Đăng bởi Vanachi vào 01/07/2005 21:17, đã sửa 3 lần, lần cuối bởi Vanachi vào 10/11/2015 02:12

南國山河

南國山河南帝居,
截然定分在天書。
如何逆虜來侵犯,
汝等行看取敗虛。

 

Nam quốc sơn hà

Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.

 

Dịch nghĩa

Núi sông nước Nam thì vua Nam ở,
Cương giới đã ghi rành rành ở trong sách trời.
Cớ sao lũ giặc bạo ngược kia dám tới xâm phạm?
Chúng bay hãy chờ xem, thế nào cũng chuốc lấy bại vong.


Tương truyền, năm 1077, hơn 30 vạn quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược Đại Việt. Lý Thường Kiệt lập phòng tuyến tại sông Như Nguyệt (sông Cầu) để chặn địch. Quân của Quách Quỳ đánh đến sông Như Nguyệt thì bị chặn. Nhiều trận chiến ác liệt đã xảy ra tại đây nhưng quân Tống không sao vượt được phòng tuyến Như Nguyệt, đành đóng trại chờ viện binh. Đang đêm, Lý Thường Kiệt cho người vào đền thờ Trương Hống, Trương Hát, ở phía nam bờ sông, giả làm thần đọc vang bài thơ trên. Nhờ thế tinh thần binh sĩ lên rất cao. Lý Thường Kiệt liền cho quân vượt sông, tổ chức một trận quyết chiến đánh thẳng vào trại giặc. Phần vì bất ngờ, phần vì sĩ khí quân Việt đang lên, quân Tống chống đỡ yếu ớt, số bị chết, bị thương đã quá nửa. Lý Thường Kiệt liền cho người sang nghị hoà, mở đường cho quân Tống rút quân về nước, giành lại giang sơn, giữ vững bờ cõi Đại Việt. Một số nhận định xem bài thơ này là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Việt Nam.

Bài thơ này nằm trong truyền thuyết về hai anh em Trương Hống, Trương Hát. Có tài liệu gắn truyền thuyết này với Lý Thường Kiệt trong cuộc chiến chống quân Tống năm 1076, sớm nhất là Việt điện u linh (Lý Tế Xuyên đời Trần), sau đó được nhiều sách sử khác như Đại Việt sử ký toàn thư, Việt sử tiêu án,... chép lại. Trong khi đó, sách Lĩnh Nam chích quái (Trần Thế Pháp đời Trần) lại gắn truyền thuyết này với cuộc chiến chống quân Tống lần thứ nhất thời Tiền Lê của Lê Đại Hành năm 981, với nội dung như sau:
南國山河南帝居,
皇天已定在天書。
如何北虜來侵掠,
白刃翻成破竹餘。

Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Hoàng thiên dĩ định tại thiên thư.
Như hà Bắc lỗ lai xâm lược,
Bạch nhận phiên thành phá trúc dư
.

(Sông núi nước Nam thì vua Nam ở.
Thượng đế đã định như vậy trong sách trời.
Cớ sao giặc phương Bắc lại tới đây xâm lược,
Gươm sáng sẽ chém hết các ngươi tan tành như chẻ tre.)
Ngoài ra, bài thơ còn có khoảng hơn 30 dị bản được chép trong các sử và sách khác nhau. Tiêu đề bài thơ do nhóm biên soạn Hợp tuyển thơ văn Việt Nam thêm.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 3 trang (26 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] ›Trang sau »Trang cuối

Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Tấn Hưng

Sách trời vạch rõ cõi non sông,
Là đất vua Nam giống Lạc Hồng.
Cớ sao lũ giặc bây xâm lấn,
Chỉ tổ tan tành chuốc bại vong.

Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
33.67
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Phạm Thanh Cải

Nước Nam, sông núi của vua Nam
Trong sách Trời phân đã rõ ràng
Lũ giặc cớ sao xâm phạm tới
Chúng bay sẽ thất bại hoàn toàn!

44.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Ngô Linh Ngọc

Đất nước Đại Nam, Nam đế ngự
Sách trời định phận rõ non sông
Cớ sao nghịch tặc sang xâm phạm?
Bay hãy chờ coi, chuốc bại vong.


[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]
tửu tận tình do tại
44.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bài học thuộc lòng trong sách giáo khoa trước 1975

Nam quốc sơn hà Nam Đế cư
Tiệt nhiên định mệnh tại thiên thư
Như hà nghịch lồ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thư bái hư


dịch là:

Sông núi nước Nam vua Nam coi,
Rành rành đã định ở sách Trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm ?
Bay sẽ tan tành , chết sạch toi

( Câu cuối cũng có sách dịch là :
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời )

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Dịch đúng âm luật cần không?

Bài thơ thần chép trong Đại Việt sử ký toàn thư là một bài Thất ngôn tứ tuyệt gieo theo vần trắc,10 bài dịch thơ ở đây của các dịch giả, duy chỉ bài dịch bạn Phạm Thanh Cải gieo theo vần bằng tuân theo âm luật.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Dũng Vicar

Nam đế ở sông núi nước Nam
Sách trời phân định rõ đàng hoàng
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Bay hãy chờ xem thất bại mang.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

trả lời

Đâu thể lúc nào cũng theo được đúng âm luật hả bạn gì bên trên, bởi tiếng việt khi dịch từ tiếng hán những câu ko thể đúng thanh được. như từ “yên” nghĩa Việt là “khói”, rõ ràng ko thể thay được cho đúng luật. Chỉ cần dịch đúng theo thể thơ là được. Bài này là thất ngôn tứ tuyệt 3 vần, vậy cứ dịch là thất ngôn tứ tuyệt ba vần. Có nhiều bản dịch các bài khác có thể đổi từ 3 vần thành 2 vần đều được chấp nhận. Còn như bài của bạn Cải, vần “am” không được thông với vần “ang” và “oan”, chỉ có hai vần “ang” và “oan” thông nhau, vì thế bài bạn Cải thậm chí còn tính là thất vần bạn nhé, bởi nếu là thất ngôn tứ tuyệt 2 vần thì bạn ấy lại bị thất luật ở ngay câu đầu tiên (từ thứ 7 phải là thanh trắc), còn tính là 3 vần thì lại thất vần. Gửi bạn https://vi.wikipedia.org/...0%E1%BB%9Dng_lu%E1%BA%ADt

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Lương Trọng Nhàn

Núi sông Nam quốc vua Nam ở,
Định phận rõ ràng ở sách trời.
Giặc dữ cớ sao sang phạm đến?
Chúng bay sẽ thảm bại tơi bời.

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Lương Trọng Nhàn

Vua Nam Nam quốc sơn hà,
Tuyệt nhiên định phận rõ qua sách trời.
Cớ sao giặc dữ sang đòi?
Chúng bay sẽ bại tơi bời quân xâm!

15.00
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của The H

Non sông nước Nam có vua Nam
Sách trời phân định thế mà làm
Cớ sao lũ giặc thích xâm phạm
Bọn bay sẽ vỡ chỉ vì tham

H.river
23.00
Trả lời

Trang trong tổng số 3 trang (26 bài trả lời)
Trang đầu« Trang trước‹ [1] [2] [3] ›Trang sau »Trang cuối