Đăng bởi Vanachi vào 22/03/2005 17:49, đã sửa 7 lần, lần cuối bởi Vanachi vào 04/01/2021 04:02

將進酒

君不見:
黃河之水天上來,
奔流到海不復回?
又不見:
高堂明鏡悲白髮,
朝如青絲暮成雪?
人生得意須盡歡,
莫使金樽空對月。
天生我才必有用,
千金散盡還復來。
烹羊宰牛且為樂,
會須一飲三百杯。
岑夫子,
丹丘生,
將進酒,
杯莫停。
與君歌一曲,
請君為我傾耳聽。
鐘鼓饌玉何足貴,
但願長醉不願醒。
古來聖賢皆寂寞,
唯有飲者留其名。
陳王昔時宴平樂,
斗酒十千恣歡謔。
主人何為言少錢,
逕須沽取對君酌。
五花馬,
千金裘,
呼兒將出換美酒,
與爾同消萬古愁。

 

Thương tiến tửu

Quân bất kiến:
Hoàng Hà chi thuỷ thiên thượng lai,
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi!
Hựu bất kiến:
Cao đường minh kính bi bạch phát,
Triêu như thanh ty, mộ thành tuyết.
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan,
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt!
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng,
Thiên kim tán tận hoàn phục lai.
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc,
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi.
Sầm phu tử,
Đan Khâu sinh.
Thương tiến tửu,
Bôi mạc đình!
Dữ quân ca nhất khúc,
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính:
“Chung cổ soạn ngọc hà túc quý,
Đãn nguyện trường tuý bất nguyện tỉnh!
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch,
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh.
Trần vương tích thời yến Bình Lạc,
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước.”
Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền,
Kính tu cô thủ đối quân chước.
Ngũ hoa mã,
Thiên kim cừu,
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu,
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu.

 

Dịch nghĩa

Anh không thấy:
Nước sông Hoàng Hà chảy từ trên trời xuống,
Chảy ra đến biển không quay trở lại nữa.
Anh lại không thấy:
Cha mẹ soi gương buồn nhìn tóc bạc,
Sáng còn như tơ đen mượt, chiều tối đã trắng như tuyết.
Đời người khi nào đắc ý nên tận tình vui sướng,
Đừng để chén rượu vàng cạn queo nhìn vầng trăng.
Trời sinh ra ta có tài thì ắt sẽ được dùng,
Ngàn vàng tiêu sạch hết rồi sẽ có trở lại.
Mổ dê giết trâu cứ vui cái đã,
Uống một lần ba trăm ly rồi hãy tính.
Này ông bạn họ Sầm,
Này ông bạn Đan Khâu.
Xin mời uống rượu,
Chớ có ngừng chén.
Tôi xin ca một khúc cho các anh,
Xin các anh vì tôi lắng tai nghe:
“Chuông trống cỗ bàn nào có đáng quý,
Chỉ xin được say hoài không muốn tỉnh.
Xưa nay các bậc thánh hiền đều không còn tiếng tăm,
Chỉ có kẻ uống rượu mới để lại tên tuổi.
Trần vương hồi xưa mở yến hội ở Bình Lạc,
Mười ngàn đấu rượu tha hồ mà hoan lạc vui cười.”
Tại sao chủ nhân lại nói ít tiền,
Hãy mau mau mua rượu mời các anh uống.
Này ngựa hoa năm sắc,
Này áo cừu giá ngàn vàng.
Kêu đứa nhỏ ra đem đổi lấy rượu,
Cùng bạn tiêu mối sầu vạn cổ.


Bài này được sáng tác khoảng năm Thiên Bảo thứ 11 (752). Đề mục Thương tiến tửu vốn là tên một điệu Nhạc phủ đời Hán, thuộc Đoản tiêu nao ca có nội dung là lời phóng ngôn khi uống rượu, có sách chép là Tích tôn không 惜罇空.

