Thơ » Việt Nam » Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn » Nguyễn Trãi » Ức Trai thi tập » Thơ làm trong thời ở ẩn tại Côn Sơn
崑山有泉,
其聲冷冷然,
吾以為琴弦。
崑山有石,
雨洗苔鋪碧,
吾以為簞席。
岩中有松,
萬里翠童童,
吾於是乎偃息其中。
林中有竹,
千畝印寒綠,
吾於是乎吟嘯其側。
問君何不歸去來,
半生塵土長膠梏。
萬鐘九鼎何必然,
飲水飯蔬隨分足。
君不見:董卓黃金盈一塢,
元載胡椒八百斛。
又不見:伯夷與叔齊,
首陽餓死不食粟?
賢愚兩者不相侔,
亦各自求其所欲。
人生百歲內,
畢竟同草木。
歡悲憂樂迭往來,
一榮一謝還相續。
丘山華屋亦偶然,
死後誰榮更誰辱。
人間箬有巢由徒,
勸渠聽我山中曲。
Côn Sơn hữu tuyền,
Kỳ thanh lãnh lãnh nhiên,
Ngô dĩ vi cầm huyền.
Côn Sơn hữu thạch,
Vũ tẩy đài phô bích,
Ngô dĩ vi đạm tịch.
Nham trung hữu tùng,
Vạn lí thuý đồng đồng,
Ngô ư thị hồ yển tức kì trung.
Lâm trung hữu trúc,
Thiên mẫu ấn hàn lục,
Ngô ư thị hồ ngâm tiếu kì trắc.
Vấn quân hà bất quy khứ lai,
Bán sinh trần thổ trường giao cốc ?
Vạn chung cửu đỉnh hà tất nhiên,
Ẩm thuỷ phạn sơ tuỳ phận túc.
Quân bất kiến: Đổng Trác hoàng kim doanh nhất ổ,
Nguyên Tái hồ tiêu bát bách hộc.
Hựu bất kiến: Bá Di dữ Thúc Tề,
Thú Dương ngạ tự bất thực túc ?
Hiền ngu lưỡng giả bất tương mâu,
Diệc các tự cầu kì sở dục.
Nhân sinh bách tuế nội,
Tất cánh đồng thảo mộc.
Hoan bi ưu lạc điệt vãng lai,
Nhất vinh nhất tạ hoàn tương tục.
Khâu sơn hoa ốc diệc ngẫu nhiên,
Tử hậu thuỳ vinh cánh thuỳ nhục.
Nhân gian nhược hữu Sào Do đồ,
Khuyến cừ thính ngã sơn trung khúc.
Có sách chép: “Côn Sơn hữu tùng, vạn cái thuý trùng trùng”. |
Bỏ đi về. Lấy theo ý của bài Quy khứ lai từ của Đào Tiềm đời Tấn, Trung Quốc. |
Chất keo và cái còng tay. Ý nói sự ràng buộc. |
Chung, vạc (chung ở đây là hộc lớn (gồm 6 hộc nhỏ 44 đấu), và vạc để nấu ăn, chỉ nhà giàu sang). |
Người cuối đời Đông Hán (Trung Quốc), một đại thần gian ác. Khi vua Hán Linh đế chết, Đổng Trác ở chức Tiền tướng quân phế vua thiếu đế và giết Hà Thái Hậu, tự phong chức Thừa tướng, chuyên quyền giàu sang rất mực. Nhưng cuối cùng bị Lữ Bố theo mưu Vương Doãn giết chết, gia sản bị tịch thu. |
người đời Đường (Trung Quốc) thời vua Đại Tông giữ chức Trung thư thị lang, cũng rất giàu, chứa hồ tiêu để buôn, chuyên quyền, tham nhũng, vua khuyên nhiều lần không được, bắt phải tự vẫn. |
Bá Di, Thúc Tề: tương truyền là hai anh em con vua nước Tô Trúc đời nhà Thương. Khi Võ Vương nhà Chu diệt nhà Thương, hai anh em đã từng đón đường vua Chu Vũ Vương để can ngăn không được (lấy lẽ tôi không đánh vua) nên không phục, quyết không ăn thóc nhà Chu, bỏ vào núi Thú Dương, chịu ăn rau mà chết đói. |
Lòng tham muốn. |
