08/05/2024 04:10Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Song thất lục bát; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trung đại
Đăng bởi Vanachi vào 24/10/2005 00:42
Nghĩ mình cũng dự phần son phấn,
Cũng dự phần ngọc trắng, gương trong,
Cũng môi son, cũng má hồng,
Cũng màu thi lễ[1], cũng dòng trâm anh[2].
Cũng chải chuốt màu thanh vẻ quý,
Cũng não nùng trâm vẽ, hương xông,
Cũng hay nữ hạnh[3], nữ công[4],
Nữ ngôn[5] cũng lịch, nữ dung[6] cũng mầu.
Vẻ quyền quý phong lưu[7] cũng thuộc,
Nết đoan trang, trinh thục[8] cũng ưa,
Ở ăn nề nếp sau xưa,
Dám sai phận gái mà thưa phép nhà.
Việc canh cửi, tay đưa chân dận,
Đường dệt thêu bướm lượn óng đôi,
So xem quốc sắc, nữ tài[9],
Đã trong gia huấn, lại ngoài nam phong[10].
Khi nối gót kiếm, cung, kỵ, ngự[11],
Khi theo đòi kinh sử, tứ thư[12],
Khi lựa vận, lúc so tơ,
Khi bầu Lý Bạch[13], khi cờ Trương Ba[14].
[1] Kinh thi và Kinh lễ, 2 trong 6 kinh. Thi lễ ở đây chỉ về đám nhà Nho.
[2] Trâm để cài tóc, giải để thắt mũ. Trâm anh ở đây nói về đám thi đỗ làm quan.
[3] Tính hạnh nết na của người con gái.
[4] Công nghệ chân tay khéo léo của người con gái.
[5] Lời ăn tiếng nói của người con gái.
[6] Cách điệu trang sức của người con gái.
[7] Cách lịch sự trang trọng của nhà quyền quý.
[8] Ngay thẳng nghiêm trang, trong trắng hiền lành, nói về tính nết của đàn bà con gái.
[9] Quốc sắc: sắc nước, sắc đẹp hơn cả nước, chữ quốc sắc ở đây bởi câu quốc sắc thiên hương, chứ không phải khuynh quốc. Nữ tài: tài năng của người con gái.
[10] Đây là nói phong hoá của Chu Nam và Thiệu Nam trong Kinh thi, tức là chỉ con nhà nề nếp, chứ không phải nam phong đàn vua Thuấn như có bản đã chú thích.
[11] Múa gươm, bắn cung, cưỡi ngựa, đánh xe, nói về công việc võ.
[12] Ngũ kinh: Kinh thi, Kinh thư, Kinh dịch, Kinh lễ, Xuân thu; sử ký và thư: Đại học, Trung dung, Luận ngữ, Mạnh tử, nói về công việc văn.
[13] Một nhà hay rượu hay thơ đời nhà Đường (Trung Quốc). Trong thơ Bát tiên ẩm: “Lý Bạch đẩu tửu thi bách thiên”.
[14] Là một người cao cờ, tương truyền sau khi chết, hồn nhập vào xác chết anh hàng thịt, thành ra anh hàng thịt vốn không biết cờ mà bỗng hoá cao, nên có câu: “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”.