Chủ đề: Bài thơ "Ru" (József Attila - Hungary)

József Attila là một thi hào người Hungary. Các bạn có thể tham khảo một số tác phẩm của ông trên Thi Viện theo đường link sau:http://www.thivien.net/viewauthor.php?UID=x4ObvnatdcE2g7FyY3BVDQ
Nhà thơ viết khá nhiều về những mối tình của mình, mà trong đó có mối tình sâu nặng trong tâm tưởng với "nàng kiều nữ xa xưa" mà chúng mình đã từng được đọc trong  mục Dịch thơ này.
Năm 1927, nhà thơ 22 tuổi làm quen với Vágó Márta, một thiếu nữ gia đình khá giả. hai người đã dự dịnh thành hôn, song rốt cục Márta khước từ vì ngại ngùng trước gia cảnh nghèo khổ của thi sĩ. Dầu sao đi nữa, mối tình đầu này cũng đã khiến József Attila để lại một số bài thơ tình, như thi phẩm "Ru" sau đây:

RINGATÓ

Holott náddal ringat,
holott csobogással,
kékellő derűvel,
tavi csókolással.

Lehet, hogy szerelme
földerül majd mással,
de az is ringassa
ilyen ringatással.
(1928)

"Ru" bề ngoài tưởng chừng đơn giản, nhưng kỳ thực rất cô đọng và hàm chứa những nét bí ẩn. Ngay trong câu thơ đầu, József Attila đã dùng một từ mà ngữ nghĩa của nó, đến nay vẫn là đề tài tranh luận của các nhà phê bình: holott, dùng theo nghĩa ngày này là "cho dù", "mặc dù", nhưng rất có thể thi sĩ đã sử dụng một nghĩa cổ xưa của nó, nghĩa là "ở nơi". Cũng không rõ là trong hai khổ thơ, là lời ai nói với ai. Nhà phê bình Török Gábor cho rằng trong khổ thơ đầu là lời hát của người được ru (một cô gái), và khổ thứ hai là khúc ca của ao hồ đang đưa cô gái vào giấc nồng:

(Lời cô gái)
Tôi được ru
bằng khóm lau
bằng dòng nước róc rách
bằng bầu trời tươi sáng trong xanh
bằng nụ hôn của hồ ao

(Lời hồ ao)
Có thể tình yêu nàng
sau sẽ dành cho kẻ khác
những người ấy cũng hãy ru nàng
như tôi đang ru nàng

Nhưng theo một cách lý giải khác thì đoạn thơ đầu là của một chàng trai, và đoạn sau là lời một cô gái:

(Chàng trai)
Nàng ru tôi
bằng khóm lau
bằng dòng nước róc rách
bằng bầu trời tươi sáng trong xanh
bằng nụ hôn của hồ ao

(Cô gái)
Có thể tình yêu của anh
sau sẽ dành cho kẻ khác
những người ấy cũng hãy ru anh
như em đã từng ru anh

Có thể thấy József Attila đã "chơi đùa" một cách có ý thức với chữ nghĩa, để tạo ra một "khoảng không" cho người đọc tự hình dung. Xin được đưa thêm một bản dịch nghĩa "trung dung" như sau (như lời của chàng trai được cô gái ru):

Bản dịch ý:

Nàng ru tôi
bằng khóm lau
bằng dòng nước róc rách
bằng bầu trời tươi sáng trong xanh
bằng nụ hôn của hồ ao

Có thể tình yêu nàng
sau sẽ dành cho kẻ khác
những người ấy cũng hãy ru nàng
như nàng đã từng ru tôi


Nếu thấy rung động trong lòng, xin hãy cầm bút dịch thành một bài thơ xinh xắn cho cả nhà đọc nhé! :-)

Chú thích: Phần bình và dịch ý do anh Hoàng Linh thực hiện :-)

Ru

Nàng đã hát ru tôi
Bằng khóm lau, dòng nước
Bằng bầu trời trong xanh
Bằng nụ hôn sông, suối

Dù mai đây tình yêu
Nàng dành cho kẻ khác
Mong người ấy ru nàng
Như nàng ru tôi thuở trước.

