01/05/2024 03:44Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 05/04/2007 15:06
Nguyên tác
我生之後嘆逢罹，
世亂人窮歲又饑。
𠺒𠺒夜蟲如自訴，
嗷嗷霜雁欲何之。
幸因儒等為先丐，
久慣蔾根未皺皮。
憂悶愴然將著筆，
古人乞食已成詩。
Phiên âm
Ngã sinh chi hậu thán phùng ly,
Thế loạn nhân cùng tuế hựu ky.
Tức tức dạ trùng như tự tố,
Ngao ngao sương nhạn dục hà chi.
Hạnh nhân nho đẳng vi tiên cái[1],
Cửu quán lê căn vị trứu bì.
Ưu muộn sảng nhiên tương trước bút,
Cổ nhân khất thực[2] dĩ thành thi.Dịch nghĩa
Than ôi, ta sinh ra gặp buổi nhiều điều lo lắng
Đời loạn người cùng lại gặp năm mất mùa
Ban đêm dế kêu rền rĩ như nói lên những sự ấm ức
Tiếng nhạn kêu sương nhác muốn bay đi ngả nào
Cũng may nhà nho còn được xếp trên hạng ăn mày
Đã quen ăn rễ rau lê nên da chưa đến nỗi nhăn lại
Trong lúc lo buồn sắp cầm bút viết
Sực nhớ đến đời xưa đã từng có “thơ xin ăn”Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Ra đời gặp buổi truân chuyên,
Loạn li, cùng quẫn lại thêm mất mùa.
Dế như mách khổ canh khuya,
Nhạn đêm xào xạc muốn lài nơi đây.
May còn trên hạng ăn mày[3],
Gốc rau nhai mãi, da này chửa nhăn.
Ngồi lo, cầm bút tần ngần,
Nhớ câu "khất thực[4]" cổ nhân đã làm.
Rút từ Quế Sơn thi tập (A.469).
[1] Nhà Nguyên ghét đạo nho, khi thôn tính được Giang Nam rồi, chia người ở đấy làm 10 hạng. Nhà nho liệt vào hàng thứ 9, trên hạng thứ 10 là ăn mày.
[2] Đào Tiềm đời Tấn khi đã từ quan về, nhà nghèo túng, có lần phải làm thơ đưa cho bạn để xin ăn.
[3] Nhà Nguyên ghét đạo nho, khi thôn tính được Giang Nam rồi, chia người ở đấy làm 10 hạng. Nhà nho bị liệt vào hạng thứ 9, chỉ trên hạng thứ 10 là ăn mày.
[4] Đào Tiềm đời Tấn khi đã từ quan về, nhà nghèo túng, có lần phải làm thơ đưa cho bạn để xin ăn.