103.70
3 bài trả lời: 3 bản dịch
3 người thích

Một số bài cùng tác giả

Đăng bởi demmuadong vào 22/08/2006 07:42, đã sửa 3 lần, lần cuối bởi demmuadong vào 22/08/2006 10:23

Inferno: Canto I

Nel mezzo del cammin di nostra vita
mi ritrovai per una selva oscura
ché la diritta via era smarrita.

Ahi quanto a dir qual era è cosa dura
esta selva selvaggia e aspra e forte
che nel pensier rinova la paura!

Tant'è amara che poco è più morte;
ma per trattar del ben ch'i' vi trovai,
diṛ de l'altre cose ch'i' v'ho scorte.

Io non so ben ridir com'i' v'intrai,
tant'era pien di sonno a quel punto
che la verace via abbandonai.

Ma poi ch'i' fui al piè d'un colle giunto,
là dove terminava quella valle
che m'avea di paura il cor compunto,

guardai in alto, e vidi le sue spalle
vestite già de' raggi del pianeta
che mena dritto altrui per ogne calle.

Allor fu la paura un poco queta
che nel lago del cor m'era durata
la notte ch'i' passai con tanta pieta.

E come quei che con lena affannata
uscito fuor del pelago a la riva
si volge a l'acqua perigliosa e guata,

coś l'animo mio, ch'ancor fuggiva,
si volse a retro a rimirar lo passo
che non lascị già mai persona viva.

Poi ch'èi posato un poco il corpo lasso,
ripresi via per la piaggia diserta,
ś che 'l piè fermo sempre era 'l più basso.

Ed ecco, quasi al cominciar de l'erta,
una lonza leggera e presta molto,
che di pel macolato era coverta;

e non mi si partia dinanzi al volto,
anzi 'mpediva tanto il mio cammino,
ch'i' fui per ritornar più volte ṿlto.

Temp'era dal principio del mattino,
e 'l sol montava 'n sù con quelle stelle
ch'eran con lui quando l'amor divino

mosse di prima quelle cose belle;
ś ch'a bene sperar m'era cagione
di quella fiera a la gaetta pelle

l'ora del tempo e la dolce stagione;
ma non ś che paura non mi desse
la vista che m'apparve d'un leone.

Questi parea che contra me venisse
con la test'alta e con rabbiosa fame,
ś che parea che l'aere ne tremesse.

Ed una lupa, che di tutte brame
sembiava carca ne la sua magrezza,
e molte genti fé già viver grame,

questa mi porse tanto di gravezza
con la paura ch'uscia di sua vista,
ch'io perdei la speranza de l'altezza.

E qual è quei che volontieri acquista,
e giugne 'l tempo che perder lo face,
che 'n tutt'i suoi pensier piange e s'attrista;

tal mi fece la bestia sanza pace,
che, venendomi 'ncontro, a poco a poco
mi ripigneva là dove 'l sol tace.

Mentre ch'i' rovinava in basso loco,
dinanzi a li occhi mi si fu offerto
chi per lungo silenzio parea fioco.

Quando vidi costui nel gran diserto,
«Miserere di me», gridai a lui,
«qual che tu sii, od ombra od omo certo!».

Rispuosemi: «Non omo, omo già fui,
e li parenti miei furon lombardi,
mantoani per patria ambedui.

Nacqui sub Iulio, ancor che fosse tardi,
e vissi a Roma sotto 'l buono Augusto
nel tempo de li dèi falsi e bugiardi.

Poeta fui, e cantai di quel giusto
figliuol d'Anchise che venne di Troia,
poi che 'l superbo Ilión fu combusto.

Ma tu perché ritorni a tanta noia?
perché non sali il dilettoso monte
ch'è principio e cagion di tutta gioia?».

«Or se' tu quel Virgilio e quella fonte
che spandi di parlar ś largo fiume?»,
rispuos'io lui con vergognosa fronte.

«O de li altri poeti onore e lume
vagliami 'l lungo studio e 'l grande amore
che m'ha fatto cercar lo tuo volume.

