Chưa có đánh giá nào
3 bài trả lời: 3 bản dịch

Một số bài cùng tác giả

Đăng bởi demmuadong vào 15/11/2006 17:52, đã sửa 1 lần, lần cuối bởi Vanachi vào 16/11/2006 13:13

Inferno: Canto XXIX

La molta gente e le diverse piaghe
avean le luci mie sì inebriate,
che de lo stare a piangere eran vaghe.

Ma Virgilio mi disse: «Che pur guate?
perché la vista tua pur si soffolge
là giù tra l'ombre triste smozzicate?

Tu non hai fatto sì a l'altre bolge;
pensa, se tu annoverar le credi,
che miglia ventidue la valle volge.

E già la luna è sotto i nostri piedi:
lo tempo è poco omai che n'è concesso,
e altro è da veder che tu non vedi».

«Se tu avessi», rispuos'io appresso,
«atteso a la cagion perch'io guardava,
forse m'avresti ancor lo star dimesso».

Parte sen giva, e io retro li andava,
lo duca, già faccendo la risposta,
e soggiugnendo: «Dentro a quella cava

dov'io tenea or li occhi sì a posta,
credo ch'un spirto del mio sangue pianga
la colpa che là giù cotanto costa».

Allor disse 'l maestro: «Non si franga
lo tuo pensier da qui innanzi sovr'ello.
Attendi ad altro, ed ei là si rimanga;

ch'io vidi lui a piè del ponticello
mostrarti, e minacciar forte, col dito,
e udi' 'l nominar Geri del Bello.

Tu eri allor sì del tutto impedito
sovra colui che già tenne Altaforte,
che non guardasti in là, sì fu partito».

«O duca mio, la violenta morte
che non li è vendicata ancor», diss'io,
«per alcun che de l'onta sia consorte,

fece lui disdegnoso; ond'el sen gio
sanza parlarmi, sì com'io estimo:
e in ciò m'ha el fatto a sé più pio».

Così parlammo infino al loco primo
che de lo scoglio l'altra valle mostra,
se più lume vi fosse, tutto ad imo.

Quando noi fummo sor l'ultima chiostra
di Malebolge, sì che i suoi conversi
potean parere a la veduta nostra,

lamenti saettaron me diversi,
che di pietà ferrati avean li strali;
ond'io li orecchi con le man copersi.

Qual dolor fora, se de li spedali,
di Valdichiana tra 'l luglio e 'l settembre
e di Maremma e di Sardigna i mali

fossero in una fossa tutti 'nsembre,
tal era quivi, e tal puzzo n'usciva
qual suol venir de le marcite membre.

Noi discendemmo in su l'ultima riva
del lungo scoglio, pur da man sinistra;
e allor fu la mia vista più viva

giù ver lo fondo, la 've la ministra
de l'alto Sire infallibil giustizia
punisce i falsador che qui registra.

Non credo ch'a veder maggior tristizia
fosse in Egina il popol tutto infermo,
quando fu l'aere sì pien di malizia,

che li animali, infino al picciol vermo,
cascaron tutti, e poi le genti antiche,
secondo che i poeti hanno per fermo,

si ristorar di seme di formiche;
ch'era a veder per quella oscura valle
languir li spirti per diverse biche.

Qual sovra 'l ventre, e qual sovra le spalle
l'un de l'altro giacea, e qual carpone
si trasmutava per lo tristo calle.

Passo passo andavam sanza sermone,
guardando e ascoltando li ammalati,
che non potean levar le lor persone.

Io vidi due sedere a sé poggiati,
com'a scaldar si poggia tegghia a tegghia,
dal capo al piè di schianze macolati;

e non vidi già mai menare stregghia
a ragazzo aspettato dal segnorso,
né a colui che mal volontier vegghia,

come ciascun menava spesso il morso
de l'unghie sopra sé per la gran rabbia
del pizzicor, che non ha più soccorso;

e sì traevan giù l'unghie la scabbia,
come coltel di scardova le scaglie
o d'altro pesce che più larghe l'abbia.

