Vịnh Bạch Mã từ 詠白馬祠 • Vịnh đền Bạch Mã

Tiểu dẫn: Đền tại phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, thờ Long Đỗ Thần Quân (thần Rốn Rồng). Vào thời Bắc thuộc, Cao Biền đời Đường yểm bùa chặt đứt mạch Long Đỗ, làm ba đạo bùa bằng vàng, bạc, sắt chôn xuống đất; một đêm mưa gió nổi lên, sấm sét làm lật tung 3 đạo bùa tan tành trên mặt đất. Đêm đó hắn mơ thấy một vị thần nhân mặc áo vàng, tự xưng là Long Đỗ Thần Quân, tay cầm kim khí cưỡi con rồng đỏ ngự trên mây, xông vào đánh tới tấp; Cao Biền sợ hãi giật mình tỉnh dậy. Biết nơi này có thần linh thiêng, Cao Biền lập tức lập đền thờ phụng. Về sau, triều Lý đắp thành, lập đàn thờ cúng, có con ngựa trắng linh ứng hiện lên đứng ở trước đàn, nhân đó gọi là đền Bạch Mã.

Đền Bạch Mã xưa thuộc địa dư phường Hà Khẩu, tổng Đông Thọ, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, Thăng Long, nay ở phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đền được xây dựng từ thế kỷ IX để thờ thần Long Đỗ (Rốn Rồng), vị thần gốc của Hà Nội cổ. Đến thế kỷ X, khi đưa quân đi dẹp loạn, Đinh Bộ Lĩnh đã đến đền Bạch Mã phía đông thành Đại La làm lễ cầu đảo xin phù hộ cho nước, cho được vạn sự thì sẽ phong sắc để biểu dương sự anh linh. Đinh Bộ Lĩnh đã đến làng Đặng Xá (Văn Xá, Kim Bảng, Hà Nam) chiêu binh, từ đấy đánh đâu được đấy, được tôn là Vạn Thắng Vương, bình được 12 sứ quân. Sau khi thống nhất đất nước, trở về làng Đặng Xá, ông mơ thấy một vị thần tự xưng là thần Bạch Mã báo mộng rằng: ‘’Thần đã vâng mệnh Hoàng Thiên, theo vua đánh giặc. Nay thiên hạ đã yên bình, nhà vua chưa lễ tạ, thế là không đúng lễ”. Vua tỉnh dậy, biết Thần rất là linh ứng, liền phong tặng mĩ tự là Hộ Quốc Bảo Cảnh Linh Thông Tế Thế, Đô Đại Thành Hoàng Linh Lang Bạch Mã Đại Vương Thượng Đẳng Phúc Thần. Ông sai sứ giả mang sắc phong thần Bạch Mã về xã Đặng Xá, huyện Cổ Bảng, phủ Lý Nhân, đạo Sơn Nam, truyền cho nhân dân xây thêm một đền thờ thần Bạch Mã trên quê hương hoàng hậu Dương Thị Nguyệt để thờ phụng, gọi là đền thờ thần Linh Lang Bạch Mã.

[Thông tin 2 nguồn tham khảo đã được ẩn]