Chữ 將 trong tên bài ở đây đọc âm “thương” (tương ứng âm “qiāng” trong tiếng Trung hiện đại) với nghĩa xin mời, hãy.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 4 trang (33 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] [4] ›Trang sau »Trang cuối

Ảnh đại diện

Bản dịch của mailang

Người chẳng thấy:
Đấy Hoàng Hà từ trời chảy xuống,
Ra biển khơi chẳng luống quay về.
Lại nữa rằng:
Soi gương tóc điểm ủ ê,
Sáng tơ xanh biếc, chiều về trắng phau.
Được lúc hưởng cùng nhau thì tuyệt,
Chớ đành lòng dưới nguyệt chén trơ.
Tài ta ắt có chỗ nhờ,
Nghìn vàng tiêu sạch, còn cơ hội tìm.
Mổ trâu dê say chìm cả lũ,
Ba trăm ly uống đủ mỗi lần,
Này bác Đan lẫn bác Sầm,
Rượu mời chén cạn, còn ngần ngại chi!
Vui cùng người có khi ta hát,
Nghểnh ta lên các bác lắng nghe,
Món ngon nhạc đệm, ta chê,
Sao bằng say ngủ mẩn mê cả ngày.
Bậc thánh hiền xưa nay im nỗi,
Chỉ anh say là nổi đám đình,
Trần vương xưa tiệc cung Bình,
Mười nghìn một đấu, cười khinh nữa là.
Người chớ tưởng rằng ta tiền ít,
Mua cho ta say tít bạn cùng,
Ngựa năm sắc, áo nghìn vàng,
Sai đem đổi rượu cực sang mấy bầu.
Cùng ta giải vạn cổ sầu!

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Chữ Tương 將trong 將進酒

Trong bài 將進酒
Hoàng Tạo, Tương Như đọc và dịch là Tương tiến tửu, Sắp mời rượu .
Xin lạm bàn 1 chữ 將.
Không riêng gì Hoàng Tạo ,Tương Như, nhiều người đều đọc và đã dịch như vậy, nghĩa là SẼ thành thử , không sát với văn cảnh của Lý Bạch dang uống với Bác Sầm, Bác Đan.
Chữ này còn có 1 âm đọc nữa là Thương, có nghĩa là XIN
Nếu đọc và dịch là Thương tiến tửu (Xin mời rượu) sẽ sát nghĩa hơn.
Mong các bậc Cao lão, túc Nho chỉ giáo thêm.
Hà Như - Trần Thế Hào

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Về tiêu đề bài thơ

Xin góp chút thiển ý về tên bài thơ. 将进酒 ở đây là một điệu hát trong Hán lạc phủ. Từ 将 ở đây không đọc là jiāng mà phiên âm phải là qiāng. Âm hán việt là Thương, nghĩa là Xin, mong. Vì thế đầu bài dịch là "Tương tiến tửu" (Sắp mời rượu) e chưa được thuyết phục.

Tri giao quái ngã sầu đa mộng
Thiên hạ hà nhân bất mộng trung?
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Góp ý

Không thể dịch trọn bài, chỉ xin đóng góp 4 câu đâu:
Anh thấy chăng?
Tận chân trời Hoàng Hà tuôn chảy,
Cuồn cuộn trôi ra biển không về.
Anh thấy chăng?
Lầu cao soi gương buồn rười rượi,
Tóc mới óng đen nay bạc trắng rồi.

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Khuyết danh Việt Nam

Biết chăng ai! Sông Hoàng Hà ngọn nước tự lưng trời,
Tuôn đến bể khôn vời lại được.
Biết chăng nhẽ! Đài gương mái tóc bạc,
Sớm như tơ mà tối đã như sương.
Nhân sinh khi đắc ý nên càng.
Khôn nỡ để chén vàng trơ dưới nguyệt.
Tài hữu dụng lẽ trời âu hẳn quyết,
Nghìn vàng kia tiêu hết lại còn.
Lúc vui chơi nào nhắm thức ngon,
Ba trăm chén cũng nên dồn một cuộc.
Bác Sầm với bác Đan mời chuốc,
Rượu dâng lên chớ nỡ dừng tay.
Vì ngươi hát một khúc này,
Xin ngươi hãy lắng tai nghe lấy.
Tiệc chuông trống ngọc vàng là mấy,
Cứ nên say, say mãi, tỉnh chi mà.
Thánh hiền xưa cũng vắng xa,
Người say rượu danh là cũng để.
Tiệc Bình Lạc trước kia vẫn thế,
Mười nghìn chung mặc kẻ vui cười.
Tiền chủ nhân bao kẻ ngắn dài,
Hãy mua rượu cùng người mời rót.
Ngựa hoa tốt, áo cừu cũng tốt,
Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon.
Cùng ngươi giải vạn kiếp buồn.


Bản dịch theo thể hát nói, ngày xưa các cô đầu thường hát, in trong Việt Nam ca trù biên khảo (Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng Huề, Nhà in Văn Khoa, Sài Gòn, 1962).

