũng có câu: “Quỷ thần hại doanh nhi ích khiêm” (Quỷ thần hại kẻ tự mãn mà phò trì kẻ khiêm tốn).
[3] Tức thất diệu gồm: mặt trời, mặt trang, sao Hoả, sao Thuỷ, sao Mộc, sao Kim, sao Thổ. Đây chỉ một vầng sáng nhỏ.