Đông dạ bất mị ngẫu thành 冬夜不寐偶成 • Đêm đông không ngủ được chợt làm

冬夜不寐偶成
Đông dạ bất mị ngẫu thành
Đêm đông không ngủ được chợt làm

人生三萬六千日，
Nhân sinh tam vạn lục thiên nhật,
Người đời gồm ba vạn sáu ngàn ngày

余己二萬七千未得息。
Dư dĩ nhị vạn thất thiên vị đắc tức.
Tôi đã hai vạn bảy ngàn chưa được nghỉ ngơi

縱然天夀齒喬彭，
Túng nhiên thiên thọ xỉ Kiều Bành,
Mặc nhiên tuổi thọ thua Bành Tổ

得丧悲歡豈終極。
Đắc tán bi hoan khởi chung cực.
Được mất buồn vui há kết cuộc

髫齡之年付不知，
Thiều linh chi niên phó bất tri,
Những năm trẻ nhỏ thì chưa biết

及已長成尚記憶。
Cập dĩ trưởng thành thượng ký ức.
Đến khi lớn lên còn nhớ rõ

失怙吁嗟早曰孤，
Thất hổ hu ta tảo viết cô,
Cha mất than ôi sớm côi cút

養育荻風思母德。
Dưỡng dục địch phong tư mẫu đức.
Nuôi dưỡng hiu hắt nhớ ơn mẹ

於国於家既厥心，
Ư quốc ư gia ký quyết tâm,
Với nước với nhà đã quyết tâm

為子為臣供屏織。
Vi tử vi thần cung quyết chức.
Làm con làm tôi tròn chức phận

風濤嵐瘴一身輕，
Phong đào lam chướng nhất thân khinh,
Sóng gió lam chướng một thân nhẹ

奔走先後非不力。
Bôn tẩu tiên hậu phi bất lực.
Chạy vạy trước sau không phải là không có sức

宦海升沉四十年，
Hoạn hải thăng trầm tứ thập niên,
Bể hoạn chìm nổi bốn mươi năm

劳劳還有休休得。
Lao lao hoàn hữu hưu hưu đắc.
Nhọc nhằn rồi lại được tốt đẹp thôi

幾經滄海變桑田，
Kỷ kinh thương hải biến tang điền,
Đã trải bể xanh thành ruộng dâu

無限焦劳并目疾。
Vô hạn tiêu lao tịnh mục tật.
Nhọc mệt vô chừng lại bệnh mắt

伏外孤忠老未休，
Phục ngoại cô trung lão vị hưu,
Giữ tấm cô trung già chưa nghỉ

徒抱杞憂終鬱抑。
Đồ bào Kỷ ưu chung uất ức.
Suông ôm lo trời trọn uất ức

自分乾坤一贅疣，
Tự phận càn khôn nhất chuế vưu,
Tự thấy đất trời một lão vụng ốm đau

病驥悲鳴其寐食。
Bệnh ký bi minh kỳ tẩm thực.
Ngựa ký đau buồn bã hý lên chẳng ăn ngủ

胡然而帝使虛生，
Hồ nhiên nhi đế sử hư sinh,
Mặc nhiên sao vua sai hư sinh

胡然而天不早殛。
Hồ nhiên nhi thiên bất tảo cức.
Mặc nhiên sao trời không giết bỏ

惜逝隨彼潘安人，
Tích thệ tuỳ bỉ Phan An Nhân,
Xưa thề theo như Phan An Nhân

當窮浪笑段成式。
Đương cùng lãng tiếu Đoàn Thành Thức.
Đang khốn cười suông Đoàn Thành Thức

安知事物總歸無，
An tri sự vật tổng quy vô,
Đã biết sự vật thảy về không

色即是空空是色。
Sắc tức thị không, không thị sắc.
Sắc tức là không, không là sắc

禍福蒼蒼也主持，
Hoạ phúc thương thương dã chủ trì,
Hoạ phúc trời xanh đã chủ trì

豈狥人間求足欲。
Khởi tuẫn nhân gian cầu túc dục.
Há theo nhân gian cầu thoả dục

厭塵古有范武子，
Yếm trần cổ hữu Phạm Vũ Tử,
Chán đời xưa có Phạm Vũ Tử

祈死今無善巫祝。
Kỳ tử kim vô thiện vu chúc.
Mong chết nay không có thầy bói giỏi

善祝古有華封人，
Thiện chúc cổ hữu Hoa Phong nhân,
Chúc cho xưa có người Hoa Phong

多夀轉思多耻辱。
Đa thọ chuyển tư đa sỉ nhục.
Nhiều thọ chuyển ra nhiều sỉ nhục,

顧余鬂髮似童山，
Cố dư mấn phát tự Đồng Sơn,
Đoái tôi tóc bạc như Đồng Sơn

不假相迎躋夀域。
Bất giả tương nghinh tê thọ vực.
Không nhờ rước về lên cõi thọ

意也天工加我年，
Ý dã thiên công gia ngã niên,
Hoặc là tạo hoá tăng tuổi tôi

些間傀儡湏終曲。
Thử gian khối lỗi tu chung khúc.
Tượng gỗ ở cõi này cần kết thúc

意也天愧嗇我死，
Ý dã thiên quý sắc ngã tử,
Hoặc là trời thẹn bắt tôi chết

些晶奕碁湏終局。
Thử gian dịch kỳ tu chung cục.
Bàn cờ cõi này cần kết thúc

居易俟命復何輕，
Cư dịch sĩ mệnh phục hà khinh,
Theo dịch đợi mệnh sao con khinh

那知修短與速遲。
Na tri tu đoản dữ tốc trì.
Sao biết sửa ngắn hay chậm mau

今宵寂賓苦更長，
Kim tiêu tịch mịch khổ canh trường,
Đêm nay vắng vẻ khổ canh dài

坐立書齋真跼跼。
Toạ lập thư trai chân cúc cúc.
Ngồi đứng thư trai chân co quắp

宛若唐卢以上人，
Uyển nhược Đường Lô dĩ thượng nhân,
Sao như Đường Lô các bậc trên

渾無知識渾無俗。
Hồn vô tri thức hồn vô tục.
Hầu không tri thức hầu không tục