Một dị bản in trong sách Việt Nam văn học sử yếu (Dương Quảng Hàm, Trung tâm học liệu xuất bản, 1968):
Biết chăng ai! Sông Hoàng Hà ngọn nước tại lưng trời, tuôn đến bể khôn vời lại được.
Biết chăng nữa! Đài gương mái tóc bạc, sớm như tơ mà tối đã như gương.

Nhân sinh khi đắc ý nên càng,
Khôn nỡ để chén vàng trơ với nguyệt.
Tài hữu dụng, nhẽ trời âu phải quyết,
Nghìn vàng kia, khi hết lại còn.
Lúc vui chơi nào nhắm mùi ngon,
Ba trăm chén cũng nên dồn một cuộc.
Cụ Sầm rủ cụ Đan khuyên chuốc,
Rượu nâng lên chớ nỡ dừng tay.
Vì người hát một khúc này,
Xin người hãy lắng tai nghe lấy.
Tiệc chung cổ ngọc vàng là mấy,
Hãy nên say, say mãi tỉnh chưa mà!
Thánh hiền xưa cũng vẳng xa,
Chỉ có rượu với người danh là vẫn để.
Tiệc Bình Lạc xưa kia cũng thế,
Mười nghìn chuông mặc thích vui cười.
Tiền chủ nhân bao quản ngắn dài,
Cũng mua nửa cùng người khuyên rót.
Ngựa hoa tốt, mà áo cừu cũng tốt,
Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon.
Cùng người giải vạn kiếp buồn.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Vũ Hoàng Chương

Nước sông Hoàng cuồn cuộn ra khơi?
Một ra biển, chẳng về trời,
Nhà cao gương sáng thương ai bạc đầu!
Sớm như tơ, xanh màu tóc ấy
Chiều đã như tuyết đấy... biết không?
Thì vui sao chẳng đến cùng?
Việc đời dễ được như lòng mấy khi...
Đừng để chén vàng kia trơ đáy
Cùng vầng trăng đây đấy ngẩn ngơ.
Trời sinh tài, chẳng để hư,
Ngàn vàng để trắng tay ư?... lại về...
Hãy mổ thịt trâu dê mà khoái,
Gặp nhau đây là phải say sưa,
Uống, xin đừng một giọt thừa.
Ba trăm chén, hãy cho vừa một hơi.
Ý ta muốn chén mời chẳng gác,
Chớ ngừng tay hai bác Đan, Sầm!
Vì nhau một khúc ca ngâm,
Lắng tai, nào bạn tri âm đó hề!
Của trước mắt đủ gì quý báu,
Cho ngọc ngà! Cho dẫu trống chuông!
Nguyện say một giấc ra tuồng,
Mình ta tỉnh, bốn phương cuồng... nhảm chưa?
Đều thế cả... từ xưa hiền thánh
Cũng giờ đây nằm lạnh thời gian.
Tiếng tăm còn để trần hoàn
Chỉ riêng có gã say tràn cung mây.
Trần Vương trước, tiệc vây Bình Lạc
Rượu ngàn chum thả sức vui đùa.
Chủ nhân nào! Đã nhớ chưa?
Nói chi tiền ít mà thưa dặt dìu!
Ngựa Hoa đấy, áo Cừu cũng đấy,
Gọi trả đem đổi lấy rượu... mau!
Ta cùng Ngươi... lại cùng nhau
Uống cho ngàn trước ngàn sau tan buồn.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

không rõ

Bản ngâm thơ Quách Thị Hồ

Người chẳng thấy
Sông Hoàng Hà ngọn nước lưng trời kia
Đổ xuôi ra biển chẳng quay về
Lại chẳng thấy
Tóc bạc trước gương sầu chẳng xiết
Sớm như tơ xanh chiều như tuyết
Đời người thỏa ý nên thật vui
Chớ để chén vàng xuống dưới nguyệt
Trời cho hữu tài ắt hữu dụng
Ngàn vàng hết lại có luôn ngay
Mổ quách trâu dê vui thỏa sức
Cạn ba tram chén cuộc chơi này
Sầm Đan hai bác nghe đây
Rót đi rót chẳng ngừng tay nửa hoài
Vì người ta hát một bài
Vì ta người hãy lắng tai nghe cùng
Quý gì yến ẩm đỉnh chung
Cốt sao đừng tỉnh, say đùng mới vui
Thánh hiền xưa vắng lặng rồi
Chỉ chàng say để muôn đời tiếng say
Trần Vương Bình Lạc cỗ bầy
Mười nghìn đấu rượu mua cười một phen
Chủ nhân đừng ngại thiếu tiền
Rượu ngon xin cứ mua liền chuốc nhau
Áo cừu với ngựa hoa đâu
Tiểu đồng kia gọi đổi mau rượu đào
Cùng nhau giãi vạn kiếp sầu

Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bàn về câu Cao đường minh kính bi bạch phát,

Xem lại các bản dịch của 4 câu:
Cao đường minh kính bi bạch phát,
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết.
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan,
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt!

