04/05/2024 01:11Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi Vanachi vào 05/04/2007 11:13
Nguyên tác
爭戰何年局已殘，
樓臺空在半山間。
螺城興廢機前定，
龜爪存忘事不關。
梅驛客來飛雀狎，
松林雨過暮鴉寒。
霸王事業千秋後，
煙樹蒼茫一夜山。
Phiên âm
Tranh chiến hà niên cục dĩ tàn,
Lâu đài không tại bán sơn gian.
Loa thành[1] hưng phế cơ tiền định,
Quy trảo[2] tồn vong sự bất quan.
Mai dịch khách lai phi tước hiệp,
Tùng lâm vũ quá mộ nha hàn.
Bá vương sự nghiệp thiên thu hậu,
Yên thụ thương mang nhất Dạ san.Dịch nghĩa
Cuộc chiến năm nào đã tàn lâu rồi
Lâu đài còn trơ lại trên lưng chừng núi
Sự hưng phế của Loa Thành do cơ định trước
Cái móng rùa còn hay mất chẳng liên quan gì
Khách qua trạm mai dịch đàn công bay
Mưa tạnh rừng thông tiếng quạ kêu lạnh
Sự nghiệp bá vương sau nghìn năm
Chỉ thấy trên núi Dại Sơn khói cây man mácBản dịch của Hoàng Tạo
Chiến tranh tàn cuộc tự năm nào?
Lầu gác còn trơ lưng núi cao.
Thành ốc thịnh, suy cơ định trước,
Móng Rùa còn mất chuyện không đâu.
Mai đưa khách lạ, đàn công dạn,
Tùng gội mưa hôm, cái quạ rầu.
Vương bá ngàn thu đâu sự nghiệp?
Khói cây non Dạ một rừng sâu.
Rút từ Hải Vân am thi tập (A.1515).
Núi Dạ tức là núi Mộ Dạ, thuộc tỉnh Nghệ An, cũng gọi là núi Cuông (tiếng Nghệ An cuông có nghĩa là công). Tục truyền ở nơi này ngày xưa có nhiều công nên gọi thế. Trên núi có đền thờ An Dương Vương nhà Thục, cũng gọi là Đền Cuông.
[1] Tức thành Cổ Loa do An Dương Vương xây. Sử chép là xây theo hình xoáy chôn ốc nên gọi là Loa Thành. Nay thuộc Sóc Sơn, Hà Nội.
[2] Tục truyền An Dương Vương nhà Thục được thần Kim Quy (rùa vàng) cho một cái móng đem chế thành để làm nỏ thần, bắn một phát được hàng trăm mũi tên, giặc sợ không dám xâm phạm. Triệu Đà vốn có ý dòm ngó nước Thục mới cho con trai là Trọng Thuỷ sang cầu hôn với Mỵ Châu, con gái An Dương Vương, để tìm cách vô hiệu hoá nỏ thần. Trọng Thuỷ vừa ở rể, vừa tìm cách ăn cắp móng rùa đem về cho Triệu Đà. Đà bèn cất quân sang đánh và diệt nước Thục.