23/04/2024 15:05Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 03/09/2008 09:18
Nguyên tác
學海迴瀾俗再醇，
上庠山斗得斯人。
窮經博史功夫大，
敬老崇儒政化新。
布襪芒鞋歸詠日，
青頭白髮浴沂春。
勳華只是垂裳治，
爭得巢由作內臣。
Phiên âm
Học hải hồi lan tục tái thuần,
Thượng tường Sơn Đẩu đắc tư nhân.
Cùng kinh bác sử công phu đại,
Kính Lão sùng Nho chính hoá tân.
Bố miệt mang hài quy vịnh nhật,
Thanh đầu bạch phát dục Nghi[1] xuân.
Huân, Hoa[2] chỉ thị thuỳ thường trị,
Tranh đắc Sào, Do[3] tác nội thần!Dịch nghĩa
Xoay làn sóng biển học làm cho phong tục lại được thuần hậu,
Nhà trường đã được bậc đạo đức như Thái Sơn, Bắc Đẩu đến dạy,
Đọc hết kinh, xem rộng sử, công phu rất lớn,
Kính đạo Lão, sùng đạo Nho, chính sự và giáo hoá được đổi mới.
Ngày ông mang tất vải giày cỏ, vừa đi vừa hát mà về,
Người trẻ, người già cùng tắm trong mùa xuân sông Nghi.
Các vua Phóng Huân và Trùng Hoa chỉ ngồi rủ xiêm trị nước,
Bởi có được ông Sào, ông Do làm bề tôi trong triều!Bản dịch của Đào Phương Bình
Thói thuần biển học, sóng tài xoay,
Sơn, Đẩu trường cao được đón thầy.
Rộng sử, thông kinh, công dụng lớn,
Sùng Nho, kính Lão kỷ cương hay.
Ngày về núi cũ hài rơm bước,
Xuân tắm dòng Nghi tóc trắng bay.
Nghiêu, Thuấn rủ xiêm thành thịnh trị,
Sào, Do đâu có chịu ra tay.
Chu Tiều Ẩn tức Chu Văn An, sống cùng thời với tác giả.
[1] Sông Nghi, một con sông ở tỉnh Sơn Đông, quê hương của Khổng Tử. Ở đây tác giả mượn ý để nói sự ham chuộng Nho học của mọi người.
[2] Phóng Huân, Trùng Hoa, tức vua Nghiêu và vua Thuấn.
[3] Sào Phủ và Hứa Do, hai ẩn sĩ đời Nghiêu Thuấn. Ở đây tác giả ví Chu Văn An như Sào, Do. Khi được vua vời ra làm quan nhất định nước sẽ được thịnh trị.