Đặng Xuân Bảng 鄧春榜

Đặng Xuân Bảng 鄧春榜 (1828-1910) tự Hy Long, hiệu Thiện Đình, là quan nhà Nguyễn và đồng thời cũng là một nhà sử học Việt Nam, sinh năm Minh Mạng thứ 8 (1828) trong một gia đình Nho học, quê ở làng Hành Thiện, nay thuộc xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Thuở nhỏ ông theo học cha mình là cụ Đặng Viết Hoè (tức Mền Hoè), sau đỗ tú tài năm 1846, đến khoa thi sau lại đỗ tú tài một lần nữa, người đời gọi ông là kép bảng. Năm 22 tuổi, triều vua Tự Đức, ông đỗ cử nhân, được bổ làm Giáo thụ phủ Ninh Giang (Hải Dương). Khoa thi 1856, ông 28 tuổi, vào Huế thi hội và đỗ tiến sĩ, đứng thứ nhì khoa ấy. Quyển ông đáng đậu Hoàng giáp, nhưng cuối bài sách có câu can vua về thanh sắc tuần du. Vua không ưng, đánh xuống đầu tam giáp tiến sĩ. Khi vào lĩnh mũ áo, dự yến xong, vua hỏi ở nhà học ai, ông đáp chỉ học cha ở nhà. Vua liền ban cho bốn chữ "Giáo tử đăng khoa".

Sau khi đỗ tiến sĩ, Đặng Xuân Bảng được vào làm việc ở Nội các, tham gia chỉnh lý bộ sách Khâm định nhân sự kim giám bàn về đạo trị nước của các bậc đế vương; rồi từ đó lần lượt giữ các chức vụ Tri phủ Thọ Xuân (Thanh Hoá), Tri phủ Yên Bình (1860), Giám sát ngự sử (1861), Chưởng ấn ở Lại Khoa (1863), Án sát Quảng Yên (1864), Bố chính Thanh Hoá (1867), Bố chính Tuyên Quang (1868), Bố chính Sơn Tây (1869), Tuần phủ Hưng Yên (1870), Tuần phủ Hải Dương (1872), Đốc học Nam Định (1886)... Làm Tuần phủ Hải Dương nhưng khi mất thành cho giặc bị cách chức. Sau được bổ làm Đốc học Nam Định. Năm 1888, ông xin về nghỉ an dưỡng tại quê nhà và qua đời năm 1910, thọ 83 tuổi.

Ông nội ông là Đặng Nguyên Quế (tức Xã Quế), là nhà Nho chuyên nghề dạy học. Cụ bà chuyên nghề làm vườn, trồng dâu, nuôi tằm. Nhân do làm ăn, sinh sống ở quê gặp khó khăn, cụ di cư gia đình đến xã An Dương (Hải Phòng) và tiếp tục làm nghề cũ. Cha ông là Đặng Viết Hoè (1807-1877), một nhà Nho đỗ tới 7 khoa tú tài (các năm 1828, 1831, 1846, 1847, 1848, 1850 và 1852). Ông Đặng Viết Hoè cùng cha ra Hải Phòng sinh sống, theo học cha, đỗ tú tài thì trở về Hành Thiện dạy học. Trường Chinh (Đặng Xuân Khu) là cháu nội của Đặng Xuân Bảng. Theo "Hành Thiện hợp phả" của Đặng Xuân Viện viết năm 1933 và "Đặng tộc phả chí thông khảo" của Thiếu Nam thì tổ họ Đặng làng Hành Thiện là Quốc công Đặng Tất.

Đặng Xuân Bảng 鄧春榜 (1828-1910) tự Hy Long, hiệu Thiện Đình, là quan nhà Nguyễn và đồng thời cũng là một nhà sử học Việt Nam, sinh năm Minh Mạng thứ 8 (1828) trong một gia đình Nho học, quê ở làng Hành Thiện, nay thuộc xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Thuở nhỏ ông theo học cha mình là cụ Đặng Viết Hoè (tức Mền Hoè), sau đỗ tú tài năm 1846, đến khoa thi sau lại đỗ tú tài một lần nữa, người đời gọi ông là kép bảng. Năm 22 tuổi, triều vua Tự Đức, ông đỗ cử nhân, được bổ làm Giáo thụ phủ Ninh Giang (Hải Dương). Khoa thi 1856, ông 28 tuổi, vào Huế thi hội và đỗ tiến sĩ, đứng thứ nhì khoa ấy. Quyển ông đáng đậu Hoàng giáp, nhưng cuối bài sách có câu can vua về thanh sắc tuần du. Vua không ưng, đánh xuống đầu tam giáp tiến sĩ. Khi vào lĩnh mũ áo, dự yến xong, vua hỏi ở nhà học ai, ông…