«O tu che con le dita ti dismaglie»,
cominciò 'l duca mio a l'un di loro,
«e che fai d'esse talvolta tanaglie,

dinne s'alcun Latino è tra costoro
che son quinc'entro, se l'unghia ti basti
etternalmente a cotesto lavoro».

«Latin siam noi, che tu vedi sì guasti
qui ambedue», rispuose l'un piangendo;
«ma tu chi se' che di noi dimandasti?».

E 'l duca disse: «I' son un che discendo
con questo vivo giù di balzo in balzo,
e di mostrar lo 'nferno a lui intendo».

Allor si ruppe lo comun rincalzo;
e tremando ciascuno a me si volse
con altri che l'udiron di rimbalzo.

Lo buon maestro a me tutto s'accolse,
dicendo: «Dì a lor ciò che tu vuoli»;
e io incominciai, poscia ch'ei volse:

«Se la vostra memoria non s'imboli
nel primo mondo da l'umane menti,
ma s'ella viva sotto molti soli,

ditemi chi voi siete e di che genti;
la vostra sconcia e fastidiosa pena
di palesarvi a me non vi spaventi».

«Io fui d'Arezzo, e Albero da Siena»,
rispuose l'un, «mi fé mettere al foco;
ma quel per ch'io mori' qui non mi mena.

Vero è ch'i' dissi lui, parlando a gioco:
"I' mi saprei levar per l'aere a volo";
e quei, ch'avea vaghezza e senno poco,

volle ch'i' li mostrassi l'arte; e solo
perch'io nol feci Dedalo, mi fece
ardere a tal che l'avea per figliuolo.

Ma nell 'ultima bolgia de le diece
me per l'alchìmia che nel mondo usai
dannò Minòs, a cui fallar non lece».

E io dissi al poeta: «Or fu già mai
gente sì vana come la sanese?
Certo non la francesca sì d'assai!».

Onde l'altro lebbroso, che m'intese,
rispuose al detto mio: «Tra'mene Stricca
che seppe far le temperate spese,

e Niccolò che la costuma ricca
del garofano prima discoverse
ne l'orto dove tal seme s'appicca;

e tra'ne la brigata in che disperse
Caccia d'Ascian la vigna e la gran fonda,
e l'Abbagliato suo senno proferse.

Ma perché sappi chi sì ti seconda
contra i Sanesi, aguzza ver me l'occhio,
sì che la faccia mia ben ti risponda:

sì vedrai ch'io son l'ombra di Capocchio,
che falsai li metalli con l'alchìmia;
e te dee ricordar, se ben t'adocchio,

com'io fui di natura buona scimia».

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (3 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Hoàn

Tầng Địa ngục thứ VIII. Ngục thứ mười: bọn làm giả kim - Bọn dối cửa.

Đám âm hồn đông đúc với những vết thương khác nhau
Đã thu hút mắt tôi mạnh mẽ,
Và làm cho chúng muốn bật!

Những Virgilio bảo tôi: - "Con nhìn gì vậy?
Tại sao mắt con vẫn dán chặt vào,
Những âm hồn buồn bã và què cụt dưới kia?

Con đã không làm thế với các hố khác,
Ta nghĩ, hay con muốn đếm chúng?
Thung lũng này chu vi đến hai mươi nghìn dặm.

Nhưng mặt trăng đã ở dưới chân chúng ta,
Từ nay chỉ còn ít thời gian,
Còn nhiều cái cần xem mà con chưa thấy".

Tôi liền trả lời: - "Nếu Thầy đã quan tâm,
Đến lý do khiến con chú ý,
Có thể Thầy đã cho phép con nán lại".

Tuy vậy Thầy vẫn đi và tôi,
Trong khi trả lời vẫn bước theo người,
Tôi nói thêm: - "Vì trong hố này,

Nơi con đang hướng mắt chăm chú,
Con tin có một âm hồn thuộc dòng họ con,
Đang than thở lỗi lầm và đền tội với giá nghiệt ngã".

Khi đó, thầy tôi nói: - "Từ nay,
Đừng bứt rứt lương tâm về nó nữa,
Hãy quan tâm đến cái khác và để nó lại đây.

