Thôn cư thư hỉ 村居書喜 • Ở thôn quê tỏ niềm vui

Mai Thị cầu hồng ngang núi sớm,
Phàn Giang tháp trắng hiện sông xuân.
Bén hương hoa mới biết trời ấm,
Nghe thước xuyên cây, vui cảnh tân.
Cày bẫm ruộng sâu dầu bạc tóc,
Say nhè rượu rẻ mặc thanh bần.
Mừng thay trước nộp thuế đủ,
Nha lại suốt năm chẳng đến gần.

à,mong ban quản trị sửa chữ "thon" thành chữ "thôn" giúp mình.mình đánh máy nhầm.mình dịch "Thôn cư thư hỉ" là "Thư vui ở thôn" mà
Cảm ơn bạn Mãn Giang Hồng đã góp ý. Vì mình tra từ theo công cụ thì biết "thư" có 2 nghĩa phù hợp với nội dung bài là "sách" và "thơ".Theo mình hiểu thì nội dung bài thơ này là nói về thú vui ở thôn quê. Vì vậy,có lẽ "Thôn cư thư hỉ" được hiểu là "Thư báo tin vui ở thôn" thì hợp lý hơn. Nhưng mình vẫn mọng nhận được ý kiến đóng góp về bản dịch cũng như nhan đề bài thơ.
Cũng theo bạn Mãn Giang Hồng thì "3 chữ "khấu sài kinh" cuối bài, "khấu" không phải chỉ khấu đầu, mà là gõ cửa. Sài kinh là chỉ cách cửa nhà vùng quê. "Kinh niên vô lại khấu sài kinh" ý nói là nhiều năm không có quan đến gõ cửa, kết hợp với câu trên (Tối hỉ tiên kì quan phú túc), có thể hiểu là nhiều năm không có quan lại đến gõ cửa đốc thúc thu thuế, vì ở đó thời kì trước "quan phú túc" (thuế nhà quan đầy đủ)".bạn cũng tìm ra trang http://huyhoang.thuhoavn....09/thon-cu-thu-hi-luc-du/ có giải thích 2 câu cuối, mình cũng chép vào đây :
"“Khấu” là gõ (khấu đầu: dập đầu xuống đất), “sài kinh” là chỉ cánh cửa ở nhà quê, dùng củi dùng gai mà làm thành, rất sơ sài. “Khấu sài kinh” đơn giản là “gõ cửa”.
“Kinh niên vô lại khấu sài kinh” hiểu theo mặt chữ là “nhiều năm nay không thấy có quan lại đến gõ cửa”. “Lại” là chức quan nhỏ, quan nhỏ mới đến gõ cửa nhà dân, chứ quan to thì không đến từng nhà dưới quê mà gõ cửa được. Nhưng gõ cửa để làm gì? Gõ cửa để thu thuế! Thơ Lục Du có nhiều bài ca ngợi cuộc sống đầy đủ, quan lại (đúng ra là “nhân viên thuế quan”) ít phải đến gõ cửa từng nhà để giục nộp thuế, vì thuế khóa luôn đầy đủ."
Kết hợp với câu trên (Tối hỉ tiên kì quan phú túc), thì thấy “quan phú” (thuế đóng cho nhà quan) ngày trước rất đầy đủ, cho nên mới “Kinh niên vô lại khấu sài kinh” (Mấy năm không thấy quan đến gõ cửa giục nộp thuế).
còn bản dịch của bạn U Cốc Khách :
Mai Thị cầu vồng ngang núi sớm,
Phàn Giang tháp trắng hiện sông xuân.
Bén hương mới biết trời ấm,
Nghe thước nên vui cảnh tân.
Cày bẫm ruộng sâu dầu bạc tóc,
Say nhè rượu lạt mặc thanh bần.
Mừng thay trước nộp thuế đủ,
Nha lại suốt năm chẳng đến gần.
Mình xin sửa và thêm vài chữ :
Mai Thị cầu hồng ngang núi sớm,
Phàn Giang tháp trắng hiện sông xuân.
Bén hương hoa mới biết trời ấm,
Nghe thước xuyên cây, vui cảnh tân.
Cày bẫm ruộng sâu dầu bạc tóc,
Say nhè rượu rẻ mặc thanh bần.
Mừng thay trước nộp thuế đủ,
Nha lại suốt năm chẳng đến gần.
@U Cốc Khách : theo mình hiểu về luật thơ Đường thì câu 3 và 4, 5 và 6 đối nhau.ngoài ra,quy tắc trong thơ Đường là
Nhất,tam, ngũ bất luận
Nhị, tứ, lục phân minh
Nghĩa là chữ thứ 4 trong câu là thanh trắc thì chữ thứ 2 và 6 phải là thanh bằng và ngược lại. theo đó,mình đọc lại bản dịch thì thấy chỉ có câu thứ 3 là chưa đúng luật thôi,phải 0 ? câu 3 bài thơ là "Hoa khí tập nhân tri sậu noãn", dịch nghĩa là "Mùi thơm của hoa ngát xung quanh người bỗng nhiên biết là trời ấm áp". dịch nghĩa như vậy thì khó dịch thơ đúng luật lắm,bạn à

