29/04/2024 15:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi tôn tiền tử vào 09/02/2015 22:06
Nguyên tác
市人日中集，
於利競錐刀。
置膏烈火上，
哀哀自煎熬。
農人望歲稔，
相率除蓬蒿。
所務穀為本，
邪贏無乃勞。
舜舉十六相，
身尊道何高。
秦時任商鞅，
法令如牛毛。
Phiên âm
Thị nhân nhật trung tập,
Ư lợi cạnh chuỳ đao.
Trí cao liệt hoả thượng,
Ai ai tự tiên ngao.
Nông nhân vọng tuế nẫm,
Tương suất trừ bồng hao.
Sở vụ cốc vi bản,
Tà doanh vô nãi lao.
Thuấn cử thập lục tướng,
Thân tôn đạo hà cao.
Tần thì nhiệm Thương Ưởng[1],
Pháp lệnh như ngưu mao.Dịch nghĩa
Con buôn trong ngày tụ tập,
Vì lợi mà dùng dùi với dao.
Để mỡ trên ngọn lửa,
Tự nó sẽ cháy xèo xèo.
Nhà nông trông vào lúa mùa,
Cùng lo trừ cỏ dại.
Trông nhờ thóc là chính,
Mưu lợi chẳng ham làm.
Vua Thuấn cử mười sáu vị tướng,
Quý thân, đạo lớn sao.
Đời Tần dùng Thương Ưởng,
Luật pháp tỉ mỉ cứ như là lông bòBản dịch của Phạm Doanh
Con buôn cả ngày chực,
Vì lợi, dùng dùi dao.
Để mỡ trên lửa lớn,
Nó sẽ cháy xèo xèo.
Nhà nông chờ vụ lúa,
Cỏ dại ra sức cào.
Vì lấy thóc làm gốc,
Gian thương chẳng dính vào.
Thuấn cử mười sáu tướng,
Nhân cách được đề cao.
Đời Tần cử Thương Ưởng,
Luật lệ như lông trâu!
(Năm 763)
[1] Thương Ưởng (390 tr.CN - 338 tr.CN) họ Công Tôn, tên Ưởng, người nước Vệ thời Chiến Quốc, ham học về pháp luật, trước là gia thần của Nguỵ tướng công, sau vào đất Tần làm tướng, thuyết phục được Tần Hiếu Công thi hành tân pháp. Sau khi Tần thịnh vượng. được phong đất ở vùng Thương, nên có tên Thương Ưởng. Vì luật pháp quá nghiêm khắc, nhiều người oán giận. Sau khi Tần Hiếu công chết, ông chịu hình phạt cho xe xé xác. Cũng còn gọi là Vệ Ưởng.