20/04/2024 02:57Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 28/09/2018 14:34
Nguyên tác
極浦遙山合翠微，
省中啼鳥吏人稀。
共知人事何嘗定，
爭敢當年便息機。
溪渡夜隨明月入，
鄉關晴望白雲歸。
自探典籍忘名利，
不用登臨嘆落暉。
Phiên âm
Cực phố diêu sơn hợp thuý vi,
Sảnh trung[1] đề điểu lại nhân hi.
Cộng tri nhân sự hà thường định,
Tranh cảm đương niên tiện tức ky.
Khê độ dạ tuỳ minh nguyệt nhập,
Hương quan tình vọng bạch vân quy[2].
Tự thám điển tịch vong danh lợi,
Bất dụng đăng lâm thán lạc huy.Dịch nghĩa
Bến rộng núi xa cùng một màu xanh biếc,
Trên sảnh đường tiếng chim nghe u tĩnh, tiểu lại vắng.
Cùng biết rằng việc đời không định trước,
Đâu được như mọi năm thoải mái an nhàn.
Đêm khuya trăng sáng rọi, bước theo đường suối mà đi,
Trời hôm trong trẻo, ngắm mây trắng bay mà lòng nhớ quê hương.
Tự xem tìm trong sách vở để quên đi danh lợi,
Chẳng cần phải lên núi cao ngao ngán ngắm cảnh chiều tà buông.Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)
Bến xa núi biếc một màu,
Sảnh đường chim hót thấy đâu bóng người.
Chẳng yên than thở việc đời,
Được đâu như trước thảnh thơi an nhàn.
Đêm khuya trăng sáng qua nguồn,
Trời quang mây trắng ngóng buồn quê hương.
Đọc sách danh lợi không vương,
Cần đâu lên núi ngắm buông cảnh chiều.
Các câu được trích từ:
- Câu 1. Hoàng Phủ Nhiễm, Đồng Ôn Đan Đồ đăng Vạn Tuế lâu (câu 2)
- Câu 2. Vương Duy, Thù Quách cấp sự (câu 4)
- Câu 3. Trương Duyệt, U Châu tân tuế tác (câu 3)
- Câu 4. Hàn Ác, Tị địa hàn thực (câu 8)
- Câu 5. Tô Quảng Văn, Dạ quy Hoa sơn nhân ký Mạc phủ (câu 3)
- Câu 6. Hứa Hồn, Chỉ mệnh Nam Hải trí Lư Lăng phùng biểu huynh quân tốt phụng sứ Hoài Hải biệt hậu khước lý (câu 6)
- Câu 7. Lý Thương Ẩn, Hoạ Lưu bình sự Vĩnh Lạc nhàn cư kiến ký (câu 7)
- Câu 8. Đỗ Mục, Cửu nhật Tề sơn đăng cao (câu 6)
[1] Có 3 ý giải thích:
- Chỉ cung cấm, đời Hán do kiêng huý cha của hoàng hậu vợ Hán Nguyên Đế là Vương Cấm 王禁 nên “cấm trung” gọi là “sảnh trung”.
- Theo Văn tuyển, chế độ đời Hán chỗ của vua ở gọi là “cấm trung” 禁中, của các quan lại công khanh gọi là “sảnh trung” 省中.
- Theo chế độ đời Hán, nơi hội tụ quần thần để nghe chính lệnh gọi là “sảnh” 省.
[2] Chỉ nỗi nhớ vọng về quê hương. Đời Đường có Địch Lương công làm quan xa, lúc lên núi Thái Sơn nhìn thấy mây trắng bèn chỉ về phía ấy nói với người xung quanh: “Dưới đám mây trắng kia là nhà của cha mẹ ta đó”. Về sau lấy điển tích này để tỏ lòng của người đi xa mong nhớ người thân, nhớ quê hương.