29/04/2024 10:35Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Thịnh Đường
Đăng bởi Vanachi vào 25/01/2009 21:27
Nguyên tác
庭前甘菊移時晚，
青蕊重陽不堪摘。
明日蕭條盡醉醒，
殘花爛漫開何益？
篱邊野外多眾芳，
採擷細瑣昇中堂。
念茲空長大枝葉，
結根失所纏風霜。
Phiên âm
Đình tiền cam cúc di thì vãn,
Thanh nhị trùng dương bất kham trích.
Minh nhật tiêu điều tận tuý tỉnh,
Tàn hoa lạn mạn khai hà ích?
Ly biên dã ngoại đa chúng phương,
Thái hiệt tế toả thăng trung đường.
Niệm tư không trường đại chi diệp,
Kết căn thất sở triền phong sương.Dịch nghĩa
Cây cam cúc trước đình bị trồng muộn
Ngày tiết trùng dương, nụ còn xanh chưa hái được
Sáng hôm sau say bí tỉ xong tỉnh dậy
Hoa đã tàn đã rửa nở ra mà ích chi
Ngoài giậu, ngoài đồng nhiều loại bông hoa
Đem hái về chưng bày lên giữa nhà
Nghĩ đến cúc này lá dài lớn không
Mọc căn ở chỗ không tốt, chịu hoài phong sươngBản dịch của Khương Hữu Dụng
Trước sân cam cúc chia giò muộn,
Đến tết trùng dương hoa chửa nở.
Ngày mai, hết tết, tỉnh say rồi,
Hoa tàn riêng nở làm chi hử?
Ngoài đồng bên giậu biết bao hoa,
Được hái về, đem chưng giữa nhà.
Tiếc đó luống dưng cành lá lớn,
Vì trồng lỗi chỗ gió sương pha.
(Năm 754)
Bài này được làm khi Đỗ Phủ ở Trường An. Tác giả lấy cây cam cúc mà ví người hiền. Cam cúc là cây có hoa đẹp và thơm để thưởng ngoạn trong cuộc rượu ngày trùng dương, nhưng vì trồng muộn, hoa không nở kịp. Những hoa tầm thường mọc ở ngoài đồng, hay bờ giậu, thì lại hái về bày chơi. Cây cam cúc tuy lá dài tốt, nhưng vì không được chỗ mọc và lại bị gió sương, thành ra không được dùng. Khác nào người quân tử không gặp thời, phải chịu mọi sự đau buồn mà kẻ tiểu nhân lại được trọng vọng.