Sào Phủ và Hứa Do, hai cao sĩ đời thượng cổ Trung Quốc và đều không ưa danh lợi, lên núi ở ẩn. Tương truyền vua Nghiêu hai lần mời Hứa Do, định nhường ngôi trị vì thiên hạ nhưng Hứa Do đều từ khước, lại còn ra bờ sông rửa lỗ tai! Sào Phủ dắt trâu xuống định cho trâu uống nước, nhưng khi nghe Hứa Do nói vì sao rửa tai bèn kéo trâu lên, sợ nước ấy sẽ làm bẩn miệng trâu! Sau vua Nghiêu mới truyền ngôi cho Thuấn. |
Trang trong tổng số 2 trang (12 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2]
Gửi bởi Lâm Xuân Hương ngày 03/09/2017 20:10
Côn Sơn có suối nguồn trong sạch
Tiếng nước reo róc rách như đàn
Côn Sơn có đá thạch bàn
Rêu xanh thay chiếu ta nằm thảnh thơi
Trong non thông kéo dài vạn dặm
Mơn mởn xanh ta vẫn vào thăm
Rừng tre thơ phú cao ngâm
Rộng vài ngàn mẫu bóng râm mát lành
Hỏi người sao không nhanh trở lại
Đã nửa đời bụi trói buộc rồi
Ngàn chuông chín đỉnh ai coi
Ăn rau uống nước cũng vui phận rồi
Kìa đầy thành vàng thoi Đổng Trác
Trăm hộc tiêu nọ bác họ Nguyên
Di Tề chết đói núi Dương
Người hiền kẻ ác ai đường nấy đi
Khoảng trăm năm người ta sinh sống
Rút cuộc rồi cũng giống cỏ cây
Lo vui mừng tủi vần xoay
Tốt tươi khô héo ngày ngày theo nhau
Ở núi gò hay lầu dát ngọc
Xuôi tay rồi ai nhục ai vinh?
Sào Do bọn hợp chí lành
Khuyên nên thưởng thức âm thanh bài này.
Gửi bởi Lương Trọng Nhàn ngày 21/06/2018 19:19
Đã sửa 1 lần, lần cuối bởi Lương Trọng Nhàn ngày 09/09/2020 05:22
Côn Sơn có suối trong ngần,
Ta nghe suối chảy đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu dài
Mưa rơi, đá sạch nằm ngoài ta chơi.
Núi cao thông tốt ngất trời.
Nằm nghiêng dưới bóng ta thời ngâm thơ.
Côn Sơn trúc mọc đầy gò,
Bóng xanh lá rợp tha hồ dạo chơi.
Sao còn vướng vấn khắp nơi,
Ðời người lấm bụi chần chờ chi đây
Cơm rau nước lã an bày,
Bả hư danh dại chuốc ngay vào mình.
Sao không xem nịnh bán mình,
Họ Nguyên họ Ðổng, đáng khinh nhãn tiền.
Ðổng thì mấy ổ kim tiền,
Nguyên thì tiêu sọ chứa liền nghìn cân.
Di, Tề hai bậc thánh nhân,
Thú Dương ẩn trốn, thiệt thân muôn phần,
Dại khôn rõ, dù đã phân.
Chẳng qua tuỳ thuộc cá nhân sở cầu
Trăm năm trong cuộc bể dâu,
Người cùng cây cỏ khác nhau đâu nào.
Khóc, cười, mừng, sợ, lo âu,
Ðang tươi bỗng chốc héo sầu đổi thay.
Đất đai lầu các đó đây,
Xuôi tay rồi biết sau này nhục vinh.
Sào, Do nếu được tái sinh,
Vào non nghe khúc tâm tình Côn Sơn!
Trang trong tổng số 2 trang (12 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2]