@ Thanh Bình: bản dịch được em ạ. Nhưng "nụ hôn" ở khổ đầu, là nụ hôn của thiên nhiên (ao hồ), chứ ko phải của "nàng". Còn ở khổ hai, việc nàng có thể sẽ yêu người khác, tác giả ko coi trầm trọng lắm, ở mức "phụ bạc". Em thử suy nghĩ thêm theo hướng đó để hoàn chỉnh bản dịch nhé. Cám ơn em :)

Em đã sửa lại bài thơ dịch, không biết như thế đã được chưa ?

Bài của Thanh Bình dịch rất ngắn gọn mà lại đủ ý. Vần điệu đều hay.

@Anh HL: Em rất thích hiểu bài thơ này theo kiểu "Cô gái - Hồ ao".. Nghe rất lãng mạn vì nó như có tình giữa người và vật. Nghĩ kiểu đó không phải ai cũng nghĩ được, chắc phải là các nhà thơ... Mà cũng hợp lý nữa :-)

Hoàng Linh đã viết:
@ Thanh Bình: bản dịch được em ạ. Nhưng "nụ hôn" ở khổ đầu, là nụ hôn của thiên nhiên (ao hồ), chứ ko phải của "nàng". Còn ở khổ hai, việc nàng có thể sẽ yêu người khác, tác giả ko coi trầm trọng lắm, ở mức "phụ bạc". Em thử suy nghĩ thêm theo hướng đó để hoàn chỉnh bản dịch nhé. Cám ơn em :)

ANh Hoàng Linh ơi. Em vẫn chưa hiểu rõ lắm về nghĩa của bài thơ này. Nếu như trong phần dịch nghĩa, thì em hiểu là, đang so sánh lời ru của nàng với những tiếng động của thiên nhiên phải không ạ? Và bài này là lời của tác giả đang nghĩ về cô gái phải không?

Hị hị... Bài này hay lắm, nhưng mà nó cứ làm sao í! Em không biết hiểu ra làm sao...

Người Hung (các chuyên gia văn học) họ cũng chỉ hiểu lờ mờ như bản dịch nghĩa ấy thôi em ạ. Vì tiếng Hung nếu chỉ chia động từ như trong bài thơ này, thì ko phân biệt được "chàng", hay "nàng", hay thậm chí cả thiên nhiên nữa... nên ai cũng đoán mò vậy thôi em. Em có thể theo 1 trong 3 bản dịch nghĩa, mà ko sợ sai đâu.

Hoa Xuyên Tuyết đã viết:

Nàng ru tôi
bằng khóm lau
bằng dòng nước róc rách
bằng bầu trời tươi sáng trong xanh
bằng nụ hôn của hồ ao

Có thể tình yêu nàng
sau sẽ dành cho kẻ khác
những người ấy cũng hãy ru nàng
như nàng đã từng ru tôi

Em xin dịch theo cái ý nông cạn mà em hiểu được.

Lời ru

Tiếng nàng ru tôi
Thì thầm khóm lau xào xạc
Trong xanh, tươi sáng tựa bầu trời
Mát dịu như nước hồ trong vắt

Có thể ngày mai
Nàng dành tình yêu cho người khác
Người ấy sẽ ru nàng cả cuộc đời
Như nàng đã ru tôi..."

Chị Cammy đây rồi, hihi. Sao lại cứ thích trêu chị thế nhở

Ru em

  Ru hời em lớn lên rồi
Ru từ ngọn cỏ tiếng cười nhành lau
  Ru em ru suốt đêm thâu
Ru từ mạch chảy tận sâu nước ngầm
  Ru em con gió âm thầm
Ru từ trời biếc xanh mầm quê ta
  Ru em sao mãi thiết tha
Ru từ nồng ấm môi xa sông hồ

  Mai kia em có ngó lơ
Lời ru từ thuở trẻ thơ nô đùa
  Trao tình, sẻ áo ngày mùa
Thì lời ru ấy như vừa mới đây
  Xin giử một chút yêu đầy
Cho người em chọn ru thay sông hồ.


Hai bài thơ của anh thanhbinh với chị cammy em thấy sát ý, còn của em, em tự nhận xét là vừa chưa đủ ý mà lại có phần thừa ý . Em thích gần chị cammy thôi ạ.