28/04/2024 20:21Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 07/02/2015 10:24
Nguyên tác
君不見：
秦時蜀太守，
刻石立作三犀牛。
自古雖有厭勝法，
天生江水向東流。
蜀人矜誇一千載，
泛溢不近張儀樓。
今年灌口損戶口，
此事或恐為神羞。
終藉堤防出眾力，
高擁木石當清秋。
先王作法皆正道，
鬼怪何得參人謀。
嗟爾三犀不經濟，
缺訛只與長川逝。
但見元氣常調和，
自免洪濤恣凋瘵。
安得壯士提天綱，
再平水土犀奔茫。
Phiên âm
Quân bất kiến:
Tần thì Thục thái thú[1],
Khắc thạch lập tác tam tê ngưu.
Tự cổ tuy hữu yểm thắng pháp,
Thiên sinh giang thuỷ hướng đông lưu.
Thục nhân căng khoa nhất thiên tải,
Phiếm dật bất cận Trương Nghi lâu[2].
Kim niên Quán Khẩu tổn hộ khẩu,
Thử sự hoặc khủng vi thần tu.
Chung tạ đề phòng xuất chúng lực,
Cao ủng mộc thạch đương thanh thu.
Tiên vương tác pháp giai chính đạo,
Quỉ quái hà đắc tham nhân mưu.
Ta nhĩ tam tê bất kinh tế,
Khuyết ngoa chỉ dữ trường xuyên thệ.
Đãn kiến nguyên khí thường điều hoà,
Tự miễn hồng đào tứ điêu sái.
An đắc tráng sĩ đề thiên cương,
Tái bình thuỷ thổ tê bôn mang.Dịch nghĩa
Người chẳng thấy sao:
Vào thời Tần, viên thái thú đất Thục,
Đẽo đá thành ba con trâu nước để trấn áp dòng nước.
Từ xưa đến nay tuy có tà thuật để lấn luật trời,
Nhưng trời sinh ra nước sông là cho chảy về phía đông.
Người xứ Thục đã tin tưởng vào thuật trấn áp này đến cả ngàn năm rồi,
Nước dâng tràn chẳng hề tới căn lầu của Trương Nghi.
Năm nay tại núi Quán Khẩu các nhà bị tổn thất vì nước dâng,
Việc này sợ rằng do việc dâng cúng thần.
Biện pháp cuối cùng là đề phòng, vận động sức dân,
Đắp gỗ đá cao ngang trời thu trong.
Các đời vua trước đặt ra luật lệ đều là theo đường lối đúng,
Các thế lực ma mãnh sao làm hại đến việc của con người được.
Tội cho ba con trâu nước kia chẳng được việc gì,
Vừa thiếu vừa láo chỉ cùng với sông dài trôi.
Một khi biết rằng thời tiết thường điều hoà,
Thì tránh được việc sóng gió gây tai hoạ.
Sao có được người khoẻ, tung lưới trời, bắt trâu đá vất đi,
Để làm cho thế đất nước bằng phẳng trở lại.Bản dịch của Phạm Doanh
Há chẳng thấy:
Đời Tần, Thục thái thú,
Đẽo đá cho dựng năm tê ngưu.
Từ xưa tuy có tà thắng phép,
Trời sinh nước, hướng đông chảy đều.
Dân Thục khoe khoang: cả thế kỷ,
Lầu Trương Nghi nước chẳng dâng đâu.
Năm nay Quán Khẩu nhà cửa ngập,
Phải chăng thần thiêng đã hết mầu.
Giải pháp cuối cùng: dân góp sức,
Gỗ đá đắp bờ ngang trời cao.
Vua xưa ra luật, theo đường chính,
Gian tà mà hại được người sao!
Tội cho năm trâu thật vô ích,
Sai sót nay nhìn dòng sông sâu.
Nếu mà rõ được luật thời tiết,
Sóng gió tránh được chẳng làm sao.
Mong có tay khoẻ tung lưới rộng,
San cho đất phẳng, sạch bóng trâu.
(Năm 761)
[1] Lý Băng.
[2] Theo truyền thuyết Trương Nghi chỉ huy việc xây thành Thành Đô.