24/04/2024 18:38Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thanh
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/04/2019 21:47
Nguyên tác
萬里水匯一水大，
訇訇聲聞十里外。
岩口逼仄勢更凶，
奪門而出懸白龍。
龍須帶雨浴日紅，
金光玉色相蕩舂。
雪凈鮫綃落刀尺，
大珠小珠飄隨風。
風折疊之繪變相，
三降三升石不讓。
有如長竿倒拍肉飛仙，
中絕援繩躍復上。
伏犀埋頭不敢出，
懷寶安眠遮步障。
我欲割取此水置袖中，
曰恆燠若書乾封。
叩門絜瓶滴馬鬃，
搞苗平地青芃芃。
豈不賢于谷泉之在香爐峰，
坐享大名而無功。
Phiên âm
Vạn lý thuỷ hối nhất thuỷ đại,
Hoanh hoanh thanh văn thập lý ngoại.
Nham khẩu bức trắc thế cánh hung,
Đoạt môn nhi xuất huyền bạch long.
Long tu đái vũ dục nhật hồng,
Kim quang ngọc sắc tương đãng thung.
Tuyết tịnh giao tiêu[1] lạc đao xích,
Đại châu tiểu châu phiêu tuỳ phong.
Phong chiết điệp chi hội biến tướng,
Tam giáng tam thăng thạch bất nhượng.
Hữu như trường can đảo phách Nhục Phi Tiên[2],
Trung tuyệt viên thằng dược phục thượng.
Phục Tê[3] mai đầu bất cảm xuất,
Hoài bảo[4] an miên già bộ chướng[5].
Ngã dục cát thủ thử thuỷ trí tụ trung,
Viết hằng úc nhược[6] thư càn phong[7].
Khấu môn[8] kiết bình trích mã tùng,
Cảo miêu bình địa thanh bồng bồng.
Khởi bất hiền vu Cốc Tuyền[9] chi tại Hương Lô phong,
Toạ hưởng đại danh nhi vô công.Dịch nghĩa
Muôn dòng nước chảy vào một dòng lớn
Ngoài mười dặm nghe tiếng ầm ầm
Miệng đá hẹp thế càng mạnh
Treo rồng trắng cướp cửa mà ra
Râu rồng đẫm mưa nhuốm mặt trời đỏ
Mầu ngọc ánh vàng lẫn vào nhau
Dao thước cắt ra lụa giao trắng như tuyết
Ngọc lớn ngọc nhỏ tung toé theo gió
Gió làm gãy nếp bức tranh biến tướng
Ba xuống ba lên đá không nhường
Như Nhục Phi Tiên chống ngược sào
Đến giữa đứt giây lại nhảy lên
Phục Tê vùi đầu không dám ra
Ôm bám vật ngủ yên có màn che
Ta muốn cắt lấy nước này cho vào tay áo
Để cứu cho nắng hạn
Gõ cửa mang bình chứa mồ hôi bờm ngựa
Cây cối ruộng đồng xanh tươi trở lại
Chẳng hơn Cốc Tuyền ở đỉnh Hương Lô
Ngồi mang đại danh mà không ích gì.Bản dịch của Lê Xuân Khải
Nước muôn dặm dồn vào nguồn lớn
Mười dặm xa nghe vẫn ầm vang
Miệng đá hẹp thế càng hăng
Ra như cướp cửa tựa rồng trắng treo
Tắm mặt trời rồng đeo râu nước
Lẫn vào nhau mầu ngọc ánh vàng
Lụa giao như tuyết cắt ngang
Ngọc lớn ngọc nhỏ gió tung theo chiều
Gió gãy nếp tranh mầu biến tướng
Đá chẳng nhường ba xuống ba lên
Dùng sào nhảy Nhục Phi Tiên
Giữa chừng giây đứt lại liền vọt cao
Phục Tê chỉ vùi đầu cố náu
Có mành che ôm báu ngủ yên
Cất nguồn tay áo ta toan
Đem dòng nước mát, khô khan tưới nhuần
Nước bờm ngựa lọ yên gõ cửa
Khiến xanh tươi lúa má ruộng đồng
Hơn Cốc Tuyền Hương Lô phong
Danh nghe to lớn ngồi không làm gì
Thác nước Bạch Thuỷ ở bên sông Bạch Thuỷ, tại Trấn Ninh, Quý Châu.
[1] Thứ lụa do người hình cá dệt trong thần thoại, đây chỉ thác nước.
[2] Tuỳ thư - Thẩm Quang truyện: Thẩm Quang đời Tuỳ thân thủ nhanh mạnh, tay không theo sào leo lên cờ phướn hơn 10 trượng, lại nhảy từ trên không xuống dùng tay chống đất, người bấy giờ gọi là Nhục Phi Tiên. Đây dùng để tả thế nước trút thẳng xuống lại bắn ngược lên khiến người xem kinh lạ.
[3] Thác nước chảy vào đầm Phục Tê (tê giác phục).
[4] Tương truyền khi Ngô Tam Quế phản Thanh từng bỏ vào đầm mấy chục vạn lạng bạc tiền lương.
[5] Một loại màn chắn mắt nhìn hoặc gió bụi ngày xưa, đây chỉ thác nước.
[6] Chữ từ Thượng thư – Hồng phạm, chỉ khổ vì nắng hạn đã lâu.
[7] Cũng chỉ khô hạn, chữ từ Hán thư - Giao tự chí. Hai câu này ý là lấy nước để cứu hạn hán.
[8] Theo ghi chép của Tục huyền quái lục (chép tiếp việc lạ lùng), Lý Tĩnh đời Đường từng đi săn ở Hoắc Sơn vào nhầm long cung, long vương mời Lý Tĩnh thay mình làm mưa, đưa cho Tĩnh một cái bình nhỏ buộc vào đằng trước yên, rẩy từng giọt nước vào bờm ngựa là có thể làm mưa.
[9] Chỉ Cốc Liêm tuyền ở đỉnh Hương Lô núi Lư sơn, cũng gọi là Tam Điệp tuyền (suối ba bậc). Thác nước Bạch Thuỷ nham cũng gọi là Tam Điệp tuyền.