Ta đã thấy nó ở chân cầu nhỏ,
Lây ngón tay chỉ trỏ con, vẻ hằn  học,
Ta nghe họ gọi nó là Gieri Del Bello.

Nhưng lúc đí con đang mải bận
Với kẻ xưa kia là chủ nhân lâu đài Antafocte,
Nên con không nhìn thấy và nó đi rồi".

"Thưa thầy, tôi nói, cái chết dữ dằn của anh ấy,
Cho đến nay vẫn chưa được trả thù,
Bởi một người nào cùng chịu chung điều nhục nhã.

Điều đó khiến anh khinh bỉ con, con đoán thế,
Rồi không nói gì mà đã bỏ đi,
Điều đó càng khiến lòng con thêm bứt rứt".

Chúng tôi trò chuyện cho tới chỗ đầu tiên,
Trên mỏm cầu đá, từ đó có thể thấy,
Hố kia, nếu ở đó sáng hơn một chút.

Khi chúng tôi đã ở trên ngục giam cuối cùng,
Của hố thảm sầu và những kẻ bị giam cầm,
Hiện ra tất cả trước mắt chúng tôi.

Những tiếng kêu kỳ quái suốt thân tôi,
Như những ngọn lao của lòng thương xót,
Khiến tôi phải lấy tay bịt kín hai tai.

Nỗi đau mà người ta đang chứng kiến,
Bằng cả nỗi đau từ tháng bảy đến tháng chín,
Của các bệnh biện Kiana, Maremma, Sacdina.

Dồn tất cả vào cùng một hố,
Người ta sẽ thấy, ở, có mùi bốc lên,
Như mùi bốc ra từ các chân tay thối rữa.

Chúng tôi đi xuống bờ cuối cùng,
Của đường đá dài và  vẫn luôn theo mé trái,
Ở đó tôi nhìn thấy rõ hơn.

Để đi xuống dưới sâu, nơi bà quản ngục,
Của đáng toàn năng, nền Công lý không thể sai lầm,
Trừng phạt những kẻ dối trá mà bà đã ghi vào sổ.

Tôi nghĩ: không có nỗi buồn nào lớn hơn,
Khi nhìn thấy toàn bộ dân chúng Egina đổ bệnh,
Bầu không gian chứa đầy chướng khí!

Tất cả loài vật, cho đến con giun bé nhỏ nhất,
Đều chết; và về sau dân chúng cổ đại,
Mà các nhà thơ đã đoan chắc.

Đã phải tái sinh lại từ loài kiến,
Như thấy ở đấy trong thung lũng tối tăm này,
Một lũ âm hồn ảo não chất thành đống.

Kẻ thì úp sấp bụng xuống, kẻ thì nằm,
Vai tựa vào nhau; có những kẻ khác,
Bò bốn chân trên lối đi kinh tởm.

Từng bước một chúng tôi đi không nói năng gì,
Vừa đi vừa nhìn những sinh linh què quặt,
Không mang nổi thân mình!

Tôi thấy hai người ngồi tựa lưng vào nhau,
Như hai viên ngói được xếp vào lò nung,
Từ đầu đến chân, ghẻ đóng thành vẩy!

Tôi chưa bao giờ thấy bàn chải được đưa nhanh như thế,
Bởi người hầu, khi chủ anh ta đang đợi,
Hoặc bởi một người không muốn thức khuya.

Bằng hai kẻ đang dùng móng tay,
Cào cấu thân mình, một cách điên dại.
Bởi cơn ngứa không có cách gì đối phó.

Họ dùng móng tay giật lớp vảy ra,
Giống như dùng dao đánh vảy cá chép,
Hay một giống cá nào khác có vảy lớn hơn.

Thầy hướng dẫn nói với một người trong bọn họ,
"Hỡi anh đang dùng móng tay cào tuột da,
những móng tay như những gọng kìm.

Hãy cho chúng tôi biết có ai là người La Tinh,
Trong đám người kia và chúc cho những móng tay anh,
Sẽ luôn luôn hoàn thành nhiệm vụ!"

"Cả hai chúng tôi đều là người La Tinh, bị tàn phế thế này,
Như các ông thấy đấy, một người vừa trả lời vừa khóc,
Nhưng ông, ông là ai mà lại hỏi chúng tôi?"

