02/05/2024 11:23Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 04/04/2007 14:47
Nguyên tác
滿目多新式，
傷心故舊稀。
人窮天未定，
道喪我安歸。
四海開風會，
千山老蕨薇。
珠江相憶處，
花落釣魚磯。
Phiên âm
Mãn mục đa tân thức,
Thương tâm cố cựu hy.
Nhân cùng thiên vị định,
Đạo táng ngã an quy?
Tứ hải khai phong hội,
Thiên sơn lão quyết vi.[1]
Châu giang tương ức xứ,
Hoa lạc điếu ngư ky.Dịch nghĩa
Bao nhiêu thể thức mới bày ra đầy trước mắt,
Đau lòng vì bè bạn cũ thưa vắng dần.
Mưu của người đã cùng rồi mà cơ trời còn chưa định,
Đạo học mất rồi, ta biết đi về đâu!
Bốn biển mở ra phong hội mới,
Nghìn non rau quyết rau vi bỏ già!
Nhớ Châu Giang, nơi chúng ta cùng nhau khi trước,
Chắc bến câu hoa đã rụng đầy!Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Khắp nơi nô nức "canh tân",
Nghĩ người cố cựu vắng dần mà đau.
Người cùng, còn số trời sao?
Đạo xưa đã mất, biết đâu lối về?
Trào lưu mới rộn bốn bề,
Nghìn non rau quyết, rau vi để già.
Sông Châu ta lại nhớ ta,
Chỗ ngồi câu đó đã hoa rụng đầy.
Rút từ Quế Sơn Tam nguyên thi tập (A.3160).
Bùi Ân Niên tức Bùi Văn Dị, bạn thân Nguyễn Khuyến, người Châu Cầu (nay thuộc thị xã Phú Lý, Hà Nam). Theo nguyên chú đây là bài thơ Nguyễn Khuyến hoạ nguyên vận bài của Bùi Ân Niên.
[1] Hai câu này ý nói Pháp đã chiếm được nước Nam, đang cổ vũ cho sự khai hoá, những người trung thành với triều đại cũ, không cộng tác với ngoại bang, đi ở ẩn không còn mấy. Rau quyết, rau vi lấy từ điển Bá Di, Thúc Tề. Hai ông là con vua nước Cô Trúc, chư hầu của nhà Thương, không chịu thần phục và ăn lộc nhà Chu, trốn lên núi Thú Dương, chỉ ăn rau quyết, rau vi để sống.