29/03/2024 09:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Thu nhật hiểu khởi hữu cảm
秋日曉起有感

Tác giả: Nguyễn Phi Khanh - 阮飛卿

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Trần
Đăng bởi Vanachi vào 21/04/2006 16:45

 

Nguyên tác

殘夢疏疏醒曉鍾,
日含秋影射窗櫳。
客懷擁枕欹眠後,
心事焚香兀坐中。
庭外掃愁看落葉,
天邊隔淚數征鴻。
嗚呼世道何如我?
三撫遺編賦大東。

Phiên âm

Tàn mộng sơ sơ[1] tỉnh hiểu chung,
Nhật hàm thu ảnh xạ song lung.
Khách hoài ủng chẩm y miên hậu,
Tâm sự phần hương ngột toạ trung.
Đình ngoại tảo sầu khan lạc diệp,
Thiên biên cách lệ sổ chinh hồng.
Ô hô thế đạo hà như ngã?
Tam phủ di biên phú Đại đông[2].

Dịch nghĩa

Chuông sớm xa xa, tỉnh giấc mộng tàn,
Mặt trời ngậm bóng thu, dọi vào song cửa.
Nỗi lòng đất khách, sau giấc nghiêng gối nằm ngủ,
Một bầu tâm sự, trong khi đốt hương ngồi ngây.
Ngoài sân xem lá rụng quét sầu,
Đếm chim ngạn bên trời, rơi từng giọt lệ,
Than ôi! Cuộc đời như vậy, ta biết tính sao đây?
Ba lần vỗ sách cũ mà ngâm thơ Đại đông!

Bản dịch của Hoàng Khôi

Sớm lắng chuông hồi tỉnh giấc nồng
Bóng thu ánh sớm chiếu qua song
Ngâm nga quán trọ buồn ôm gối
Thắc mắc xa quê ngại tấc lòng
Lá úa thêm sầu coi trước cửa
Tiếng hồng đẫm lệ lắng trên không
Thương thay đời thế ta như thế
Ca tụng bao lần phú Đại Đông
[1] Có bản chép là “đông đông” 鼕鼕 (tiếng chuông).
[2] Thơ trong Kinh Thi, ý nói đương loạn. Đại đông nói về cuộc chiến giữa nước Chu với các vương quốc phương đông. Điển này văn thơ dùng than thở đời loạn, nhưng Đại đông trong Tiểu Mân chi thập, Tiểu nhã, Thi kinh cũng than thở về thân phận gia thế của mỗi hạng người:
Đông nhân chi tử,
Chức lao bất lại.
Tây nhân chi tử,
Xán xán y phục.
Chu nhân chi tử,
Hùng bi thị cầu.
Tư nhân chi tử,
Bách liêu thị thí.
東人之子,
職勞不來。
西人之子,
粲粲衣服。
舟人之子,
熊羆是裘。
私人之子,
百僚是試。
(Con nhà phía đông,
Việc nặng không ai an ủi.
Con nhà phía tây,
Trang phục rực rỡ.
Con nhà chèo thuyền,
Mặc áo cừu bằng da gấu lớn gấu nhỏ.
Con nhà gia thần,
Được dùng làm bách quan.)
Có lẽ ở đây tác giả thương mình nhập thân vào con nhà phía đông mà không phải con nhà gia thần.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Phi Khanh » Thu nhật hiểu khởi hữu cảm