Người hướng dẫn của tôi liền đáp: - "Ta là người,
Phải cùng anh đang sống này đến vách đá khác,
Tôi được giao việc dẫn anh ta đi xem Địa ngục".

Nghe nói vậy họ không dựa vào nhau nữa,
Cả hai run rẩy quay về phía tôi,
Cả một số khác, tình cờ nghe thấy.

Ông thầy tốt bụng tiếng lại gần tôi,
Và bảo: - "Hãy nói với họ điều con muốn nói,"
Đúng như người muốn, tôi liền bắt đầu"

"Mong rằng những kỷ niệm của các anh chưa biến mất,
Trong thế giới đầu tiên của những linh hồn nhân loại,
Nhưng sẽ sống qua nhiều năm tháng.

Hãy cho tôi biết: Các anh là ai, và đến từ thành phố nào?
Mong rằng những hình phạt khủng khiếp và kinh tởm.
Sẽ không ngăn các anh bày tỏ với tôi."

"Tôi là người Aresso, còn Anbero ở Siena,
Một trong hai người trả lời: - Người ta ném tôi vào lửa,
Nhưng anh thấy, tôi ở đây, lại vì chuyện khác.

Tôi nói với hắn ta - thực vậy -  nhưng chỉ là nói chơi,
Rằng tôi biết tự nâng mình lên không trung và bay được,
Còn hắn là người tò mò, lại kém lương tri.

Hắn muốn được tôi dạy cho tài nghệ đó,
Nhưng tôi đã không  làm cho hắn thành một Dedalo khác,
Thế là  hắn làm cho tôi bị giết bởi một người yêu tôi như con.

Nhưng ở ngục thứ mười trong số mười hố ngục này,
Vì thuật giả kim mà tôi đã thi thố trên trần gian
Minot không hề lầm lẫn, đá kết án tôi."

"Có bao giờ - tôi nói với nhà thơ,
Có một dân chúng phù phiếm như người Siena?
Còn hơn cả dân Pháp sống cạnh đó".

Lúc ấy cái anh hỉu kia, cũng nghe thấy,
Liền đáp lại tôi: - "Ngoại trừ Sisterica!
Luôn biết điều chỉnh chi tiêu.

Và Nicola ăn vận bảnh bao,
Người đầu tiên đã phát hiện ra đinh hương,
Tại khu vườn, nơi nầy mầm hạt giống đó.

Và Nicola ăn vận bảnh bao,
Người đầu tiên đã phát hiện ra đinh hương,
Tại khu vườn, nơi nảy mầm  hạt giống đó.

Cũng trừ cả bồ đoàn Cassia Dassiano,
Đã bán cả vườn nho và cánh rừng rộng lớn của họ,
Và Abbgliato cũng đã thể hiện lương tri của mình.

Nhưng để ngươi biết ai đã giúp ngươi,
Chống lại nhiều Siena, xin hãy hướng mắt về phía tôi.
Để cho bộ mặt tôi trả lời ngươi rõ ràng.

Anh sẽ thấy tôi là hồn của Capochio,
Kẻ đã làm giả các kim loại bằng thuật giả kim,
Anh cần biết, nếu tôi nhận ra anh,
Tôi là người có bản chất bẩm sinh tốt đẹp."

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của James Finn Cotter ( bản tiếng Anh)

The swarms of people and the sweep of wounds
         Had left my eyes so blind drunk with their tears
         That still they ached to linger on and weep.
 
         But Virgil said to me, "Why do you stare?
5         Why does your vision wallow down there yet
         Among those dismal, mutilated shadows?
 
         "At the other pockets you did not do so:
         Consider, if you could count all of them,
         Twenty-two miles the valley loops around.
 
10       "The moon already is beneath our feet:
The time that’s now allotted us is short
And you have more to see than you see here."
 
         "Had you observed," I right away replied,
         "The reason why I have been staring so,
15        Perhaps you would have let me stay here longer."
 
