25/04/2024 05:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 20/05/2014 21:32
Nguyên tác
龍門躍水三千蹤，
北海遊鯤望而泣。
半月湖頭一夜霄，
乍覺潛鱗掉波立。
使君妙得孫家法，
貌水有神紙猶濕。
信手拈成活鯉魚，
哆口昂騰仰天吸。
翻身欲躍勢如急，
雙眼熒熒耳戢戢。
迷離月影漾碧漪，
藻鑑千重出鬐鬣。
魚龍變化事安知，
四海風雲會有期。
如今莫逐琴高去，
留與人間作雨師。
Phiên âm
Long Môn[1] dược thuỷ tam thiên túng,
Bắc hải du côn[2] vọng nhi khấp.
Bán nguyệt hồ đầu nhất dạ tiêu,
Sạ giác tiềm lân trạo ba lập.
Sứ quân diệu đắc Tôn gia[3] pháp,
Mạo thuỷ hữu thần chỉ do thấp.
Tín thủ niêm thành hoạt lý ngư,
Sỉ khẩu ngang đằng ngưỡng thiên hấp.
Phiên thân dục dược thế như cấp,
Song nhãn huỳnh huỳnh nhĩ tập tập.
Mê ly nguyệt ảnh dạng bích y,
Tảo giám thiên trùng xuất kỳ liệp.
Ngư long biến hoá sự an tri,
Tứ hải phong vân[4] hội hữu kỳ.
Như kim mạc trục cầm[5] cao khứ,
Lưu dữ nhân gian tác vũ sư[6].Bản dịch của Thái Trọng Lai
Ba nghìn lần phóng Long Môn
Trổ tài dường ấy, cá côn đáng gờm
Đầu hồ trăng sáng như gương
Ngỡ nghe dưới sóng vảy giương lào xào
Sứ quân bút pháp tuyệt cao
Nước hồ tưởng đẫm cả vào giáy tranh
Lại còn chú chép tung hoành
Quẫy mình há miệng đớp nhanh khí trời
Ý chừng phóng vút tận nơi
Mắt như loang loáng, ta hơi phập phồng
Sóng trăng huyền ảo khôn cùng
Vây xoè, râu vểnh, nghìn trùng rong nâu
Hoá rồng ấy chuyện đâu đâu
Gió mây bốn biển hẹn nhau bảng vàng
Đến nay thôi gắn phím đàn
Còn làm mưa để nhân gian được nhờ
Sứ quân là tên gọi khác của chức thứ sử ngày xưa, là quan cai trị một quận, châu hoặc huyện. Phụng Tá hiện chưa rõ ở đâu.
[1] Tên huyện có thác nước cùng tên ở Quảng Đông, tương truyền có cá chép phóng ngược thác sẽ hoá rồng.
[2] Cá khổng lồ ở biển.
[3] Tôn Vũ, tác giả của "Binh pháp Tôn Tử", ở đây ngụ ý hoạ sĩ thể hiện cá chép giỏi võ.
[4] Chỉ khoa cử công danh. Cách nói thông thường ví người thi đỗ như cá vượt Vũ Môn (tên gọi khác của Long Môn).
[5] Xưa thường gắn phím đàn bằng keo đặc biệt nấu bằng da và vảy cá chép mới chịu được thao tác vuốt nhanh.
[6] Sau khi hoá rồng, rồng sẽ hút nước làm mưa (vòi rồng).