02/05/2024 12:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 13/05/2010 06:38
Biết ơn phụ tử[1] nghĩa quân thần[2],
Nhờ có trời sinh đức thánh nhân.
Nét mực tu kinh[3] ngăn đứa loạn
Dấu xe hành đạo[4] rạch trong trần.
Trong đời còn cám lời than phụng[5],
Muôn thuở đều thương tiếng khóc lân[6].
Phải đặng bút Châu biên sách Hán,
Mọi nào dám tới cạo đần dân.
Khổng Khưu tự Trọng Ni, xướng ra đạo Nho, được người đời suy tôn là phụ tử, tổ đạo Nho.
[1] Cha con.
[2] Vua tôi.
[3] San định lại các kinh sách, để làm mực thước cho đời sau.
[4] Đem đạo học truyền bá ra.
[5] Đời Chu Văn vương, thái bình, có chim phụng gáy ở non Kỳ. Đến đời suy chẳng còn thấy những giống vật linh xuất hiện, Khổng Tử chạnh than khóc lân phụng: "Đường Ngu chi thế hề lân phụng du. Kim phi kỳ thì hề lai hà câu. Lân hề lân hề ngã tâm ưu". (Đời Đường Nghiêu, Ngu Thuấn thì có lân, có phụng ra chơi. Nay chẳng phải thời kỳ ấy ra làm gì! Lân ơi! Lân ơi! lòng ta sầu.)
[6] Tương truyền khi Khổng Tử sinh, có kỳ lân ra đời. Khi Khổng Tử soạn kinh Xuân Thu, nghe người ta bắn què con lân, thì vứt bút mà than (xem nghĩa chú thích trên) và ngậm ngùi nói: "Ngô đạo cùng hỷ" (Đạo ta cùng rồi). Bèn dừng kinh Xuân Thu không soạn nữa.