26/04/2024 18:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Từ phẩm; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 02/02/2008 15:12
Nguyên tác
落日塞塵起，
胡騎獵清秋。
漢家組練十萬，
列艦聳高摟。
誰道投鞭飛渡，
憶昔鳴髇血污，
風雨佛狸愁。
季子正年少，
匹馬黑貂裘。
今老矣！
搔白首，
過揚州。
倦遊欲去江上，
手種橘千頭。
二客江南名勝，
萬卷詩書事業，
嘗試與君謀。
莫射南山虎，
直覓富民侯。
Phiên âm
Lạc nhật tái trần khởi,
Hồ kỵ liệp thanh thu[1].
Hán gia tổ luyện thập vạn,
Liệt hạm tủng cao lâu.
Thuỳ đạo đầu tiên[2] phi độ,
Ức tích minh cảo huyết ô,
Phong vũ Phật Ly[3] sầu.
Quý Tử[4] chính niên thiếu,
Thất mã hắc điêu cừu.
Kim lão hĩ!
Tao bạch thủ,
Quá Dương Châu.
Quyện du dục khứ giang thượng,
Thủ chủng quất thiên đầu.
Nhị khách[5] Giang Nam danh thắng,
Vạn quyển thi thư sự nghiệp,
Thường thí dữ quân mưu.
Mạc xạ Nam sơn hổ,
Trực mịch Phú Dân hầu[6].Bản dịch của Nguyễn Xuân Tảo
Trời chiều ải nổi bụi,
Giặc Hồ quấy mùa thu.
Quân Hán đội ngũ mười vạn,
Thuyền dóng ngất cao lầu.
Ai bảo ném roi qua được,
Nhớ buổi gươm huơ, máu chảy,
Mưa gió chúa giặc rầu.
Tô Tần hồi tuổi trẻ,
Vó ngựa áo điêu cầu.
Ta giờ già khụ,
Gãi tóc bạc,
Qua Dương Châu.
Đường quan mệt, sông ngòi lánh gót,
Vườn quất tay xới rào.
Hai vị khắp vùng nổi tiếng,
Sự nghiệp thi thư muôn quyển,
Thử bàn tính xem sao.
Hổ núi Nam không bắn,
Vẫn cứ được phong hầu.
[1] Ngày xưa mùa thu cỏ tốt, ngựa béo, quân Hồ hay vào cướp.
[2] Ném roi. Hoàn Kiên đời Hậu Tần đem quân đánh Tấn, nói: quân ta mỗi người ném chiếc roi ngựa xuống sông Trường Giang, có thể sang được. Ý nói quân đông.
[3] Tên chúa Hậu Nguỵ, từng đem quân đánh Trung Quốc. Ở đây tác giả ám chỉ chúa Kim là Hoàng Nhan Lượng bị bộ hạ giết.
[4] Tô Tần tự Quý Tử đời Chiến Quốc, đem thuyết hợp tung thuyết phục vua sáu nước, được các nước nghe theo và phong làm tướng quốc.
[5] Tức bạn tác giả.
[6] Đời Hán có đặt lệ ai có công trong chiến đấu mới được phong tước hầu. Đến đời vua Vũ Đế, do đánh nhau với nhiều nước, tốn kém của cải, liền phong quan thừa tướng tước Phú Dân hầu (làm giàu dân). Ở đây tác giả có ý nói mỉa, vua Tống không có ý đánh Kim, mình đi theo việc quân cũng chẳng ra trò gì.