Tôi vẫn chưa hiểu dịch giả dịch thế nào mà "thư hỉ" dịch thành "sách vui", xin hỏi "sách vui ở thôn" nghĩa là gì, và liên quan gì đến nội dung bài thơ vậy? Dịch giả chỉ tra từng chữ mà dịch, không hiểu từ pháp, ngữ pháp, cũng không hiểu bài thơ.
Ví dụ đơn giản như 3 chữ "khấu sài kinh" cuối bài, "khấu" không phải chỉ khấu đầu, mà là gõ cửa. Sài kinh là chỉ cách cửa nhà vùng quê. "Kinh niên vô lại khấu sài kinh" ý nói là nhiều năm không có quan đến gõ cửa, kết hợp với câu trên (Tối hỉ tiên kì quan phú túc), có thể hiểu là nhiều năm không có quan lại đến gõ cửa đốc thúc thu thuế, vì ở đó thời kì trước "quan phú túc" (thuế nhà quan đầy đủ).

Mai Thị cầu vồng ngang núi sớm,
Phàn Giang tháp trắng hiện sông xuân.
Bén hương mới biết trời ấm,
Nghe thước nên vui cảnh tân.
Cày bẫm ruộng sâu dầu bạc tóc,
Say nhè rượu lạt mặc thanh bần.
Mừng thay trước nộp thuế đủ,
Nha lại suốt năm chẳng đến gần.

Về nguồn dẫn bài thơ, hiện tại tác giả đã có bổ sung giải thích đầy đủ câu cuối cùng: http://huyhoang.thuhoavn....09/thon-cu-thu-hi-luc-du/
Bạn thanh86 có thể tham khảo.

Bạn Thanh86 trên nền bản dịch của tôi, thêm mấy chữ vào đã chẳng làm bản dịch hay hơn còn làm cho nó thất niêm. Bạn nhiệt tình nhưng chưa nghiên cứu về thơ Đường.

Tôi xin "xử lý" bài thơ này như sau:
- Về bài dịch của thanh86, vì dựa quá nhiều theo bản dịch của U Cốc Khách, nên tôi sửa thành 1 bài thảo luận, và vẫn để đó để mọi người tham khảo. Và bài dịch của U Cốc Khách tôi xin chuyển thành 1 bài dịch.
- Tôi cũng sửa lại bài dịch nghĩa của thanh86 vì có nhiều chỗ ko đúng. Nếu có gì sai mong được góp ý.

Tôi chỉ xin góp ý về bản dịch nghĩa ở chỗ: "Mai Thị" là tên địa danh, đối với Phàn Giang ở dưới, nên theo tôi để nguyên cách gọi đó:

梅市　

地名。在今 浙江 绍兴 境内。相传 汉 梅福 避 王莽 乱，至 会稽 ，人多依之，遂为村市。 唐 刘长卿 《送人游越》诗：“ 梅市 门何在， 兰亭 水尚流。” 宋 秦观 《望海潮·越州怀古》词：“ 梅市 旧书， 兰亭 古墨，依稀风韵生秋。” 清 钱谦益 《奉赠会稽倪太公十四韵》：“花深 梅市 诗尝徧，月满 柯亭 酒自斟。”参阅 宋 乐史 《太平寰宇记·江南东道八·越州》。 (nguồn: zdic.net)

Núi sớm cầu hồng vắt vẻo nằm,
Sông Phàn tháp trắng nước đầu năm.
Ấm trời, khắp chốn hoa thơm ngát,
Yên tiết, vòm cây thước hót ầm !
Rượu rẻ chợ phường, nghèo vẫn xỉn,
Bùn sâu đồng dại, lão siêng chăm !
Kỳ rồi vui nhất thuế quan đủ,
Nha lại quanh năm chẳng ghé thăm !!