Điệu valse tình cờ Случайный вальс

Bài thơ lần đầu tiên xuất hiện trên tờ báo Hồng quân của Mặt trận Tây Nam dưới nhan đề Khiêu vũ cho đến sáng vào tháng 2-1942. Đầu năm 1943, sau khi trận Stalingrad kết thúc, Dolmatovsky và nhạc sĩ Fradkin, người trước đó đã phổ nhạc rất thành công bài thơ Bài ca sông Dniep được mời tham dự một cuộc họp của Hội đồng Quân sự của Mặt trận Sông Đông, nơi cả hai đều được trao tặng Huân chương Sao Đỏ. Trả lời câu hỏi về kế hoạch sáng tạo của mình, Dolmatovsky nói với chỉ huy mặt trận, tướng Konstantin Rokossovsky về ý tưởng viết bài hát dựa trên bài thơ Khiêu vũ cho đến sáng. Ngay ngày hôm sau bài hát đã ra đời dưới tiêu đề Điệu valse của một sĩ quan. Sau đó Dolmatovsky cùng với Fradkin đi tàu lên phía bắc từ Stalingrad tới Yeltsa mất bảy ngày, và hồng quân Nga ở Yeltsa đã thuộc và hát bài hát này trước khi hai tác giả tới nơi.

Trong các hồi tưởng của mình, Dolmatovsky kể rằng sự ra đời của bài hát gắn liền với câu chuyện có thật do nhạc sĩ Fradkin được nghe từ phi công chiến đấu Vasily Vasiliev. Trong đêm muộn tại một ngôi làng nhỏ gần chiến trường, Vasiliev nghe thấy tiếng nhạc và gặp một nhóm người trẻ tuổi đang khiêu vũ. Anh ghé vào, mời một cô gái tên là Zina nhảy điệu valse, rồi họ chia tay nhau khi Vasiliev phải lên đường vào sáng sớm. Vasiliev kể cho Fradlin nghe câu chuyện của mình với mong muốn ở đâu đó Zina nghe thấy bài hát. Đúng như anh mong muốn, chỉ một thời gian ngắn sau khi bài hát được phát trên đài, một cô gái trẻ đã viết thư xin địa chỉ của người sĩ quan không quân. Nhưng Vasily Vasiliev đã không kịp trả lời cô gái – chỉ mấy ngày sau đó anh đã hy sinh trong một cuộc không chiến như một người anh hùng.

Ca sĩ đầu tiên trình bày bài hát này là nghệ sĩ nhân dân Liên Xô Leonid Utesov. Sau đó bài hát được nhiều ca sĩ nổi tiếng khác trình bày và mau chóng trở nên rất quen thuộc trên khắp các mặt trận, nhưng không được cơ quan kiểm duyệt tán thành. Dường như chính Stalin không thích lời bài hát này do câu chuyện một sĩ quan Hồng quân vào một căn nhà tình cờ, gặp một người phụ nữ không quen biết, nói những câu chuyện gì không đầu không cuối và để cho người phụ nữ kia chạm tới cầu vai (quân hàm) của mình. Stalin cũng không thích tiêu đề Điệu valse của một sĩ quan (“Sao lại điệu valse của một sĩ quan? Các sĩ quan phải chiến đấu, chứ không phải là nhảy valse”) và bài hát được đổi tên thành Điệu valse tình cờ (1944).

Mùa thu năm 1946 bài hát chính thức bị cấm, và lệnh cấm chỉ được nới lỏng vào thời Khrushev. Mãi tới năm 1965 bài hát mới được ghi đĩa, và sau đó vào năm 1988 bản ghi năm 1945 của Utesov mới được phục hồi và được hãng thu âm Melodia phát hành rộng rãi trong sery “Tuyển tập nhạc Jazz Xô viết. Ngày và đêm.” Tuy nhiên, kể từ năm 1959 tới tận năm 2010 từng đoạn trích trong bài hát do Utesov trình bày vẫn được sử dụng trong nhiều bộ phim khác nhau.