11/05/2024 01:49Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 24/03/2024 17:30
Nguyên tác
蕭蕭故壘遶郊原，
陳跡悠悠向熟論。
孤殿何年親暑雨，
殘碑此度立黄昏。
龍邊幾度秋風隴，
輦道衣冠暮鳥村。
此事問人人莫解，
問天天亦更何言。
Phiên âm
Tiêu tiêu cố luỹ nhiễu Giao nguyên,
Trần tích du du hướng thục luyên (luân).
Cô điện hà niên thân thử vũ[1],
Tàn bi thử độ lập hoàng hôn.
Long Biên kỷ độ thu phong lũng,
Liễn đạo y quan mộ điểu thôn[2].
Thử sự vấn nhân nhân mạc giải,
Vấn thiên thiên diệc cánh hà ngôn.Dịch nghĩa
Luỹ cũ tiêu điều, vây quanh di chỉ đàn Nam Giao,
Dấu xưa xa cách vời vợi, biết bàn luận cùng ai?
Ngôi điện trơ trọi bao năm phơi mưa nắng,
Tấm bia vỡ nát, hồi này vẫn đứng trơ trong bóng hoàng hôn.
Thành Long Biên bấy lâu chỉ là gò đất dưới gió thu,
Mũ áo, đường xe vua đi, nay là xóm chim chiều về đậu.
Sự đời này có hỏi người, thì người cũng chẳng cắt nghĩa nổi,
Mà hỏi trời, thì trời nào có nói gì đâu!Bản dịch của Vũ Thế Khôi
Tiêu điều luỹ cổ gió thu bay,
Vời vợi dấu xưa ai biết đây?
Điện vắng trơ vơ mưa nắng dãi,
Bia mòn nhập nhoạng bóng chiều vây.
Long Biên thành quách heo may thổi,
Mũ áo, ngựa xe cát bụi dầy.
Thế sự hỏi người, người khó giải,
Hỏi trời, trời nào nói cho hay!
Tiểu dẫn: Đàn Nam Giao ở cửa Ô Cầu Dền, phía nam thành Thăng Long, là nơi tế trời đất thời Lý - Trần. Sau thời Lê trung hưng, Tây vương Trịnh Tạc (1657-1682) đã cho xây dựng điện Chiêu Sự vào mùa thu năm Quý Mão niên hiệu Cảnh Trị (1663) ở đàn. Nay chỉ còn chính điện, cột kèo vẫn như mới, mà hiên mái sụt mất quá nửa. Trước chính điện có con ly đá nằm giữa bụi gai, nơi chim sẻ làm tổ. Bên ngoài là ruộng lúa kê bao quanh; trâu bò thả rông trên nền điện. Xa xa còn thấy một tấm bia đá vỡ đứng trơ trọi, xóm thôn ở xen lẫn. (Tôi) cảm khái mà làm bài thơ này.
Nguyên chú: “Phê bát tự” 批八字 (Bình thêm 8 chữ). Đông Tác tiến sĩ Nguyễn Văn Lý là người điểm duyệt tập thơ này, có bình 8 chữ như chú thích trong bài.
Tiêu đề có bản chép là Thu tịch phỏng Lê tiền Nam Giao đàn (Chiều thu thăm đàn Nam Giao triều Lê trước).
[1] Tiến sĩ Nguyễn Văn Lý phê: “Bố cục đại thoả” 布局大妥 (Bố cục thoả đáng).
[2] Tiến sĩ Nguyễn Văn Lý phê: “Tuấn mã khả dụng” 駿馬可用 (Câu thơ tao nhã đáng khen).