         Meantime my guide had started off, and I
         Walked on behind him, answering as I went,
         And adding, "Deep within that cavern there
 
         "On which just now I held my eyes so fixed,
20       I think the spirit of my own blood relation
         Weeps for the guilt that down here costs so dear."
 
         At this my master said, "Do not distract
         Yourself with thoughts about him in the future;
         Attend to other things and leave him there:
 
25       "For I saw him at the foot of the small bridge
         Pointing a menacing finger at you, boldly,
         And heard his name called out, Geri del Bello.
 
         "You at the time were so all taken up
         With the headless one who once held Hautefort,
30       You did not look down there, and he departed."
 
         "Oh my leader, it was his violent death
         Which has yet to be avenged," I answered,
         "By anyone of us who share his shame
 
         "That stirred his indignation, for this he left
35       Without a word — such is my own opinion —
         And for this he made me pity him the more."
 
         So we conversed, up to the first spot on
         The ridge with open view to the next valley
         And, had there been more light, right to the bottom.
 
40      When we had come above the final cloister
         Of Malebolge so that we could observe
         Before our eyes the congregated brethren,
 
         I was assaulted by weird volleying cries,
         Their shafts tipped with pathos, and at the noise
45       I covered both my ears with my two hands.
 
         What the suffering would be if all the sick
         In hospitals at Valdichiana, Maremma,
         And Sardinia, from July to September,
 
         Were thrown down altogether in one ditch,
50       Such was it there and such a stench surged up
         As usually comes from putrefying limbs.
 
         We climbed on downward to the final bank
         Of the long ridge by always keeping left,
         And then my eyes descried a clearer vista
 
55       Toward the bottom, where the emissary
         Of the high Lord, unerring justice, chastens
         The falsifiers registered on earth.
 
         I do not think the grief could have been greater
         To see the people in Aegina all diseased —
60       When the air was so infested with the plague
 
         That every animal, down to the smallest worm,
         Sickened and died, and later the ancient peoples
         (Poets record it as a certainty)
 
         Were born again from the progeny of ants —
65       Than was my grief to see, through that dark valley,
         The spirits languishing in scattered stacks.
 
         Some lay on their stomachs, some on the shoulders
         Of another sinner, some hauled themselves
         On hands and knees along the careworn roadway.
 
70       Step by step we tread on without talking,
         Watching and listening to the infirm souls
         Too weak to raise their bodies from the ground.
 
         I saw two seated, propped against each other,
         As pan on pan is propped to keep them hot,
75       And pocked, each one, from head to foot with scabs.
 
         And I have never seen a stableboy
         Comb a horse more quickly when his master
         Awaits him or he reluctantly stays up
 
         Than I saw these two scratch themselves with nails
80       Over and over because of the burning rage
         Of the fierce itching which nothing could relieve.
 
         The way their nails scraped down upon the scabs
         Was like a knife scraping off scales from carp
         Or some other sort of fish with larger scales.
 
85       "O you there tearing at your mail of scabs
         And even turning your fingers into pincers,"
         My guide began addressing one of them,
 
         "Tell us are there Italians among the souls
         Down in this hole and I’ll pray that your nails
90       Will last you in this task eternally."
 
         "We are both Italians whom you see
         So disfigured here," one replied in tears,
         "But who are you who ask this question of us?"
 
         And my guide said, "I am one climbing down
95       From ledge to ledge with this living man
         Whom I intend to show the whole of hell."
 
         At this the support they gave one another
         Broke and, shaking, each turned himself to me,
         And others who had overheard turned also.
 
100      My kindly master drew all close to me,
         Saying, "Now tell them what you want to know."
         And just as he wished, I began to speak:
 
         "So that your memory may not fade away
         In the first world from among the minds of men
105     But that it may live on under countless suns,
 
         "Tell me who you are and who your people are:
         Don’t let your ugly and loathsome torture
         Frighten you from baring your souls to me."
 
         "I was from Arezzo," one of them answered,
110      "And Albero of Siena had me burned;
         But what I died for does not bring me here.
 
         "It’s true I told him — I said it as a joke —
         ‘I’m smart enough to fly up through the air,’
         And he, all hankering and little sense,
 
115      "Begged me to show the art to him and, just
         Because I didn’t make him Daedalus,
         Had his church-father put me to the stake.
 
