29/04/2024 22:10Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/08/2014 20:58
Một nắm xương khô, một nắm da
Bao nhiêu cái ách đã từng qua
Đuôi kia biếng vẩy Điền Đan hoả[1]
Tai nọ buồn nghe Nịnh tử ca[2]
Sớm thả Đồng Đào[3] ăn đủng đỉnh
Tối về Chuồng Quế[4] thở nghi nga
Có người đem dắt lô chuông mới
Ơn đức vua Tề lại được tha
Có tài liệu cho tác giả bài thơ là Nguyễn Khuyến, có tài liệu cho là Đặng Đức Siêu.
[1] Thời Chiến Quốc, nước Yên đánh nước Tề đã hạ được 70 thành, chỉ còn thành Cừ Tức Mặc. Sau có tướng nước Tề là Điền Đan dùng mưu bắt nghìn con trâu cho khoác áo năm sắc, sừng đeo gươm giáo, rồi buộc cỏ vào đuôi mà đốt lên. Trâu bị nóng chạy lung tung xông ra trận khiến quân Yên thua chạy mà quân Tề khôi phục được cả 70 thành.
[2] Ninh Thích người thời Xuân Thu tài giỏi nhưng quẫn bách khốn cùng không biết làm sao để tự đạt. Sau ông lập kế đi buôn, đánh xe trâu sang nước Tề, ngày đi bán hàng, tối lại về ngủ ở cửa thành. Một tối, Tề Hoàn Công mở cửa thành đi đón khách, Ninh Thích gõ sừng trâu mà hát “Núi Nam rực rỡ, đá trắng sáng sủa, đẻ ra hông gặp lúc vua Nghiêu vua Thuấn. Vải ngắn áo đơn bó thân gầy mòn, cứ lan man ở trong đêm tối biết đến ngày nào!” Tề Hoàn Công nghe thấy bèn cho đi theo, sau được làm quan to.
[3] Tức Đào Lâm, sau gọi là Đào Nguyên, chỗ Vũ Vương đánh được nhà Thương, rồi thả trâu ở đó.
[4] Theo câu ca dao “Thằng Cuội ngồi gốc cây đa, Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời”.