Tu se' lo mio maestro e 'l mio autore;
tu se' solo colui da cu' io tolsi
lo bello stilo che m'ha fatto onore.

Vedi la bestia per cu' io mi volsi:
aiutami da lei, famoso saggio,
ch'ella mi fa tremar le vene e i polsi».

«A te convien tenere altro viaggio»,
rispuose poi che lagrimar mi vide,
«se vuo' campar d'esto loco selvaggio:

ché questa bestia, per la qual tu gride,
non lascia altrui passar per la sua via,
ma tanto lo 'mpedisce che l'uccide;

e ha natura ś malvagia e ria,
che mai non empie la bramosa voglia,
e dopo 'l pasto ha più fame che pria.

Molti son li animali a cui s'ammoglia,
e più saranno ancora, infin che 'l veltro
verrà, che la farà morir con doglia.

Questi non ciberà terra né peltro,
ma sapienza, amore e virtute,
e sua nazion sarà tra feltro e feltro.

Di quella umile Italia fia salute
per cui moŕ la vergine Cammilla,
Eurialo e Turno e Niso di ferute.

Questi la caccerà per ogne villa,
fin che l'avrà rimessa ne lo 'nferno,
là onde 'nvidia prima dipartilla.

Ond'io per lo tuo me' penso e discerno
che tu mi segui, e io saṛ tua guida,
e trarrotti di qui per loco etterno,

ove udirai le disperate strida,
vedrai li antichi spiriti dolenti,
ch'a la seconda morte ciascun grida;

e vederai color che son contenti
nel foco, perché speran di venire
quando che sia a le beate genti.

A le quai poi se tu vorrai salire,
anima fia a cị più di me degna:
con lei ti lasceṛ nel mio partire;

ché quello imperador che là sù regna,
perch'i' fu' ribellante a la sua legge,
non vuol che 'n sua città per me si vegna.

In tutte parti impera e quivi regge;
quivi è la sua città e l'alto seggio:
oh felice colui cu' ivi elegge!».

E io a lui: «Poeta, io ti richeggio
per quello Dio che tu non conoscesti,
accị ch'io fugga questo male e peggio,

che tu mi meni là dov'or dicesti,
ś ch'io veggia la porta di san Pietro
e color cui tu fai cotanto mesti.
Allor si mosse, e io li tenni dietro.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (3 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Hoàn

Khúc mở đầu "Thần khúc": Dante thấy mình lạc trong rừng tối. Ba con dã thú chặn đường. Virgilio xuất hiện dẫn Dante du hành sang thế giới bên kia.

Đến nửa đường đời,
Tôi thấy mình trong rừng tối:
Lạc mất đường chính đạo!

Ôi, nói sao hết bao điều cay đắng,
Rừng hoang vu, hiểm trở, trập trùng...
Chỉ nhớ lại cũng xiết bao điều kinh hãi!

Cay đắng sao, cái chết cũng khôn bằng!
Nhưng để tỏ bày đôi điều hay trong ấy,
Xin kể lại mọi điều trông thấy:

Tôi không kể được vì sao lọt vào trốn này,
Vì đắm chìm trong giấc ngủ,
Lúc rời xa chính đạo.

Rồi... bỗng tới một chân đồi,
Nơi hết phần thung lũng,
Từng vò xé tim tôi bao nỗi hãi hùng!

Ngước lên nhìn tôi thấy,
Sườn đồi non rực rỡ ánh mặt trời,,
Soi tỏ mọi đường đi lối lại.

Niềm kinh sợ trong tôi hơi lắng dịu
Như mặt hồ trái tim,
Suốt đêm qua xao động.

Như một người đã kiệt sức,
Thoát lên bờ, từ biển cả mênh mông,
Ngoái lại nhìn sóng nước hiểm nghèo.

Trong lòng tôi vẫn còn run sợ,
Khi nhìn lại quãng đường vừa qua,
Chưa từng để một ai đi thoát!

