06/05/2024 23:11Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 27/04/2006 08:59
Nguyên tác
蘭橈隨意漾中流，
景比山陽更覺幽。
生面獨開雲露骨，
斷鼇爭崎客回頭。
馮夷疊作擎天柱，
龍女添為海屋籌。
大抵始皇鞭未及，
古留南甸鞏金甌。
Phiên âm
Lan nhiêu[1] tuỳ ý dạng trung lưu,
Cảnh tỉ sơn dương cánh giác u.
Sinh diện độc khai vân lộ cốt,
Đoạn ngao[2] tranh kỵ khách hồi đầu.
Bằng Di[3] điệp tác kình thiên trụ,
Long Nữ[4] thiêm vi hải ốc trù.
Đại để Thuỷ Hoàng[5] tiên vị cập,
Cổ lưu Nam điện củng kim âu.[6]Dịch nghĩa
Phe phẩy mái chèo, tuỳ thích cỡi thuyền dong chơi giữa duềnh,
Qua gần chân núi lại thấy cảnh càng vắng.
Mây thoảng qua, núi lộ mặt, thấy đá chơ vơ,
Những khối lèn dựng cao vút khi qua dưới, khách phải vếch trông.
Hoặc là hải thần Bằng Di đã dựng cột để chống trời nghiêng,
Hoặc là hải thần Long Nữ đã nối thêm cây nêu trỏ cung điện dưới bể.
Ý chừng vua Tần Thuỷ Hoàng chưa từng đi kinh lí đến chỗ này,
Vì trời vốn dành nó lại ở xứ Nam này để làm vững chắc cơ đồ nước ta.Bản dịch của Hoàng Xuân Hãn
Giữ duềnh thủng thẳng phẩy chèo lan,
Sát núi càng hay cảnh lặng nhàn.
Mây cuốn bày ra lèn cứng cỏi,
Núi cao những ngóng đỉnh Toan Ngoan
Bằng Di chống cột e trời đổ,
Long Nữ thêm nêu sợ bể tràn.
Dấu ngựa Thuỷ Hoàng chưa đến đó,
Trời dành để giữ đất người Nam.
[1] Chèo lan là chèo nhẹ. Văn tử quen dùng.
[2] Nghĩa đen là đẵn con rùa lớn để lấy chân làm cột chống trời. Thần thoại Trung Quốc kể chuyện rằng ban đầu vòm trời bị sụp, bà Nữ Oa đẵn chân con rùa rất lớn để làm cột chống trời. Đây trò các hòn đảo tròn và cao như cột đá; ví dụ hòn Chiếc Đũa.
[3] Tên một thuỷ thần đề xuất trong Nam hoa kinh. Trong thơ Tào Thực, được đặt ngang với Nữ Oa. Cũng là tên một thiên thần.
[4] Tên chung thần đàn bà quản trị thuỷ tộc ở bể hoặc vực sâu, sở cư ở đáy bể.
[5] Vua Tần sau khi thống nhất Trung Quốc, đã đi quan sát nhiều nơi. Về phương Nam, mới đi đến vùng Cối Kê (Chiết Giang ngày nay) thì mất.
[6] Câu thơ này cùng ý với câu kết của thơ Núi Chiếc Đũa của Lê Thánh Tông.