Điệu nội kỳ 3 悼内其三 • Khóc vợ kỳ 3

Phan An 潘安 (247-300) có vợ chết, làm 3 bài Điệu vong thi 悼亡詩 thương khóc vợ không thôi. Phan An nguyên tên Phan Nhạc 潘岳, tự An Nhân 安仁, người Trung Mưu 中牟, Trịnh Châu 鄭州 (tỉnh Hà Nam), văn học gia, chính trị gia đời Nguỵ-Tấn, thông minh tài trí, dung nhan tuấn mỹ, có vợ là Dương Dung Cơ 楊容姬 (249-289), con gái của Dương Triệu 楊肇, danh nho đời Tây Tấn. Vợ chồng tình thâm nghĩa trọng, ăn ở với nhau 20 năm, bỗng bất hạnh vợ mất, Phan An thương nhớ không nguôi.

Thái Ung 蔡邕 thời Đông Hán đề trên bia mộ của Tào Nga 曹娥, một hiếu nữ thời trước, 8 chữ “Hoàng quyên ấu phụ, ngoại tôn tê cữu” 黄絹幼婦，外孫齏臼. Tào Tháo cùng Dương Tu thăm mộ, thấy vậy Tháo hỏi Dương Tu ý nghĩa thế nào. Dương Tu suy nghĩ rồi đáp: Hoàng quyên 黄絹 (tơ lụa vàng) là sắc ti 色絲 (tơ màu), hai chữ sắc, ti hợp thành chữ tuyệt 絕; ấu phụ 幼婦 là niên ấu đích phụ nữ tức thiếu nữ, hai chữ thiếu 少 và nữ 女 hợp thành chữ diệu 妙; ngoại tôn 外孫 (cháu ngoại), con của con gái, tức nữ tử 女子, hai chữ nữ và tử hợp thành chữ hảo 好; tê cữu 齏臼, đồ gia vị (gừng, tỏi, hẹ v.v...) bỏ vào cối nghiền nát ra, sẽ bị cay tức thụ tân 受辛, hai chữ thụ và tân hợp lại thành chữ từ 辭 cổ thể. Cả câu 8 chữ trên có nghĩa là “Tuyệt diệu hảo từ” 絕妙好辭. Vậy “Ấu phụ từ” chính là “Tuyệt diệu hảo từ”.