Khi đã nghỉ ngơi, tấm thân xác mệt nhoài,
Tôi bước tiếp trên đường cát vắng,
Chân phải vẫn dẻo dai hơn chân trái.

Ơ kìa, ngay trên đầu dốc.
Một con báo lẹ làng xuất hiện,
Với bộ lông lốm đốm hoa.

Trước mặt tôi nó điềm nhiên bất động,
Đứng chặn hết lối đi.
Nhiều phen tôi đã tính bài quay lại.

Đó là lúc bình minh vừa rạng,
Mặt trời lên giữa các vì sao,
Và tình yêu thần thánh.

Khơi dậy bao điều tốt đẹp
Như cho lòng tôi hi vọng,
Với con thú có bộ lông vui mắt!

Vào giờ đầu một ngày và một mùa êm dịu,
Nhưng không lâu lại ập đến nỗi kinh hoàng:
Khi một con sư tử thình lình xuất hiện!

Nó đến, hình như để tấn công tôi,
Đầu dướn cao vẻ đói khát cuồng dại,
Đến không khí cũng rùng mình kinh hãi!

Tiếp đến một con sói cái,
Dáng gầy gò, lộ rõ đầy thèm khát,
Từng làm điêu đứng biết bao người!

Nó làm tôi rụng rời, run rẩy,
Vẻ đe dọa phát ra từ mắt nó,
Khiến tôi hết hi vọng lên được đỉnh đồi.

Như một kẻ khát máu mê thèm thắng bạc
Nhưng lại gặp hồi đen thua sạch
Chỉ còn biết đau khổ than vãn!

Con thú kia cũng khiến tôi như vậy,
Nó đến để tấn công tôi,
Đẩy tôi lùi về phía tối ánh mặt trời.

Trong khi tôi đang tuột dần xuống thấp,
Thì có một khuôn mặt hiện ra.
Nhưng im lìm lặng lẽ...

Vừa chợt thấy giữa vô biên hoang vắng,
Tôi liền kêu lên: - "Xin hãy thương tôi",
"Dù là ai, hồn ma hay người sống!"

- "Ta là người, đúng hơn đã là người!"
Cha mẹ ta là dân Lombardia,
Cả hai cùng quê Mantova

Ta sinh ra vào cuối thời Xêda,
Lớn lên ở Rome, dưới triều minh quân Augusto
Thời của bọn thần thánh giả danh và dối trá!

LÀ nhà thơ ta đã ca ngợi
Người con hiếu thảo Ankixe đến từ Tơrôia,
Khi thành Iliông kiêu hùng đang bừng bừng bốc cháy!

Còn người, chốn đau thương này, sao còn trở lại?
Sao không trèo lên đỉnh núi diệu kỳ,
Nơi khởi nguồn của mọi điều cực lạc?"

-"Phải chăng người là Virgilio,
Dòng suối đã phát thành sông thơ vĩ đại?'
Tôi đáp lại, thẹn thùng bừng tận trán!

"Ôi ánh sáng và vinh quang của bao thi sĩ,
Đã giúp tôi miệt mài đèn sách,
Và say mê sưu tập thơ Người.

Người là Thầy, là Tác giả của tôi,
Chính ở nơi Người tôi đã học
Phong cách thanh tao làm vinh dự thơ tôi!

Con ác thú kia - Người thấy đấy - đã dồn tôi quay lại,
Đã làm máu và tim tôi run rẩy,
Xin hãy cứu tôi bậc hiền giả lẫy lừng!"

-"Chỉ có cách tìm lối khác,
Nếu muốn thoát khỏi nơi này ma dại,
Người trả lời, khi thấy tôi than khóc.

Vì con thú đang làm ngươi thét lên kinh hãi
Không thể ai thoát khỏi lối này,
Nó sẽ tấn công và cắn chết tức thì.

Nó bản tính xấu xa quái ác,
Lòng tham muốn chẳng bao giờ vơi,
Ních đầy bụng lại càng thấy đói!

Nhiều thú vật đã cùng nó kết đôi,
Và sẽ còn nhiều con nữa, để cuối cùng
Một thần khuyển xuất hiện cho nó đi đời trong đau đớn.

