Thứ vận Khổng Nghị Phủ “Cửu hạn dĩ nhi thậm vũ” kỳ 1 次韻孔毅甫久旱已而甚雨其一 • Hoạ vần “Hạn lâu rồi lại mưa to” của Khổng Nghị Phủ kỳ 1

次韻孔毅甫久旱已而甚雨其一
Thứ vận Khổng Nghị Phủ “Cửu hạn dĩ nhi thậm vũ” kỳ 1
Hoạ vần “Hạn lâu rồi lại mưa to” của Khổng Nghị Phủ kỳ 1

飢人忽夢飯甑溢，
Cơ nhân hốt mộng phạn tắng dật,
Người đói bỗng nằm mộng thấy bát cơm đầy,

夢中一飽百憂失。
Mộng trung nhất bão bách ưu thất.
Một bữa no trong cơn mộng mà một trăm nỗi ưu phiền tiêu tất cả.

只知夢飽本來空，
Chỉ tri mộng phạn bản lai không,
Chỉ biết rằng cái no trong mộng bản lai là không,

未悟真飢定何物。
Vị ngộ chân cơ thị hà vật.
Chứ chưa tỏ ngộ được cái đói thực sự là cái gì.

我生無田食破硯，
Ngã sinh vô điền thực phá nghiễn,
Tôi sinh ra không có ruộng, kiếm ăn bằng nghiên mực mẻ,

爾來硯枯磨不出。
Nhĩ lai nghiễn khô ma bất xuất.
Từ lâu nghiên mực đã khô, mài không ra.

去年太歲空在酉，
Khứ niên thái tuế không tại dậu,
Năm ngoái sao Thái tuế nằm trơ tại dậu,

傍舍壺漿不容乞。
Bàng xá hồ tương bất dụng khất.
Nhà bên cạnh, một lọ tương cũng không chịu xin.

今年旱勢復如此，
Kim niên hạn tuế phục như thử,
Mà năm nay, cái thế hạn lại như vậy,

歲晚何以黔吾突。
Tuế vãn hà dĩ kiềm ngô đột.
Cuối năm, lấy gì nấu cho đen ống khói nhà tôi?

青天蕩蕩呼不聞，
Thanh thiên đãng đãng hô bất văn,
Trời xanh vòi vọi, kêu không thấu,

況欲稽首號泥佛。
Huống dục khê thủ hào nê Phật.
Còn lại muốn cúi đầu réo Phật đất nữa ư?

甕中蜥蜴尤可笑，
Úng trung tích dịch vưu khả tiếu,
Con thằn lằn trong vò lại đáng nực cười,

跂跂脈脈何等秩。
Kỳ kỳ mạch mạch hà đẳng trật.
Bò tới bò lui lịch kịch, chẳng ra đầu đuôi gì cả.

陰陽有時雨有數，
Âm dương hữu thì vũ hữu số,
Âm dương có thời, mưa gió có số,

民是天民天自卹。
Dân thị thiên dân thiên tự tuất.
Dân là dân của trời, trời phải thương.

我雖窮苦不如人，
Ngã tuy cùng khổ bất như nhân,
Tôi tuy cùng khổ, chẳng hơn được ai,

要亦自是民之一。
Yếu diệc tự thị dân chi nhất.
Nhưng cũng là một người trong đám dân đó.

形容可似喪家狗，
Hình dung tuy thị táng gia cẩu,
Hình dung tuy như con chó nhà ma,

未肯聑耳爭投骨。
Vị khẳng nhị nhĩ tranh đầu cốt.
Nhưng chưa chịu vểnh tai dành cái mẩu xương vứt ra đó.

倒冠落幘謝朋友，
Đảo quán lạc trách tạ bằng hữu,
Bứt giải, lột mũ, tạ bạn bè,

獨與蚊雷共圭蓽。
Độc dữ văn lôi cọng khuê tất.
Một mình cùng với lũ ruồi, chúng kêu vo vo như sấm, bu lại trên đám hành.

故人嗔我不開門，
Cố nhân sân ngã bất khai môn,
Bạn bè giận tôi không mở cửa,

君視我門誰肯屈。
Quân thị ngã môn thuỳ khẳng khuất.
Nhưng ngài thử coi, ai khứng nghiêng mình trước cửa nhà tôi?

可憐明月如潑水，
Khả liên minh nguyệt như bát thuỷ,
Chỉ thương tình trăng ngây thơ tuôn ánh sáng như nước xối,

夜半清光翻我室。
Dạ bán thanh quang phiên ngã thất.
Nửa đêm đổ ánh sáng mát lọt vào nhà ta.

風從南來非雨候，
Phong tùng nam lai phi vũ hầu,
Gió từ nam thổi tới, chưa phải là lúc có mưa,

且為疲人洗蒸鬱。
Thả vị bì nhân tẩy chưng uất.
Nhưng cũng vì cái người mệt mỏi mà rửa sách những nực nội ấm ức trong lòng.

褰裳一和快哉謠，
Khiên thường nhất hoạ khoái tai dao,
Vén tay áo đáp lại bằng một bài dao: rằng sướng thay!

未暇飢寒念明日。
Vị hạ cơ hàn niệm minh nhật.
Nhưng chưa một thoáng, lại nghĩ tới chuyện đói no ngày mai.