17/05/2024 02:22Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Phạm Hy Hưng vào 19/12/2022 04:34
Phiên âm
Hứa Châu[1] đạo thượng như dũng thâm,
Tích vũ nê sa sổ thập lý.
Dư phu chung nhật chưởng phục khuynh,
Ngẫu bất tiểu tâm toại điên chí.
Trành sở[2] a na thành vô tri,
Lê táo luy luy nhược sung nhĩ.
Phu giả phù lai toạ cao xứ,
Mịch thuỷ sưu cân hãn như tỷ.
Quệ đương hậu khởi thả hành hành,
Cữu thực tại dư ngã vô uý.
Hu ta hồ!
Hoa lư nhất truỵ thiên hạ bình[3],
Hải đảo nhất điệt tiên nhân chí[4].
Dư dã bất tài tòng đại phu,
Tích hậu cơ bạc thường chuý chuý.
Nê đồ chi nhục hà túc vân,
Giao luỹ chi nhục nãi khả xỉ.Dịch nghĩa
Đường xá Hứa Châu chỗ lồi chỗ lõm,
Đọng nước mưa, bùn lầy hàng mấy chục dặm.
Phu kiệu khiêng suốt ngày, chống bên này, trượt bên kia
Chợt không cẩn thận, sẩy chân vấp ngã.
Khóm trành sở mềm mại bên đường thật quá vô ưu,
Lê táo hết quả này đến quả khác như cố nhét đầy tai lữ khách.
Anh phu kiệu tới đỡ dậy, dìu ngồi lên nơi cao ráo,
Tìm nước, kiếm khăn, mồ hôi nhễ nhại.
Trót ngã thì dậy để còn đi,
Lỗi thực tại ta, các anh đừng sợ.
Chao ôi!
Xưa kia có người ngã lừa hoa mà thiên hạ yên bình,
Có người quỵ trên, hải đảo mà tiên nhân tới.
Còn ta thì bất tài, tạm dự vào hàng đại phu,
Tích luỹ tuy nhiều, nhưng nền tảng lại mỏng, thường lo sợ.
Cái nhục lấm bùn đất có gì đáng nói,
Hổ thẹn nhất là cái nhục về biên phương, thành luỹ.Bản dịch của Trần Lê Văn
Con đường Hứa Châu thật khấp khểnh,
Mưa đọng, mấy mươi dặm bùn lầy.
Phu kiệu vai khiêng, bước xiêu vẹo,
Ngẫu nhiên sơ ý trượt chân ngay.
Kìa khóm “trành sở” dáng mềm mại,
Nọ lê và táo trĩu cành cây.
Phu kiệu dìu ta lên chỗ sạch,
Kiếm khăn, tìm nước, mồ hôi đầy.
“Trót ngã, đứng dậy mà đi tiếp,
Đừng sợ, vì ta nên nỗi này”.
Xưa, ai ngã lừa yên thiên hạ,
Ai nhào trên đảo, tiên đến ngay.
Vào hàng đại phu, ta tài kém,
Tích dày, nền mỏng, đáng lo thay!
Luỹ thành sơ hở mới đáng thẹn,
Nào có kể chi đường bùn lầy.
[1] Tức Hứa Xương, thuộc tỉnh Hồ Nam.
[2] Một loại cây mọc thành lùm, dáng mềm mại, đáng yêu.
[3] Trần Đoàn hiệu Hy Dị, một đạo sĩ đầu đời Tống, từng khởi xướng môn tử vi đầu số. Tương truyền ông từng xem qua tướng mạo của Triệu Khuông Dẫn (sau này là Tống Thái Tổ) mà đoán biết Khuông Dẫn sẽ làm thiên tử. Khi cưỡi lừa vào Biện Châu, giữa đường nghe nói Tống Thái Tổ đã tức vị, ông cười đến rơi xuống đất mà rằng: “Thiên hạ thế là yên ổn rồi”.
[4] Tần Thuỷ Hoàng ham thuật thần tiên, xuất du cầu đạo, nghỉ tại một hòn đảo cách bờ một hải lý, đảo này về sau mang tên là Tần Hoàng, thuộc tỉnh Trực Lệ.