Thần chẳng sống vì đất đai vàng bạc,
Mà chỉ vì tri thức, đạo đức, tình yêu,
Ở xứ sở thanh cao huyền diệu.

Thần là cứu tinh của nước Ý khiêm nhường,
Vì đất nước đó, Camminla đồng trinh tuẫn nạn,
Và trư vị hiệp sĩ Ơrialô, Tuocnô, Nixô bị tử thương

Thần sẽ đuổi sói cái khỏi đô thành,
Rồi đem giam vào ngục tối,
Nơi nó ra đi với bao dục vọng!

Đối với ngươi, ta nghĩ điều tốt nhất,
Hãy đi theo ta - ta sẽ là người hướng đạo
Dẫn ngươi đi khỏi nơi đây, tới chốn vĩnh hằng!

Ngươi sẽ nghe những tiếng kêu tuyệt vọng,
Sẽ thấy những âm hồn đau đớn,
Khóc than vì phải chết lần thứ hai!

Ngươi sẽ thấy cả những người an tâm trong lửa ngục,
Vì hi vọng một ngày mai
Được sống giữa những người hằng phúc,

Nếu người muốn lên trên đó,
Ta sẽ gửi ngươi cho một anh hồn xứng đáng hơn ta.
Vào lúc ta cùng người từ giã,

Đấng Thượng Đế trên cao ngự trị,
Không muốn ta bước chân lên đó.
Vì ta chưa qui thuận luật Người!

Người thống lĩnh nơi nơi, nhưng cao xanh là nơi người ngự trị,
Là thành đô, là ngai vàng vòi vọi.
Hạnh phúc thay những ai được Người tuyển lựa!

Còn tôi hướng về Thầy cầu khẩn: - "Hỡi nhà thơ,
Xin nói dùm tôi, với đáng Thượng Đế mà Thầy chưa quen biết,
Thoát khỏi chốn này, cùng cực nguy nan!

Xin hãy dẫn tôi tới nơi Thầy nói,
Xin cho tôi thấy cửa thánh Pietro
Và những âm hồn đang chứa đầy đâu khổ..."
Thế là nhà thơ chuyển động và tôi theo Người.

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
23.50
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của James Finn Cotter (Bản tiếng Anh)

Halfway through the journey we are living
         I found myself deep in a darkened forest,
         For I had lost all trace of the straight path.
 
         Ah how hard it is to tell what it was like,
5         How wild the forest was, how dense and rugged!
         To think of it still fills my mind with panic.
 
         So bitter it is that death is hardly worse!
         But to describe the good discovered there
         I here will tell the other things I saw.
 
10       I cannot say clearly how I entered there,
         So drowsy with sleep had I grown at that hour
         When first I wandered off from the true way.
 
         But when I had reached the base of a hill,
         There at the border where the valley ended
15       That had cut my heart to the quick with panic,
 
         I looked up at the hill and saw its shoulder
         Mantled already with the planet's light
         That leads all people straight by every road.
 
         With that my panic quieted a little
20       After lingering on in the lake of my heart
         Through the night I had so grievously passed.
 
         And like a person who with panting breath
         Struggles ashore out of the wide ocean
         Only to glance back at the treacherous surf,
 
25       Just so my mind, racing on ahead,
         Turned back to marvel at the pass no one
         Ever before had issued from alive.
 
         After resting awhile my worn-out body,
         I pressed on up the wasted slope so that
30       I always had one firm foot on the ground.
 
         But look! right near the upgrade of the climb
         Loomed a fleet and nimble-footed leopard
         With coat completely covered by dark spots!
 
         He did not flinch or back off from my gaze,
35       But blocking the path that lay before me,
         Time and again he forced me to turn around.
 
         The hour was the beginning of the morning,
         And the sun was rising with those stars
         That first attended it when divine Love
 
40       Set these lovely creations round in motion,
         So that the early hour and the pleasant season
         Gave me good reason to keep up my hopes
 
         Of that fierce beast there with his gaudy pelt.
         But not so when — to add now to my fears —
45       In front of me I caught sight of a lion!
 