         "But here to the tenth and final pocket
         For the alchemy I practiced in the world
120     Minos who can never err condemned me."
 
         And I said to the poet, "Now were there ever
         People so flighty as the Sienese?
         Certainly the French cannot come close!"
 
         At this the other leper, who had heard me,
125      Jibed in reply, "There are, of course, exceptions:
         Stricca, who knew so much of frugal spending,
 
         "And Niccol򬠴he one who first discovered
         Costly uses for the clove in those gardens
         Wherein such seeds can rapidly take root,
 
130      "And Caccia d’Asciano’s associates,
         With whom he squandered vineyards and vast lands,
         While Abbagliato flashed his brilliant wit!
 
         "But should you want to know who seconds you
         Against the Sienese, direct your eyes to me
135      So that my face can give you a clear answer:
 
         "See, I am the shade of Capocchio
         Who falsified base metals through alchemy
         And, if I read you rightly, you recall
 
         "How fine an ape of nature I have been."

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Hồ Thượng Tuy

KHÚC XXIX

Tầng Địa ngục thứ tám, ngục thứ mười – Bọn làm giả kim

Đám âm hồn những vết thương khác nhau
Đã thu hút đôi mắt tôi mạnh mẽ
Và muốn khóc, không giấu được khổ đau.

4   Nhưng Viếcghiliô bảo tôi: “Sao đôi mắt
Của con lại vẫn cứ dán chặt vào
Những âm hồn buồn bã và què cụt?

7   Những hố khác con đâu nhìn thế kia
Ta nghĩ, có thể là con muốn đếm
Thung lũng này: hăm hai dặm chu vi.

10  Nhưng mặt trăng dưới chân ta đang lướt
Chúng ta chỉ còn rất ít thời gian
Còn nhiều thứ đang chờ con phía trước”.

13  Tôi trả lời: “Nếu thầy đã quan tâm
Đến cái điều đã khiến con chú ý
Có thể thầy cho phép con dừng chân?”

16  Tôi nói vậy, trong khi trả lời thầy
Và vẫn bước theo thầy đi phía trước
Rồi tôi nói thêm: “Ở trong hố này

19  Nơi con đang hướng mắt nhìn chăm chú
Có một âm hồn thuộc dòng họ con
Đang than thở, chịu cực hình nghiệt ngã”.

22  Khi đó thầy tôi nói: “Từ nay
Con đừng bứt rứt về chuyện đó nữa
Quan tâm cái khác, để nó lại đây.

25  Ta đã thấy nó ở chân cầu nhỏ
Lấy ngón tay hằn học chỉ vào con
Giêri đen Benlô – người ta gọi nó.

28  Nhưng khi đó con hãy còn mê mải
Với chủ nhân lâu đài Antaphoóctê
Nên con không nhìn và nó đi khỏi”.

31  “Thưa thầy – tôi nói – cái chết dữ dằn
Của anh ấy, nay thù chưa được trả
Cho cái người mà nhục nhã cùng chung.

34  Vì thế, anh khinh con, con đoán thế
Rồi không nói gì mà đã bỏ đi
Điều đó khiến con càng thêm khó xử”.

37  Chúng tôi trò chuyện tới chỗ đầu tiên
Trên mỏm cầu đá, từ đó có thể
Thấy hố kia, nếu ánh sáng nhiều hơn.

40  Khi chúng tôi đã ở ngục giam cuối
Của Hố thảm sầu, những kẻ bị giam
Đều hiện ra và mắt tôi đã thấy.

43  Những tiếng thở than xuyên suốt thân tôi
Như những mũi tên của lòng thương xót
Khiến tôi lấy tay bịt kín hai tai.

46  Nỗi đau mà người ta đang chứng kiến
Bằng mùa hè đem gom hết bệnh nhân
Của Kiana, Maremma, Sácđinha – ba bệnh viện.

49  Đem dồn tất cả vào cùng một hố
Người ta sẽ thấy có mùi bốc lên
Như mùi từ những tay chân thối rữa.

