26/04/2024 20:27Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 29/07/2005 12:08
Nguyên tác
十年飄轉嘆蓬萍，
歸思搖搖日似旌。
幾托夢魂尋故里，
空將血淚洗先塋。
兵餘斤斧嗟難禁，
客裡江山只此情。
鬱鬱寸懷無奈處，
船窗推枕到天明。
Phiên âm
Thập niên phiêu chuyển thán bồng bình,
Quy tứ dao dao nhật tự tinh.
Kỷ thác mộng hồn tầm cố lý,
Không tương huyết lệ tẩy tiên doanh[1].
Binh dư cân phủ[2] ta nan cấm,
Khách lý giang sơn chỉ thử tình.
Uất uất thốn hoài vô nại xứ,
Thuyền song thôi chẩm đáo thiên minh.Dịch nghĩa
Mười năm phiêu dạt như cỏ bồng cánh bèo
Ý muốn trở về ngày nào cũng nao nao (như cờ dựng trong trí)
Bao lần gửi hồn trong mộng về làng cũ
Mang bằng tưởng tượng huyết lệ về tẩy mộ tổ tiên
Than ôi, sau loạn lạc làm sao cấm cản được vụ búa rìu?
Trong cảnh khách này chỉ có mối tình ấy với giang sơn
Tấc lòng u uất thật khó xử
Song cửa thuyền lay gối mãi đến sáng trời.Bản dịch của Trúc Khê
Mười năm thân thế cứ lang thang
Thay ngọn cờ tinh chính bóng dương
Lúc ngũ thường mơ về cố lý
Bao phen nhớ tới lễ từ đường
Nơi quê phép nước không ngăn cấm
Đất khách tình nhà cứ xót thương
Trằn trọc không yên nằm lại dậy
Nhìn trời mong sáng suốt đêm trường
Côn Sơn: Một ngọn núi ở xã Chí Ngại, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương (Bắc Việt), trên núi có động Thanh Hư, dưới có cầu Thấu Ngọc, đều là thắng cảnh (theo sách Quảng dư chí). Đời Trần, Trúc Lâm thiền sư dựng am ở đây, và trạng nguyên Lý Đạo Tái (tức sư Huyền Quang) sau khi từ chức trở về nhập thiền và trụ trì chùa Ân Tứ ở núi này. Triều Trần, quan Tư đồ Trần Nguyên Đán, ông ngoại của Nguyễn Trãi, thường ngâm thơ uống rượu ở núi Côn Sơn sau khi từ chức vì can gián Hồ Quý Ly chuyên quyền mà không được. Tác giả từng thừa hưởng cơ ngơi của ngoại tổ.
[1] Bản Đào Duy Anh (Nguyễn Trãi toàn tập) phiên là uynh. Có bản phiên là huỳnh.
[2] Rìu búa, đây ý nói hình phạt sau thời loạn.