         He appeared to be coming straight at me
         With head held high and furious for hunger,
         So that the air itself seemed to be shaking.
 
         And then a wolf stalked, ravenously lean,
50       Seemingly laden with such endless cravings
         That she had made many live in misery!
 
         She caused my spirits to sink down so low,
         From the dread I felt in seeing her there,
         I lost all hope of climbing to the summit.
 
55       And just as a man, anxious for big winnings,
         But the time comes instead for him to lose,
         Cries and grieves the more he thinks about it,
 
         So did the restless she-beast make me feel
         When, edging closer toward me, step by step,
60       She drove me back to where the sun is silent.
 
         While I was falling back to lower ground,
         Before my eyes now came a figure forward
         Of one grown feeble from long being mute.
 
         When I saw him in that deserted spot,
65       "Pity me!" I shouted out to him,
         "Whoever you are, a shade or living man."
 
         "Not a man," he answered. "Once a man,
         Of parents who had come from Lombardy;
         Both of them were Mantuans by birth.

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Trả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Hồ Thượng Tuy

KHÚC I

Khúc mở đầu: Rừng rậm – Ba con thú – Viếcghiliô

Con đường đời tôi đã đi đến nửa
Bỗng thấy mình lạc lối ở trong rừng
Đường chính đạo đánh mất trong bóng tối!