52  Thầy và tôi đi xuống bờ cuối cùng
Của đường đá dài và theo mé trái
Ở đó tôi càng nhìn thấy rõ hơn.

55  Để đi xuống sân, nơi bà quản ngục
Của Đấng toàn năng không thể sai lầm
Trừng phạt những kẻ mà bà đã chép.

58  Có lẽ không có nỗi buồn lớn hơn
Khi toàn dân Êgina đổ bệnh
Bệnh dịch hạch đã thả sức hoành hành.

61  Tất cả loài vật, dù con nhỏ nhất
Chết sạch trơn, và từ những người xưa
Như các nhà thơ đã từng đoán chắc

64  Một loài kiến từ họ đã hồi sinh.
Như thấy ở đây, trong thung lũng tối
Ảo não chất đống một lũ âm hồn.

67  Kẻ thì nằm, kẻ thì úp bụng xuống
Còn những kẻ khác vai tựa vào nhau
Bò bốn chân trên lối đi kinh tởm.

70  Từng bước một, chúng tôi bước lặng im
Đi và nhìn những sinh linh què quặt
Không còn mang nổi dù chỉ thân mình.

73  Tôi thấy hai người vào lưng nhau tựa
Như hai viên ngói xếp trong lò nung
Từ đầu đến chân, ghẻ đóng thành vảy.

76  Bàn chải trên lưng ngựa vội vàng đưa
Khi người hầu thấy chủ mình đứng đợi
Hoặc khi người này không muốn thức khuya.

79  Cũng không nhanh bằng hai kẻ dùng tay
Cào cấu thân mình một cách điên dại
Để xua đi cơn ngứa vẫn đọa đầy.

82  Họ dùng móng tay lớp vảy giật tung
Giống như dùng dao đánh vảy cá chép
Hay giống cá nào có vảy lớn hơn.

85  Thầy tôi nói với một người trong bọn:
“Hỡi anh đang dùng móng tay cào da
Những móng tay như những con bét lớn.

88  Trong đám kia có ai người Latinh
Xin anh nói cho chúng tôi được biết
Và chúc cho nhanh nhảu móng tay anh!”

91  “Chúng tôi đều người Latinh, ông thấy đấy –
Âm hồn kia vừa khóc vừa trả lời –
Nhưng ông là ai mà quan tâm hỏi?”

94  Thầy của tôi liền đáp: “Ta là người
Cùng người sống này qua vùng tăm tối
Để anh ta chứng kiến Địa ngục này”.

97  Họ hết dựa nhau, khi nghe nói vậy
Cả hai run rẩy quay về phía tôi
Và tất cả mọi người đều nghe thấy.

100 Người thầy tốt bụng tiến lại gần tôi
“Hãy nói với họ điều con muốn nói”.
Đúng như thầy muốn, tôi liền cất lời:

103 “Mong kỷ niệm về các anh chưa mất
Trên trần gian nơi các anh sinh ra
Và sẽ còn nhiều tháng năm tiếp tục.

106 Các anh người của xứ nào, là ai?
Mong rằng không vì hình phạt khủng khiếp
Mà các anh sẽ kể hết với tôi”.

109 “Tôi người Arétxô, còn Anbêrô ở Xiêna
Ở đây người ta ném tôi vào lửa
Mặc dù tôi, vì một chuyện khác kia.

