33.33
Thể thơ: Phú
Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
1 người thích
Từ khoá: Thăng Long (366) Hà Nội (690)

Đăng bởi tôn tiền tử vào 08/11/2014 18:44, đã sửa 1 lần, lần cuối bởi tôn tiền tử vào 16/09/2015 08:46

Ngao từ chia cực
Phụng đã xây thành
Sum một chốn y quan lễ nhạc,
Vầy một nơi văn vật thanh danh.
Trời đượm khí xuân, sắc tươi tốt khắp hoà thế giới,
Nước mừng thịnh trị, thế vững vàng chống cột thần kinh

Nhớ xưa:
Cõi giữa bang trung.
Đứng trên thương quốc.
Đỉnh Tản sơn hùm chiếm Tây Nam,
Dòng Nhị thuỷ rồng chầu Đông Bắc.
Nghìn dặm giang sơn đặt hiểm, tương đã có danh,
Bốn mùa cảnh vật đều xuân, hoa càng thêm sắc.

Từng thấy:
Đòi nơi nghễu ngật,
Mấy chốn lạ lùng.
Chín bức lâu đài ngọc chúc,
Ngàn lần la ỷ cẩm lung.
Chợ chợ, nhà nhà, trăm dáng tựa đồ bôi tám bức,
Thành thành thị thị, muôn tử chen thức ánh ngàn hồng.

Trong thời:
Điện ngọc thâm nghiêm,
Cửa vàng ngang ngửa.
Liễu Chương Đài mây ngọc dờn dờn,
Đào thượng uỷ má hồng rỡ rỡ.
Địch phụng lầu kia mới thổi, lòng nguyệt dễ xui,
Trống rồng điểm nọ lại thôi nhị hoa đua nở.

Ngoài thời:
Chợ Hoè đầm ấm,
Phố ngọc tần vần.
Trai lanh lẹ đá cầu vén áo,
Gái éo le rủ yếm dôi quần.
Khách Trường An cưỡi ngựa xem hoa, rợp đường tử mạch,
Chàng công tử ngự xe trương tán, rạng mực thanh vân.

Lành thay:
Vận mở thái hoà,
Đường thông chức cống.
Đền xuân vầy họp hây hây,
Cõi thọ bước lên thong thỏng.
Nẻo họp châu xa, ngọc bạch, dân mến về chầu,
Tộ mừng bàn thạch, Thái Sơn, thế bề khôn động.
Nước yên vững đặt âu vàng,
Đất thịnh vốn chưng thành Phụng.

Vậy mới hay:
Thành phụng ấy chốn yêu, chốn lạ,
Sắc xuân này đường tốt, đường thanh.
Dầu chẳng có "sắc xuân" đua tốt,
Sao cho nên "thành phụng" nổi danh?
Hướng bốn phương cùng họp đất này, giữa chưng thiên hạ,
Hoà mỗi chốn đều làm đô đấy, ngăn được thế hình.

Song le:
Có xuân tượng bởi có thành,
Cậy hiềm chẳng bằng cậy đức.
Tuy đã nhiều non nhiều nước, mạnh thửa thành trì,
Sao bằng lấy nghĩa lấy nhân, bền làm phong vực.

Những thấy:
Đời đời thành Phụng ấy,
Kiếp kiếp sắc xuân này,
Con con cháu cháu dõi truyền đến chưng muôn vạn ức.


Theo gia phả họ Đặng (do Đàm Thận Huy chép), đây là bài phú khoa cử làm khoa Mậu Thìn (1508) đời Lê Uy Mục. Chính do bài này Nguyễn Giản Thanh được đỗ trạng nguyên. Đây là một bài phú Nôm cổ còn giữ được văn bản đến nay. Bài phú miêu tả kinh đô Thăng Long, đồng thời ca tụng chế độ lúc bấy giờ. Đời Xuân Thu (Trung Quốc), con gái Tần Mục Công là nàng Lộng Ngọc khi thổi sáo chim phượng sà xuống đậu, chỗ ấy bèn được gọi là Đan Phụng thành. Đời sau theo đó gọi kinh đô là phượng thành hay phụng thành. Ở Việt Nam, từ đời Trần, thành Thăng Long còn được gọi là Phụng thành. Sử có chép vua Trần sai đội quân tứ tượng sửa sang lại Phụng thành.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]