4     Rừng hoang vu, rừng hiểm trở trập trùng
Nói sao hết bao điều cay đắng ấy
Nỗi kinh hoàng trong ký ức tôi mang!

7   Cái chết cũng không đắng cay nhường vậy
Nhưng vì điều hay trong đấy muôn năm
Tôi xin kể về những điều trông thấy.

10  Tôi không nhớ, sao đã lạc vào trong
Rừng hiểm trở vì chìm trong giấc ngủ
Khi lìa xa chính đạo một con đường.

13  Nhưng rồi bỗng tới một chân đồi nhỏ
Nơi có một thung lũng nhỏ bao quanh
Tim tôi thắt lại vì run và sợ.

16  Tôi nhìn ra khi ngước mắt trông lên
Ánh sáng mặt trời khắp nơi rực rỡ
Soi tỏ lối đi trên mọi con đường.

19  Khi đó trong lòng vơi đi nỗi sợ
Nỗi sợ dài lâu nén ở trong tôi
Như mặt nước hồ qua đêm mệt lử.

22  Và giống như kiệt sức một con người
Thoát lên bờ từ mênh mông biển cả
Ngoái lại nhìn và sợ hãi không thôi.

25  Trong lòng tôi hãy vẫn còn run sợ
Quãng đường đi qua, thử ngoái lại nhìn
Chưa từng có một ai đi thoát cả.

28  Khi đã nghỉ ngơi mỏi mệt tấm thân
Tôi bước tiếp trên con đường cát vắng
Tiếng xạc xào ở dưới những bàn chân.

31  Và kia, ngay trên đầu dốc dựng đứng
Có một con báo nước chạy lẹ làng
Trên bộ lông những vết hoa lốm đốm.

34  Cản bước tôi, con báo chạy vòng quanh
Tôi cảm thấy ở trong vòng nguy hiểm
Từng tính bài quay lại đã nhiều phen.

37  Và rồi đến lúc bình minh vừa rạng
Giữa những vì tinh tú mặt trời lên
Đang chuyển động một tình yêu thần thánh.

40  Khơi dậy điều tốt đẹp lần đầu tiên
Tôi cảm thấy mừng vui và hạnh phúc
Máu nóng không còn dồn dập trong tim.

43   Vẻ con thú có bộ lông vui mắt
Nhưng không lâu, với một vẻ kinh hoàng
Một con sư tử bờm cao trước mặt.

46  Có vẻ như nhằm vào tôi tấn công
Nó dữ dội gầm lên vì cơn đói
Cả không gian cũng sợ hãi rùng mình.

49  Cùng với sư tử một con sói cái
Dáng gầy gò, lộ đầy vẻ khát thèm
Từng làm cho biết bao hồn kinh hãi.

52  Nó làm tôi rời rụng cả tay chân
Vẻ đe dọa phát ra từ ánh mắt
Làm cho tôi hết hy vọng bước lên.

55  Như một kẻ máu mê thèm thắng bạc
Nhưng gặp hồi đen đủi chịu trắng tay
Chỉ còn biết khổ đau và khóc lóc.

58  Con thú kia cũng như thế với tôi
Đẩy lùi tôi dần dần theo chân bước
Dồn tôi vào nơi tối ánh mặt trời.

61  Trong khi tôi đang tuột dần xuống thấp
Một người đàn ông trước mặt hiện ra
Nhưng lặng lẽ, im lìm và mỏi mệt.

64  Vừa nhìn thấy giữa hoang vắng và xa
“Cứu tôi với, – tôi kêu lên buồn bã –
Dù là người còn sống hoặc bóng ma!”

67  “Ta không phải người, đúng hơn là đã
Từng là người, dân của Lômbácđô
Quê ở Mantua cả cha lẫn mẹ.

70  Ta sinh ra vào cuối thời Xêda
Lớn lên ở Rôma, dưới triều Augút
Thời người ta thần tượng vẫn tôn thờ.

73  Ta là thi sĩ, từng viết lời bài hát
Ca ngợi con trai Ankixê, người Tơroa
Khi thành Iliông kiêu hùng lửa đốt.

76  Còn ngươi sao trở về nơi chết chóc?
Sao không trèo lên đỉnh núi diệu kỳ
Nơi khởi nguồn của mọi điều cực lạc?”

79  “Có phải Người là Viếcghiliô
Là mạch nguồn của dòng thơ tuôn chảy?” –
Tôi trả lời mà thấy thẹn thùng ghê!

82 “Ôi ánh sáng của bao nhà thơ ấy
Và việc say mê sưu tập thơ Người
Đã giúp cho tôi miệt mài đến vậy!

85  Người là thầy, là gương sáng cho tôi
Chỉ có ở nơi Người tôi đã học
Cách tuyệt vời làm vinh dự thơ tôi!

88  Người xem kìa, thú dồn tôi vào góc
Hãy cứu tôi, bậc hiền giả lẫy lừng
Máu tôi run trong đường gân thớ thịt!”

91  “Ngươi cần đi tìm một con đường khác
Nếu muốn thoát ra ma dại nơi này –
Người trả lời, khi thấy tôi than khóc –

94  Con thú không cho ai thoát lối này
Nếu ngươi cứ đứng thét lên và khóc
Nó sẽ nhảy vào cắn chết ngươi ngay.

97  Con thú bản tính xấu xa, ác độc
Lòng tham của nó không bao giờ vơi
Càng ăn no lại càng thích ăn tiếp.

100 Cùng với nhiều con vật nó kết đôi
Và sẽ quyến rũ còn nhiều con nữa
Khi thần Khuyển đến nó sẽ đi đời.

103 Thần chẳng sống vì bạc tiền, tài sản
Mà vì tình yêu, danh dự, trí khôn
Thần sống giữa diệu huyền và cao thượng.

106 Thần là cứu tinh của nước Ý khiêm nhường
Vì nước này Camminla đồng trinh tuẫn nạn
Và Ơraliô, Tuốcnô, Nixô bị tử thương.

109 Dù cho bước chân thú kia mong muốn
Thần sẽ xua đuổi sói khỏi đô thành
Giam vào ngục, nơi có bao dục vọng.

112 Ta nói với ngươi theo lối của mình:
Hãy theo ta, ta là người hướng dẫn
Đưa ngươi từ đây về chốn vĩnh hằng.

115 Ngươi sẽ nghe những tiếng kêu tuyệt vọng
Của những hồn xưa muốn chết lần hai
Sẽ nghe những lời nguyện cầu đau đớn!

118 Ngươi sẽ thấy hết đau khổ những ai
Trong lửa ngục với một niềm hy vọng
Sống với những người hạnh phúc nay mai.

121 Còn nếu ngươi muốn cao hơn bay bổng
Thì đợi chờ ngươi có một linh hồn
Ta chia tay, ngươi theo hồn xứng đáng.

124 Đấng Thượng Đế ngự trị chốn cao sang
Chưa muốn cho ta bước chân lên đó
Vì luật của trời ta hãy chưa thông.

