Tặng biệt 贈別 • Thơ tặng khi từ biệt

Năm 1873, Bùi Viện sang Hoa Kỳ lần thứ nhất, sau một năm chờ vận động đã được tiếp kiến tổng thống Grant và nhờ Hoa Kỳ trợ giúp để chống Pháp. Tổng thống Grant hứa đồng ý nhưng do Bùi Viện chưa có quốc thư nên cần quay về bàn với triều đình Tự Đức. Khi quay lại Hoa Kỳ với quốc thư trong tay, tình hình thế giới lúc ấy biến chuyển bất lợi do Hoa kỳ đã thay đổi chính sách vì Pháp khôn khéo biết nhượng bộ Hoa Kỳ nhiều quyền lợi về thuộc địa. Phần thấy Pháp đã ổn định ở các nước Đông Dương, phần vì đường sá xa xôi, Hoa Kỳ ngại phiêu lưu, nên Grant nêu đủ lý do để từ chối viện trợ cho Việt Nam chống Pháp. Bùi Viện trở về tay không, khi tàu thuỷ tới Yokohama, Nhật Bản, trời đã cuối thu, tình cờ gặp lại viên Lãnh sự Mỹ ở Hương Cảng. Hai người hàn huyên trong một khách sạn. Trước khi từ giã, Bùi Viện làm bài thơ này tặng.

Viên Lãnh sự Mỹ có hoạ lại bài thơ này:

橫橋柳色漸離秋，
握手分程萬里悠。
舊約花城應遠訪，
奇逢仙島更攜遊。
月梁客意非三日，
湖海君心有四州。
料想明朝相別處，
重洋雲水各孤舟。

Hoành kiều liễu sắc tiệm ly thu,
Ốc thủ phân trình vạn lý du.
Cựu ước Hoa thành ưng viễn phóng,
Kỳ phùng Tiên đảo cánh huề du.
Nguyệt lương khách ý phi tam nhật,
Hồ hải quân tâm hữu tứ châu.
Liệu tưởng minh triêu tương biệt xứ,
Trùng dương vân thuỷ các cô chu.

Lam Giang dịch:
Cầu Hoành sắc liễu buồn thu,
Cầm tay chia biệt viễn du ngàn trùng.
Thành Hoa ước cũ tương phùng,
Đảo Tiên dạo bước ta cùng nắm tay.
Sáng trăng ý khách ba ngày,
Lòng nào hồ hải xa bay bốn trời.
Mai này thương nhớ chơi vơi,
Giong thuyền đôi ngả ra khơi một mình.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]