27/04/2024 04:58Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Vanachi vào 17/06/2007 17:28
Nguyên tác
嶺外音書絕，
經冬復立春。
近鄉情更怯，
不敢問來人。
Phiên âm
Lĩnh ngoại[1] âm thư tuyệt,
Kinh đông phục lập xuân.
Cận hương tình cánh khiếp,
Bất cảm vấn lai nhân[2].Dịch nghĩa
Ở núi không có tin tức gì bên ngoài,
Mùa đông đã qua, mùa xuân lại tới.
Càng tới gần quê lòng càng kinh hãi,
Không dám hỏi người qua đường.Bản dịch của Trần Trọng Kim
Lĩnh ngoại thư từ vắng,
Qua đông lại lập xuân.
Gần làng lòng sợ hãi,
Không dám hỏi lai nhân.
Hán giang tức Hán thuỷ, một chi lưu lớn của Trường Giang, bắt nguồn từ Thiểm Tây, chảy qua Hồ Bắc vào Trường Giang. Khi Tống Chi Vấn từ Lĩnh Nam trở về bắc, qua Hán thuỷ tại vùng phụ cận của Tương Dương.
Có sách chép tác giả bài thơ này là Tống Chi Vấn. Năm 705, Võ Tắc Thiên mất hết quyền hành và bị giam lỏng do binh biến phát động bởi Trương Giản Chi 張柬之 và quần thần, nam sủng Trương Dịch Chi 張易之 và Trương Xương Tông 張昌宗 của Võ Hậu bị giết, Tống Chi Vấn (656-712) thuộc phe nhóm Trương Dịch Chi bị Đường Trung Tông đày xuống Lung Châu 瀧州 làm tham quân. Tháng 10 năm Thần Long đầu (705), Tống Chi Vấn qua Ngũ Lĩnh, xuống Lung Châu (nay là thị trấn La Định 羅定, tỉnh Quảng Đông), đến năm sau, trốn về Lạc Dương ẩn nấp trong nhà Trương Trọng Chi 張仲之. Trên đường về khi qua Hán Thuỷ, Tống Chi Vấn làm bài thơ này. Trong khi đó, Lý Tần là rường cột của triều đình, được dân thương yêu ủng hộ, trong tiểu sử không thấy nói ông bị đày và có lần trở về miền bắc, hơn nữa ông không có gì phải lo sợ ngại ngùng khi thăm hỏi những người cùng quê, vì vậy có lẽ Lý Tần không phải là tác giả bài thơ này.
[1] Chỉ vùng đất phía nam Ngũ Lĩnh 五嶺, tức Lĩnh Nam 嶺南. Thời Đường các quan chức phạm tội thường bị đày xuống Lĩnh Nam.
[2] Những người từ quê cũ đến hoặc cùng về quê cũ tác giả gặp khi qua sông Hán.