3 câu dưới đều dễ hiểu, riêng câu 1 dịch là:
Thềm cao gương soi rầu tóc bạc
Lầu cao soi gương buồn rười rượi,
Nhà cao gương sáng thương ai bạc đầu!
Tóc bạc trước gương sầu chẳng xiết

xem ra không có dịch nghĩa, nên đều bị lúng túng khi dịch thơ.

Xin mạo muội dịch nghĩa câu này:
Cao đường là cha mẹ
Minh kính: soi gương, Nhìn vào tấm gương
Bi bạch phát: sầu vì tóc bạc.

Chủ ngữ câu này là Tác giả, vì trên có
Quân bất kiến:, và Hựu bất kiến:

Như vậy, có thể dịch là:
Ta hãy nhìn vào cha mẹ để làm gương, buồn vì tóc đã bạc
Sớm như tơ xanh, chiều tựa tuyết ?
(Thế thì)
Đời người đắc ý hãy vui tràn,
Chớ để bình vàng suông bóng nguyệt!

Hà Như

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Trần Trọng San

Thấy chăng ai:
Nước sông Hoàng Hà xuống tự trời kia
Chảy mau ra biển chẳng quay về
Thấy chăng ai:
Gương sáng nhà cao thương tóc bạc
Sáng tựa tơ xanh chiều thành tuyết
Ở đời đắc ý cứ vui chơi
Chớ để chén vàng trơ dưới nguyệt
Trời sinh ta ắt hẳn dùng tài
Ngàn vàng tiêu hết lại về tay
Mổ dê giết trâu hãy vui vẻ
Cạn ba trăm chén một lần say
Này Sầm phu tử
Này chàng Đan Khâu
Chớ ngừng nâng chén
Hãy chuốc mời nhau
Vì bạn tôi ca một khúc
Vì tôi bạn lắng nghe nào
Chuông trống cỗ bàn đâu đủ quý
Say hoài không tỉnh chỉ mong sao
Hiền thánh xưa nay đều vắng lặng
Kẻ say riêng để tiếng ngàn sau
Trần vương xưa mở tiệc Bình Lạc
Mười ngàn bình rượu ngông siết bao
Chủ nhân sao lại than tiền ít
Hãy vì ai chuốc mua rượu mau
Này ngựa hoa năm sắc
Này ngàn vàng áo cừu
Gọi con mau mau đổi lấy rượu
Với bạn cùng khuây vạn cổ sầu

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Trần Trọng Kim

Anh chẳng thấy Hoàng Hà nước nọ
Tự trên trời chảy đổ ra khơi
Ra khơi thôi thế là thôi
Về nguồn trở lại có đời nào đâu
Anh chẳng thấy nhà cao gương sáng
Những buồn tênh vì mảng tóc thưa
Sớm còn xanh mượt như tơ
Tối đà như tuyết bạc phơ bời bời
Khi đắc ý cứ chơi cho phỉ
Dưới vầng trăng đừng để chén không
Có thân âu hẳn có dùng
Ngàn vàng tiêu hết lại hòng kiếm ra
Trâu dê mổ tiệc hoa trần thiết
Ba trăm chung cạn hết một lần
Sầm phu tử Đan Khâu quân
Rượu kèo xin chớ ngại ngần uống ngay
Hát nột khúc vì ai an uỷ
Lắng tai nghe ý vị khôn cùng
Quý gì soạn ngọc cổ chung
Muốn say say mãi tỉnh không thú gì
Bao hiền thánh xưa kia lặng lẽ
Chí anh say tiếng để đời đời
Trần vương Bình Lạc mua vui
Mười ngàn đấu rượu chơi bời thoả thuê
Chủ ông hỡi chớ e tiền ít
Mua rượu về chén tít cùng ta
Cừu thiên kim, ngựa ngũ hoa
Đem đi đổi rượu khề khà uống chơi
Sầu đâu dằng dặc muôn đời


[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]
Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời

Trang trong tổng số 4 trang (33 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] [4] ›Trang sau »Trang cuối