26/04/2024 07:47Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Tam Quốc
Đăng bởi Vanachi vào 18/04/2014 06:33
Nguyên tác
自惜身薄祜，
夙賤罹孤苦。
既無三徙教，
不聞過庭語。
其窮如抽裂，
自以思所怙。
雖懷一介志，
是時其能與！
守窮者貧賤，
惋嘆淚如雨。
泣涕於悲夫，
乞活安能睹？
我願於天窮，
琅邪傾側左。
雖欲竭忠誠，
欣公歸其楚。
快人由為嘆，
抱情不得敘。
顯行天教人，
誰知莫不緒。
我願何時隨？
此嘆亦難處。
今我將何照於光曜？
釋銜不如雨。
Phiên âm
Tự tích thân bạc hỗ,
Túc tiện ly cô khổ.
Ký vô tam tỉ giáo[1],
Bất văn quá đình ngữ[2].
Kỳ cùng như trừu liệt,
Tự dĩ tư sở hỗ.
Tuy hoài nhất giới chí,
Thị thời kỳ năng dữ!
Thủ cùng giả bần tiện,
Uyển thán lệ như vũ.
Khấp thế ư bi phu,
Khất hoạt an năng đổ?
Ngã nguyện ư thiên cùng,
Lang Nha khuynh trắc tả.
Tuy dục kiệt trung thành,
Hân công quy kỳ sở.
Khoái nhân do vi thán,
Bão tình bất đắc tự.
Hiển hành thiên giáo nhân,
Thuỳ tri mạc bất tự.
Ngã nguyện hà thời tuỳ?
Thử thán diệc nan xử.
Kim ngã tương hà chiếu vu quang diệu?
Thích hàm bất như vũ.Bản dịch của Châu Hải Đường
Thương thân phúc mỏng hơn người,
Phận mồ côi khổ tự thời ấu thơ.
"Tam thiên" vốn đã thưa tiếng mẹ,
"Quá đình" thêm vắng vẻ lời cha.
Khốn cùng gan ruột xót xa,
Hằng luôn nhớ đến cha già mà thương.
Chút chí khí tuy mang trong dạ,
Lúc bấy giờ nào đã lập nên.
Vận cùng người lại nghèo hèn,
Đớn đau ta thán lệ tràn như mưa.
Thảm thiết những mau thưa lệ chảy,
Đường sống nay trông cậy vào đâu?
Mong hoàng thiên giúp phép màu,
Lang Nha mé trái đổ nhào một khi.
Hết dạ tận trung tuy vẫn nguyện,
Mừng vui thiên tử vẹn quay về.
Hân hoan người cứ hát đi,
Trong lòng hoài bão biết thì cùng ai.
Muốn vương hoá khắp nơi dân chúng,
Có ai hay việc cũng khó lòng.
Khi nào mới thoả ước mong?
Thở than này cũng khó trông bề nào.
Lấy gì ta sánh trăng sao?
Có khi mưa hết, khi nào hết lo.
[1] Ba lần dời chỗ ở, nhắc tích Mạnh mẫu khi xưa ba lần dời đổi chỗ ở của mình chọn hàng xóm tốt để dạy con phải học hành.
[2] Đi qua sân, nhắc đến chuyện con trai của Khổng Tử là Khổng Lý, đi qua sân, gặp Khổng Tử đang đứng ở đó. Khổng tử liền hỏi Khổng Lý về việc học Kinh thi, và bảo: "Không học Kinh thi thì không có gì để nói." Lại lần khác như vậy, Khổng Tử lại hỏi con về việc học Lễ, lại bảo: "Không học Lễ thì không có gì để lập thân. Qua hai câu này, Tào Tháo muốn nói việc mình không còn mẹ, cha để được dạy bảo.