29/04/2024 18:28Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 03/07/2008 09:08
Nguyên tác
山房盡日醉昏昏，
世路難危懶出門。
六帙慈親千里隔，
兩年寇亂一身存。
風塵天地空搔髮，
煙瘴林巒只斷魂。
謾有寸懷勞耿耿，
夜依牛斗望中原。
Phiên âm
Sơn phòng tận nhật tuý hôn hôn,
Thế lộ nan nguy lãn xuất môn.
Lục dật từ thân thiên lý cách,
Lưỡng niên khấu loạn[1] nhất thân tồn,
Phong trần thiên địa không tao phát,
Yên chướng lâm man chỉ đoạn hồn.
Mạn hữu thôn hoài lao cảnh cảnh,
Dạ y Ngưu Đẩu vọng trung nguyên[2].Dịch nghĩa
Dưới mái nhà trong núi suốt ngày say li bì,
Đường đời nguy nan, biếng ra khỏi cửa.
Mẹ già sáu mươi tuổi, cách xa ngàn dặm,
Loạn lạc hai năm nay, một thân vẫn còn.
Đất trời gió bụi mà cứ gãi tóc suông.
Lam chướng núi rừng, chỉ những mòn mỏi tâm hồn!
Dai dẳng một tấm lòng canh cánh lo âu,
Đêm đêm theo sao Ngưu sao Đẩu trông ngóng về trung nguyên.Bản dịch của Bùi Văn Nguyên
Sớm tối li bì giữa núi sâu
Đường đời nguy hiểm dám đi đâu
Mẹ già sáu chục đường xa cách
Nước loạn hai năm kiếp khổ đau
Trời đất bụi mù phờ mái tóc
Núi rừng khí độc quyện hồn sầu
Đêm đêm tấc dạ hằng canh cánh
Đất nước ngùi trông: dựa Đẩu, Ngưu
[1] Chỉ sự kiện Thăng Long thất thủ do vua Chiêm Thành là Chế Bồng Nga đánh chiếm 2 lần vào năm 1377 và 1378. Lúc này Trần Nguyên Đán bố vợ của Phi Khanh đang coi việc quân ở trấn Quảng Oai. Tác giả cùng gia đình chạy loạn vào miền rừng núi.
[2] Trung nguyên chỉ dải đất thuộc hạ du Hoàng Hà, bao quát gần hết Hà Nam, miền tây Sơn Đông, miền nam Hà Bắc và Sơn Tây cho tới miền đông Thiểm Tây, cũng chỉ Trung Quốc. Trung nguyên còn có nghĩa: Trong vùng bình nguyên hay đồng bằng. Như vậy tác giả từ miền rừng núi theo hướng sao Ngưu, sao Đẩu ở hướng đông bắc và hướng bắc mà ngóng về Thăng Long trong vùng đồng bằng.