127 Ngài ở khắp nơi nhưng trên cao ngự trị
Là thành đô, là nơi chốn ngai vàng
Hạnh phúc cho ai vinh quang được mở!”

130 “Hỡi nhà thơ – lời của tôi vang lên –
Tôi cầu Đấng mà thầy chưa biết rõ
Thoát khỏi chốn này cùng cực nguy nan!

133 Hãy dẫn tôi đến nơi thầy nói đó
Cho tôi nhìn cửa Thánh Piêtơrô
Và những linh hồn muôn đời đau khổ”.

136 Người chuyển động, và tôi theo nhà thơ.


KHÚC I

1. Con đường đời… đến nửa: Dante hình dung đường đời như một vòng cung (Bữa tiệc, IV, 23), điểm cao nhất là 35 tuổi. Dante đạt đến điểm này năm 1300.
13. Một chân đồi nhỏ: tức là trên khu rừng tội lỗi và lầm lạc có một ngọn đồi cứu rỗi nhô lên cao, nơi có ánh sáng mặt trời soi tỏ mội lối đi (câu 18).
17. Theo học thuyết của Plotemaioi (90 – 160), thời của Dante cũng vẫn như thế, thì mặt trời là một trong số các hành tinh quay xung quanh quả đất đứng yên một chỗ.
32. Con báo: biểu tượng của dục vọng, thói dâm đãng.
44. Con sư tử: biểu tượng của sự kiêu căng.
49. Con sói cái: biểu tượng của thói hám lợi, tham lam.
62. Một người đàn ông: Virgilio (Virgil), Marone Publio (70 – 19 tr. CN) – nhà thơ La Mã, tác giả của thiên anh hùng ca Eneide (Aeneid).
69. Mantua (Matova): thành phố ở đông nam khu Lombardia, miền bắc Italia.
70. Giulio Cesare (Gaius Julius Caesar)(100 – 44 tr. CN): Lúc Virgilio sinh thì Cesare đã 31 tuổi.
71. Dưới triều Augút – nghĩa là dưới triều Hoàng đế La Mã Augusto (63 tr. CN – 14 sau CN).
74. Con trai Ankixê, người Tơroa: tức Enea (Aeneas), thủ lĩnh người Tơroa, là con trai của Anchise.
91. Ngươi cần đi tìm một con đường khác: Dante hãy còn chưa thể vượt qua con sói để lên đến đỉnh đồi ngay được mà phải đi qua ba thế giới bên kia.
105. Câu này trong nguyên tác: tra feltro e feltro đang gây tranh cãi xưa nay. Có người giải thích “giữa thành phố Feltro và lâu đài Montefeltro”. Chúng tôi dịch như bản tiếng Việt của Nguyễn Văn Hoàn.
107 – 108. Cammila, Eurialo, Turno, Niso: tên những nhân vật trong tác phẩm của Virgilio. Họ thuộc về hai phe địch thủ của nhau nhưng Dante quan niệm sự hy sinh của cả hai phe đều cần cho sự ra đời Đế chế La Mã.
116. Muốn chết lần hai: những kẻ lầm lỗi ở Địa ngục đã chết về thể xác nhưng vẫn còn mong được chết cả linh hồn để chấm dứt đọa đầy, đau khổ.
123 – 126. Ngươi theo hồn xứng đáng: tức Beatrice. Virgilio chưa qua phép rửa tội nên không được đặt chân đến thiên đường.
134. Cửa Thánh Piêtơrô: cửa vào Tĩnh ngục.
Chưa có đánh giá nào
Trả lời