112 Quả thực là một lần tôi nói đùa
Rằng tôi có thể bay trong không khí
Còn hắn tò mò, lại kém lương tri.

115 Hắn muốn tôi dạy cho tài nghệ đó
Nhưng không thành Đêđalô, và một người
Coi hắn như con cho tôi chầu lửa.

118 Trong mười ngục, tôi vào ngục thứ mười
Vì thuật giả kim ở nơi trần thế
Minốt không lầm, đã kết án tôi”.

121 Tôi nói với nhà thơ: “Còn đâu có
Dân bậy bạ hơn dân vùng Xiêna?
Còn hơn cả dân Pháp sống cạnh đó”.

124 Nghe những lời kia, cái anh bên cạnh
Liền đáp tôi: “Ngoại trừ Xíttờrícca
Họ luôn biết chi tiêu rất dè xẻn.

127 Níccolô, người thích tử đinh hương
Lần đầu tiên đã trồng loài cây đó
Và cây lớn lên tươi tốt trong vườn.

130 Ngoại trừ cả bồ đoàn Cácxia Đátxianô
Đã bán cả vườn nho, cánh rừng rộng lớn
Và Abbagờliatô cũng mất hết lương tri.

133 Nhưng để anh biết ai đã giúp anh
Chống lại người Xiêna, xin hướng mắt
Để thấy rõ ràng bộ mặt đau thương.

136 Anh sẽ thấy hồn của Capốckiô
Kẻ đã làm giả kim loại bằng thuật
Anh đã biết, nếu anh tôi nhận ra

139 Tôi có bản chất bẩm sinh tốt đẹp”.


KHÚC XXIX

10. Mặt trăng dưới chân ta đang lướt: vì quả đất hình cầu.
20. Tức Geri del Bello (Geri con trai ông Bello): anh em con chú bác với thân phụ Dante, bị một người thuộc dòng họ Sacchetti giết chết do thù oán. Mối thù này sau 30 năm mới trả được.
29. Chủ nhân lâu đài Antaphoóctê: tức Bertram del Bornio (Bertran del Born) (Xem chú thích XXVIII – 134).
48. Valdichiana, Maremma, Sardigna: tên các bệnh viện.
59. Egina (Aegina): một hòn đảo ở gần Athens, mang tên nữ thần Egina. Theo thần thoại Hy Lạp, Giunone (Juno) ghen tức vì Giove (Jove) chiếm mất nữ thần Egina, bèn gây ra dịch hạch giết hết dân chúng ở đây. Chỉ có vua Eaco (Aeacus) và Egina còn sống sót đã xin Giove tái sinh lại dân cư trên đảo sao cho nhiều như kiến ở trên cây sồi tiên. Giove đã biến kiến thành người, đó là bộ tộc Mirmidoni, tiếng Hy Lạp có nghĩa là “kiến” (Metamorphores VII, 523 – 657).
109 – 120. Griffolino ở Arezzo: tay luyện kim và đúc tiền giả, đã lừa Albero ở Siena rằng hắn biết bay, thế là Albero đòi dạy cho nó môn này nhưng không trở thành Dedalo (bố của Icaro, biết bay, xem khúc XVII, 109 – 111). Griffolino phất lên nhờ những bài học nhưng Albero tức giận, đi tố cáo Griffolino với Giám mục Siena rằng hắn là tên vô thần. Giám mục Siena đã thiêu sống hắn trên đống lửa vì tội tà đạo, hắn nói “vì một chuyện khác kia” (câu 111) là vì thế. Mặc dù bị thiêu sống vì tội tà đạo nhưng xuống Âm phủ thì vị quan xét xử Minos vẫn không hề nhầm lẫn, xét hắn theo tội giả kim và bị đày ở ngục thứ 10 (câu 118 – 120).
125. Stricca: con trai của Giovanni di Salimbeni, tổng trấn Bologna khoảng 1276. Kẻ đã tiêu xài hoang phí tài sản của cha để lại.
127 – 129. Niccolo: em trai của Stricca. Cả ba câu này đều dùng theo nghĩa bóng. Niccolo là tay ăn chơi xa xỉ thích nướng thịt thú rừng bằng than từ gốc của cây tử đinh hương. Theo nghĩa này, lần đầu tiên đã trồng loài cây đó (tức người đầu tiên trong những kẻ sành ẩm thực bày trò này), và cây lớn lên tươi tốt trong vườn (nghĩa là đi vào đời sống, trở thành thói quen được mọi người ưa thích).
130. Bồ đoàn Caccia d’ Asciano: tức bồ đoàn những kẻ xa xỉ gồm 12 người, trong số này có Stricca và Niccolo và Lano bị giam vào ngục những kẻ cưỡng bức bản thân mình và tài sản (xem chú thích khúc XIII, 120).
132. Bartolomeo dei Folcacchieri: thường được gọi là Abbagliato, có nghĩa là chói ngời.
136. Capocchio: từng là bạn học của Dante, rất có tài làm giả, bị thiêu sống ở Siena năm 1293.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời