石洞吞雲

山峰聳翠砥星河,
洞室玲瓏蘊碧珂。
不意煙雲由去往,
無垠草木共婆娑。
風霜久歷文章異,
烏兔頻移氣色多。
最是精華高絕處,
隨風呼吸自嵯峨。

 

Thạch động thôn vân

Sơn phong tủng thuý để tinh hà,
Động thất linh lung uẩn bích kha.
Bất ý yên vân do khứ vãng,
Vô ngân thảo mộc cộng bà sa.
Phong sương cửu lịch văn chương dị,
Ô thố tần di khí sắc đa.
Tối thị tinh hoa cao tuyệt xứ,
Tuỳ phong hô hấp tự tha nga.

 

Dịch nghĩa

Ngọc núi vút xanh chạm đến sông trời,
Động đá long lanh chưa giấu ngọc bích.
Không định ý, khói và mây do nơi đó đi qua,
Không ngăn, không hạn chế, cỏ cây đều tự đó phát sanh.
Trải qua nhiều phong sương, càng thêm nét sáng đẹp lạ lùng,
Bóng ác bóng thỏ thường di chuyển, khí sắc thêm nhiều.
Chắc hẳn đây là nơi tinh hoa cao tuyệt rồi,
Tự do theo gió, thở hút ở trên chót vót thượng từng.


Bản dịch nghĩa của Đông Hồ.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (5 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Đông Hồ

Xanh xanh ngọn đá chạm thiên hà,
động bích long lanh ngọc chói loà.
Chẳng hẹn khói mây thường lẩn quất,
Không ngăn cây cỏ mặc la đà.
Phong sương càng dãi màu tươi đẹp,
Nhật nguyệt chi ngừng bóng lại qua.
Chót vót tinh hoa đây đã hẳn,
Theo chiều gió lộng vút cao xa.

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Thạch động thôn vân

Thạch động thôn vân (chữ Hán: 石洞吞雲), có nghĩa động đá nuốt mây, là tên hai bài thơ của Mạc Thiên Tứ; một bằng chữ Hán được xếp trong tập Hà Tiên thập vịnh được khắc in năm 1737; một bằng chữ Nôm được xếp trong tập Hà Tiên thập cảnh khúc vịnh [1]. Cả hai bài đều mô tả cảnh đẹp của núi Thạch Động, một trong mười thắng cảnh của đất Hà Tiên (Việt Nam) xưa.

Thạch Động còn được gọi là Vân Sơn, là một ngọn núi nhỏ nằm ở xã Mỹ Đức, thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Đây là một khối đá vôi Pecmi sót khổng lồ, đứng sừng sững trên một đồi cát kết Đêvôn-cacbon sớm (cao 10 m), ở ngay ven đường Hà Tiên đi Campuchia.

Từ trung tâm thị xã Hà Tiên theo con đường nhựa đi về hướng biên giới Tây Nam, khoảng 3 km sẽ gặp núi Thạch Động nằm cạnh bên đường, với nhiều cỏ dại và cây xanh. Leo hết những bậc thang là một hang cao và rộng, có nhiều thạch nhũ với những hình thù lạ mắt. Ở đó còn có một ngách hang ăn sâu xuống lòng đất, khiến không biết từ bao giờ ngách hang sâu này cùng với những vân đá tượng hình cô gái lờ mờ trên vách đứng, đã hình thành nên câu chuyện cổ tích Thạch Sanh chém chằn. Ngoài ra, trong hang còn có chùa cổ Tiên Sơn. Tương truyền trước khi có chùa, đây là am tu của đạo sĩ Huỳnh Phong Chơn Nhơn (sau tu theo Phật, nên đổi hiệu là Huỳnh Phong Hoà thượng), dưới thời Mạc Cửu. Nhờ hai cửa hang ở trên cao (cửa phía Đông và cửa phía Tây), nên trong hang lúc nào cũng thoáng mát, và cũng nhờ nó mà người viếng cảnh nhìn thấy toàn cảnh thôn Vân, cửa khẩu Xà Xía, và mũi Nai ở phía xa...

Danh thắng Thạch Động đã được Mạc Thiên Tứ miêu tả bằng hai bài thơ, một bài chữ Hán và một bài chữ Nôm. Bài Thạch động thôn vân bằng Quốc âm có đến 32 câu ngâm song thất lục bát, và được kết bằng một bài thơ bát cú như sau:

Quỷ trổ thần xoi nổi một toà,
Chòm cây khóm đá dấu tiên gia.
Hang sâu thăm thẳm mây vun lại,
Cửa rộng thinh thinh gió thổi qua.
Trống rỗng bốn bề thâu thế giới,
Chang bang một dãy chứa yên hà.
Chân trời mới biết kho trời đấy,
Cân cái hèn chi rỡ ỷ, la. [2]
Đây là cảnh thứ năm trong Hà Tiên thập cảnh. Bốn đề tài trước gần thực tế, đến đề tài này thì khác hẳn. Thi sĩ Đông Hồ có lời bình: “Thơ này mượn cảnh nhân gian mà tả cảnh thần tiên. Nhân Thạch động là một cảnh động đá thiên nhiên, khói mây quanh quất, có thạch nhữ, nước ngọt suối trong khiến liên tưởng đến Đào Nguyên, Thiên Thai, mà so sánh với Động Đình, Nhạc Dương, toàn là cảnh thần tiên diễm ảo. Vì thế nên tứ thơ phiếu diễu mông lung, nửa hư, nửa thực; nửa chân nửa mộng; lời thơ cũng vì thế mà hoá ra huyền diệu mơ màng; khiến người đọc không nhận thấy đường nét sáng sủa phân minh, mà như lạc mình vào cõi mây phong khói toả.” [3]


Bùi Thuỵ Đào Nguyên

Chú thích
1. Hà Tiên thập cảnh khúc vịnh có sau Hà Tiên thập vịnh (1737), và tập thơ này chưa được khắc in. Bản hiện nay do thi sĩ Đông Hồ sưu tập được.
2. Xem toàn bài thơ Nôm này trong Văn học Hà Tiên, tr. 218-219.
3. Đông Hồ, Văn học Hà Tiên, Nxb Văn Nghệ TP. HCM, 1999, tr. 224.
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Trần Đông Phong

Núi xanh cao vút sánh sông sao
Động đá lung linh chứa ngọc kha
Vô ý khói mây trôi lãng đãng
Chẳng ngăn cây cỏ mọc loà xoà
Gió sương trải mãi sáng tươi lạ
Nhật nguyệt thường thay khí sắc loà
Cao đẹp tinh hoa đây tuyệt nhất
Thở hơi theo gió thấy nguy nga.

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Đất Văn Lang

Chồm lên, núi biếc chạm sông trời
Thạch Động lung linh giọt ngọc rơi
Mây khói vô tình bay trắng loá
Cỏ cây tự ý mọc xanh ngời
Gió sương dầu dãi, vân càng đẹp
Nhật nguyệt đi về, sắc mãi tươi
Ắt thạch động này tinh tuý nhất
Vào ra gió lộng tự cao vời.

Đất Văn Lang
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Vũ Đình Liên

Non cao chót vót chạm trời xanh,
Trong núi lung linh động ẩn hình.
Mây khói ở đi không chủ ý,
Cỏ cây rung động cũng vô tình.
Văn chương thêm lạ, phong sương lắm,
Khí sắc càng nhiều, thay đổi nhanh.
Tuyệt đỉnh tinh hoa phong cảnh ấy,
Gió trời hô hấp ngọn chênh vênh.

tửu tận tình do tại
Chưa có đánh giá nào
Trả lời